De Australische eerste minister Scott Morrison deed zijn uitspraak in een politiek interview op de Australische openbare omroep ABC. De uitspraak is opmerkelijk, omdat ze voor het eerst twijfel blootlegt over de Australische zerocovidaanpak van het coronavirus. Tot nu opteerde het land voor een zerocovidstrategie. Daarbij probeerden de verschillende Australische deelstaatregeringen middels lockdowns het aantal besmettingen en doden tot nul te herleiden. Deze aanpak leek goed te werken tot het begin van de Australische winter van 2021 — onze zomer.

Hard quarantaineregime

De keerzijde van de medaille is dat Australië een zeer isolationistisch en hard quarantaineregime oplegde. Ook voor Australiërs die in het buitenland woonden die om familiale redenen terugkeerden. Het geval van de in Antwerpen wonende Australiër James Turbitt, die door de quarantaine niet bij zijn stervende moeder mocht zijn, is goed gedocumenteerd. Daarnaast maakte de tijdelijk succesvolle strategie dat er geen haast werd gemaakt met het bestellen van vaccins. Dat wordt Morrison en zijn deelstaatcollega’s nu erg kwalijk genomen.

In de deelstaten New South Wales en Victoria zijn enkele grote steden zoals Sydney en Melbourne in lockdown. En het einde daarvan is nog niet in zicht. Bovendien mort een deel van de Australische bevolking ook steeds luider. En nu vertelde Scott Morrison dus dat lockdowns ‘geen duurzame manier zijn om met covid om te gaan’, en dat het aantal besmettingen tellen plaats moet maken voor de concrete situatie in de ziekenhuizen. Aan Morrisons uitspraken zijn nog vele ‘maars’ gekoppeld. Zo wil hij niet onmiddellijk lockdowns afschaffen, maar pas wanneer ’70 tot 80 procent van de volwassen bevolking gevaccineerd is.’ Ook Australië lijkt daarbij uiteindelijk te willen opteren om ‘samen te leven met covid’, eerder dan te blijven aannemen dat covid op korte termijn kan worden uitgeroeid door harde maatregelen.

‘Gerichte’ lockdowns

De belangrijkste ‘maar’ bij Morrisons uitspraak is het feit dat zulke hoge vaccinatiegraad pas vanaf november werkelijkheid wordt. Tenminste als het huidige tempo van 200.000 tot 300.000 toegediende vaccins per dag wordt aangehouden. Dat is geen prettig vooruitzicht. Morrison geeft ook mee dat ‘gerichte’ lockdowns nadien nog mogelijk zijn. Daarmee doelt hij op de inheemse Australische Aboriginals, die een andere levensstijl hebben en minder vaccinbereid zijn.

In de stad Melbourne waren afgelopen weekend gewelddadige demonstraties tegen de lockdownmaatregelen. Volgens de Australische politie waren het de meest gewelddadige in twintig jaar. De weerstand tegen lockdowns groeit in Australië. En een deel van de bevolking en de overheden lijken gevangen in een negatieve spiraal van wederzijds wantrouwen. In tegenstelling tot eerdere lockdowns loopt het aantal covidbesmettingen deze keer niet terug. Het land kent momenteel zijn hoogste besmettingspiek sinds het begin van de pandemie. Om de lockdowns alsnog af te dwingen, heeft Australië het leger in moeten zetten. De lockdowns zijn ook consequent strenger geweest dan we bijvoorbeeld in ons land gewoon zijn. Het is Australiërs in Sydney verboden om meer dan 5 kilometer van huis te gaan, en in open lucht zijn mondmaskers verplicht. Omdat strenge maatregelen niet helpen, werd een eerdere perimeter van 10 kilometer bewegingsruimte rondom de woonplaats beperkt tot 5 kilometer.

Singapore

Morrisons uitspraken sluiten aan bij twijfel die in andere Oceanische en Aziatische landen de jongste maanden op te merken was. In dit deel van de wereld werd lange tijd geloofd in het succes van de zerocovidstrategie. Hetzij door lockdowns, hetzij door spontane goede opvolging van hygiënemaatregelen door de bevolking zelf. In juli kondigde Singapore ook aan dat het ‘wil samenleven met covid zoals met griep’ wanneer de vaccinatiegraad hoog genoeg is. Singapore laat in de praktijk echter ook twijfel bestaan over de concrete omslag naar een endemisch scenario. Het schroefde immers een aantal versoepelingen na die ‘griep-aankondiging’ ook terug na een lokale uitbraak van covid. In Singapore is momenteel 77% van de totale bevolking gevaccineerd.

James Turbitt

Ook Australische eerste minister twijfelt aan ‘zero covid’