Wereldwijd turen duizenden economen naar tijdreeksen, tabellen, beleidsdocumenten en kristallen bollen om voor hun bank, hun regering, hun partij, hun syndicaat, hun tijdschrift, hun club iets verstandigs te melden over 2023.

Het Britse weekblad The Economist troeft jaarlijks iedereen af. Einde november verschijnt ‘The World Ahead’ met 150 bladzijden voorspellingen voor de volgende 12 maanden. Vijftien sectoren en 81 landen, ook België, worden gezeefd. De trends van de speciale editie zijn slim, onderbouwd, plezierig, onschuldig cynisch. Op en top Brits. Soms wordt een editie verknald door een catastrofe. ‘The World Ahead 2022’ werd deels puree door de dolle Poetin die op 24 februari zijn troepen beval om Kiev op drie dagen te veroveren. De Moskovietische gek blijft bezig en castreerde de voorbij maanden.

De Superforecasts van The Economist verdienen een blik. De eerste vraag is: hoeveel zal het bruto binnenlands product van de wereld in 2023 groeien, vergeleken met 2022, en gemeten door het Internationaal Muntfonds? Minder dan 0% denkt 2% van de ondervraagde economen; tussen 0% en 1,5% meent 20%; tussen 1,5% en 3% haalt 62%; tussen 3% en 4,5% scoort 15%; meer dan 4,5% eindigt op 1%. Best oké, zo lang Xi in Beijing in 2023 geen raketten mikt naar Taiwan. Over China trouwens. De vraag luidt: hoeveel zal het bbp van China groeien, in vergelijking met 2022, zoals bestudeerd door het IMF? Minder dan 2% denkt 1%; tussen 2% en 3,5% oordeelt 36%; tussen 3,5% en 5% gokt 58%; van 5% tot 6,5% verwacht 14%; meer dan 6,5% is goed voor 1%.

De 81 gescreende landen paraderen in enkele zinnen in ‘The World Ahead’. Ziehier België: het bbp krimpt met 0,1%; de inflatie wordt 4,1%; de begroting boekt een min van 5,1%; de bevolking eindigt op 11,7 miljoen. Ons land zal lijden onder zijn rumoerige zevenpartijenregering en botsen op separatistische spanningen, regeren zal moeilijk zijn en de belasting- en pensioenhervormingen blijven stroperig. Stappen naar energieveiligheid en hogere defensie-uitgaven worden gezet. Koop ‘The Word Ahead 2023’ voor amper 15 euro, amuseer u met de spitse cijfers en teksten en bewaar de special om u in december 2023 op te winden over de missers. Traditioneel publiceert Trends rond de jaarwisseling een vertaling met eigen analyses.

Taai

Het voorspellen van economische groei is taai. Tussen de geboorte van Christus en het begin van de achttiende eeuw steeg de levensstandaard van de gemiddelde wereldburger nauwelijks eenderde, of 1,5 procent per honderd jaar. Zelfs na 1750, toen de economie begon te draven door de stoommachine, verdubbelde het welzijn van Jan met de Pet amper op 120 jaar, en dan nog in het wereldnoorden. Slechts op het einde van de 19de eeuw groeide de economie sneller dan de bevolking waardoor na 1870 jaar de levensstandaard aandikte. In de 150 jaar sedert 1870 groeide de economische output van de wereld maal 50 (ja, vijftig) en de output per persoon maal 9. Waarom? Om drie redenen, die noch Marx, noch zijn miljoenen gelovigen, voorzag: de geboorte van industriële onderzoekslaboratoria, de moderne onderneming, goedkoop zee- en landtransport. Collectief vulden deze drie een technologisch hoorn des overvloeds wat leidde tot de allereerste wereldmarkteconomie sedert de Neanderthalers.

Was de voorbije anderhalve eeuw een makkie voor de staathuishoudkundige voorspellers? Potverdorie neen. Tijdens de klim van een proletarische situatie naar TikTok, Ryanair, Huawei, Coca Cola, Netflix liepen er massaal veel zaken fout. Dezelfde eeuw die ongeëvenaarde rijkdom voor de allergrootste meerderheid opleverde was gewelddadig onstabiel door oorlogen, revoluties, economische depressies, financiële stormen en kapotte effectenbeurzen. Isaiah Berlin, de Russisch-Brits-joodse politieke goeroe, noemde de afgelopen honderd jaar ‘de meest verschrikkelijke eeuw in de westerse geschiedenis’.

Grote Sprong Voorwaarts

Een prachtig en recent boek, hopelijk verschijnt een Nederlandse vertaling, is ‘Slouching Towards Utopia, An Economic History of the Twentieth Century’ (slungelig sjokken naar de Utopie), van de Amerikaanse economisch historicus J. Bradford DeLong. Op 546 bladzijden verhaalt hij in zwierig Engels de historie van de Grote Sprong Voorwaarts. Bradford DeLong kent de economie, maar eveneens de politieke en militaire geschiedenis van de verstorven tijd. Hij kijkt niet alleen naar het verleden maar is bloednuchter over de toekomst. DeLong noteert dat over de laatste 15 jaar de productiviteitsgroei (meestal gedefinieerd als de BBP-groei per hoofd van de bevolking) vast loopt. In het bijzonder in het noorden van de globe maar eveneens in toenemende mate in het zuiden. Zijn besluit is: de overmatige groei van de voorbije 100 jaar draalt, stopt, eindigt.

Is hij van nature een pessimist? Neen. Opvallend in ‘Slouching Towards Utopia’ is de centrale rol die DeLong hecht aan de werking/het handelen (agency) van de mens om politieke en economische omstandigheden om te buigen. Bladzijde na bladzijde herinnert hij eraan dat wat hij met plezier beschrijft – de unieke groei – geen rechte lijn was of is. Het ritme verschilde dramatisch van de ene decade tot de andere. De tien jaar van nu (deze decade), waarin de economische groei een dronkeman werd en de toekomst versombert, werden in het verleden vaak gevolgd door een hausse. The end is not near (het einde is niet nabij).

De verstandige econoom leest de kristallen bol én Bradford DeLong. Hij beseft het betrekkelijke van zijn gepriegel en wat hij over enkele dagen inblaast bij zijn CEO, premier, partijleider, vakbondsboss, voorzitter.

J. Bradford DeLong

Hocus pocus over economisch 2023