Prachtig weer voor de 96ste IJzerbedevaart in Diksmuide met als thema ‘Onze Wapens voor Vrede: Vrijheid en Verdraagzaamheid’. Toch slaagt het huidige IJzerbedevaartcomité er niet in de grote massa op de been te krijgen. Een goede tweehonderd aanwezigen luisterden naar de toespraken. Dat de IJzerwake een week eerder het tienvoudige aantal bezoekers telde, stak duidelijk bij de organisatie. Weerklonk vorige week op de IJzerwake nog een pleidooi voor Vlaamse frontvorming, onder de IJzertoren werd daar vandaag net voor gewaarschuwd.

Gastsprekers zonder Vlaamse overtuiging

Dat er weinig Vlaamse Bewegers de weg vonden naar Diksmuide vindt misschien een verklaring in de keuze van de gastsprekers. Die betrok het comité uit links en extreem-linkse middens. Zo mocht Bieke Purnelle, columniste en directeur van het kenniscentrum voor gender, feminisme en gelijke kansen RoSa, de spits afbijten met te zeggen dat ze eigenlijk niets had met de Vlaamse beweging. Ze maakte van de gelegenheid gebruik om een pleidooi te houden voor het zelfbeschikkingsrecht van de vrouw dat volgens haar sterk onder druk staat. ‘Ik lees haar liever als ze over de koers schrijft’, liet een niet nader genoemd lid van de organisatie zich ontvallen.

Na Purnelle volgde Johan Leman, voormalig voorzitter van het Centrum voor Gelijke Kansen en voorzitter van integratiecentrum De Foyer. Van alle sprekers was hij de interessantste. Hij analyseerde de term verdraagzaamheid en deelde die op in een zuiver gedogen wat je niet aanstaat en de vorm die pure tolerantie overschrijdt door oprecht interesse te hebben in de wereld van andersdenkenden en daar ook uit te willen leren.

De derde gastspreker was Jago Kosolosky, hoofdredacteur van MO* waarvoor ook Purnelle schrijft. Hij benadrukte het belang van sociaal-economische rechtvaardigheid om echte vrede tot stand te brengen. Kosolovsky was overigens de enige gastspreker die fysiek aanwezig was. De toespraken van Purnelle en Leman waren vooraf ingeblikt en werden getoond op groot scherm.

Interessante Interludia

Voorzitter Paul De Belder (centraal).

Tussen de speeches van de gastsprekers door werden de aanwezigen vergast op een aantal interessante interludia. Zo gaf dr. Kas Swerts, onderzoeker bij het archief voor nationale bewegingen ADVN, een interessante toelichting over de grafschennis op het kerkhof van Oeren in 1917, dat het thema was van de vierde IJzerbedevaart in 1923. Hij had het ook over de eeuwige strijd om de geschiedenis, wat onthouden mag of moet worden, wat vergeten dient te worden en wie dat beslist.

Prof. dr. em. Frans-Jos Verdoodt gaf een aantal inzichten mee over de IJzerbedevaart en haar geschiedenis. Opvallend: hij maakt komaf met het IJzertestament, dat volgens hem een mythe is waarvan hij nergens één concreet bewijs terugvond. Ook sprak hij zijn goedkeuring uit voor de scheuring die haar conclusie vond in 2003 met de organisatie van de eerste IJzerwake. Die afsplitsing heeft voor hem het voordeel van de duidelijkheid en betekende dat diegenen die volgens hem niet thuishoren op de weide aan de IJzertoren nu hun eigen ding doen. Op hun eigen grond in Steenstrate.

Waarschuwen voor Vlaamse frontvorming

Dat leidde perfect voorzitter Paul De Belder in, die begon met een sneer naar de Vlaamse broeders uit Steenstrate. Het aldaar gehouden pleidooi voor Vlaamse frontvorming en samenwerking moest het ontgelden. De Belder waarschuwde net voor een samenwerking tussen de V-partijen. Hitler was ook met de steun van gematigden aan de macht gekomen. Gematigden die dachten dat de radicalen wel snel een toontje lager zouden zingen. Hij wees ook VOKA terecht, dat volgens hem – net zoals het Duitse bedrijfsleven in de jaren ’30 – maar al te gretig allianties met extreemrechts nastreeft, zolang het hen maar economisch gewin oplevert.

N-VA-kopstuk Sander Loones en zijn vader Jan.

Dat alles kon rekenen op scherpe kritiek van N-VA-politicus Sander Loones, de enige politicus van nationaal niveau die aanwezig was. ‘De IJzerbedevaart, ik ben er elk jaar bij, al van kindsbeen af. En vandaag vind ik het meer dan ooit belangrijk om hier te zijn. Om hulde te brengen aan die grote Vlamingen die letterlijk hun leven voor ons gaven. Maar ook te herinneren aan hun IJzertestament. Het gánse testament. Nooit meer oorlog, Godsvrede en vooral ook: Vlaams zelfbestuur.’

‘De organisatie lijkt de boodschap wat te willen beperken tot alleen vrede en verdraagzaamheid. Waar is Vlaanderen? Waarom die inperking, terwijl de kracht net zit in de totále boodschap van de IJzer. Tegen hen zou ik dan ook zeggen: kijk omhoog. Letterlijk. In reuzengrote letters staat op onze IJzertoren met AVV-VVK dé relevante boodschap samenvat: Alles Voor Vlaanderen. Nu België blokkeert, moet de evidente oplossing voluit worden benadrukt. En dat is: Vlaanderen!’

Dat voorzitter De Belder tijdens de bloemenhulde, voor het zingen van de Vlaamse Leeuw, nogmaals een sneer lanceerde naar ‘diegenen die zich ons volkslied willen toe-eigenen’, kon Loones maar matig appreciëren. ‘Laat de politiek voor de toespraken in de tent, maar hou dat weg uit de crypte’, zo liet hij optekenen.

Zolang het IJzerbedevaartcomité deze koers blijft varen, moeten we niet verwachten dat de grote massa’s van destijds hun weg terug vinden naar de IJzerweide. Nu is er alleen nog plaats voor de radicalen in Steenstrate en de wollige linksen die een week later verzamelen blazen. Voor de gewone Vlaming is hier geen plaats meer, of beter gezegd geen interesse meer, voor de herdenking aan de IJzer. Mogen we dat betreuren?

Jago Kosolovsky

IJzerbedevaart: pleidooi tegen Vlaamse frontvorming