Vorig jaar wezen we er al op dat meerdere overheden de coronacrisis aangrepen om de Taalwetgeving met voeten te treden.

Een paar van deze taalincidenten werden voor de Vaste Commissie voor Taaltoezicht gebracht die oordeelde dat praktijken in onder meer Gent en Liedekerke inbreuken op de Taalwetgeving uitmaakten.

Inbreuken op de Bestuurstaalwet

Ook tijdens de vaccinatiecampagne konden alweer inbreuken op de Bestuurstaalwet worden vastgesteld. Een geval dat recent negatief werd beoordeeld door de Vaste Commissie voor Taaltoezicht (VCT) willen we hierbij toch even onder de aandacht brengen. Het betreft de oproep in de Eerstelijnszone Regio Grimbergen.

Er werd door burgers een klacht ingediend tegen de gemeente Grimbergen en bij uitbreiding de Eerstelijnszone Regio Grimbergen wegens een schending van de Grondwet en de Taalwetgeving. Alle inwoners van Grimbergen, Meise, Wemmel, Kapelle-op-den-Bos en Londerzeel kregen de communicatie in verband met het Vaccinatiecentrum Wemmel in vier talen, namelijk Nederlands, Frans, Duits en Engels, in de bus.

Faciliteiten?

Hoewel enkel Wemmel een faciliteitengemeente is, de faciliteiten enkel het Frans betreffen, de Franstaligen deze communicatie in het Frans zelfs niet aangevraagd hebben en dit geen aangelegenheid is waarop faciliteiten van toepassing kunnen zijn, heeft de Gemeente Grimbergen (en dus ook Meise, Wemmel, Kapelle-op-den-Bos en Londerzeel) het nodig geacht om elke inwoner in deze vier talen uit te nodigen.

Mocht men zich achter het argument volksgezondheid willen verschuilen, waarom werd er dan in geen vertaling voorzien in talen die mogelijk meer frequent in de gemeente voorkomen dan Duits, zoals Russisch en Spaans, …?

Voorbeeld Beersel

De vier talen (Nederlands, Frans, Duits en Engels) werden in de oproep op dezelfde manier voorgesteld en nergens wordt melding gemaakt dat het telkens om vertalingen van het Nederlands gaat. Daardoor krijgen alle Franstaligen uit Grimbergen, Meise, Kapelle-op-den-Bos en Londerzeel de facto dezelfde (en zelfs meer) faciliteiten dan de Franstaligen in faciliteitengemeente Wemmel.

Nochtans kon het ook anders. Dat bewijst de folder die de inwoners van de gemeente Beersel in de bus kregen. Hoewel zij deel uit maken van de vaccinatiezone Zennevallei en ook de gemeente met taalfaciliteiten voor de Franstaligen, Sint-Genesius-Rode daar deel van uitmaakt, werd de folder (overheidscommunicatie) aldaar enkel in het Nederlands gesteld, zoals het hoort.

Vaste Commissie voor Taaltoezicht

De Vaste Commissie voor Taaltoezicht (VCT) waakt hier over de correcte toepassing van de Bestuurstaalwetgeving en oordeelt in dergelijke zaken steeds dat de gemeente als overheid in het Nederlands moet communiceren met de burger en dat ze in gebeurlijke gevallen steeds duidelijk moet vermelden dat het Nederlands de officiële bestuurstaal is en dat het louter om een vertaling gaat. Er werd hier duidelijk nagelaten te vermelden dat de anderstalige teksten louter een vertaling zijn van de Nederlandse tekst.

Hierdoor is onduidelijkheid geschapen omtrent het feit dat ten gevolge van de Grondwet en de Taalwetgeving de enige officiële bestuurstaal van de gemeente Grimbergen het Nederlands is. Omwille van die schending van de Taalwetgeving werd een klacht ingediend bij de provinciegouverneur.

Een gewestelijke dienst

In een brief van 20 april 2021 stelde Jan Spooren, de gouverneur van Vlaams-Brabant, dat hij van oordeel is dat de vier cumulatieve voorwaarden die door de VCT werden vooropgesteld voor communicatie in andere talen (en die door minister Bart Somers werden onderschreven) vervuld zijn. Om die redenen weigerde de gouverneur op te treden. De Vaste Commissie voor Taaltoezicht is het daar echter niet mee eens.

In het advies van 19 juli 2021 van de Nederlandstalige afdeling van de VCT, stelt de Commissie dat de Eerstelijnszone Regio Grimbergen een gewestelijke dienst is in de zin van de Bestuurstaalwetgeving en als werkkring de gemeenten Grimbergen, Wemmel, Meise en Kapelle-op-den-Bos heeft. Aangezien ze een gewestelijke dienst is waarvan de werkkring gemeenten met verschillende taalregelingen uit het Nederlands taalgebied bestrijkt en waarvan de zetel gevestigd is in hetzelfde gebied, ressorteert de Eerstelijnszone Regio Grimbergen onder het toepassingsgebied van de Bestuurstaalwet.

Taalregeling van Grimbergen

Zulke gewestelijke dienst moet dus berichten, mededelingen en formulieren rechtstreeks aan het publiek richten in het Nederlands. Het is belangrijk dat de VCT hier duidelijk stelt dat het feit dat er een gemeente is opgenomen met een speciale taalregeling (in casu de faciliteitengemeente Wemmel), dit geen afbreuk doet aan het feit dat toch de taalregeling van de gemeente waar de gewestelijke dienst gevestigd is (in casu Grimbergen) geldt.

De VCT stelt vast dat de brochure werd verspreid door de Eerstelijnszone Regio Grimbergen (ERG) met onder meer de samenwerking van de gemeente Grimbergen. Daarom had de ERG de betrokken brochure aan de inwoners van de gemeente Grimbergen (en Meise, Wemmel, …) uitsluitend in het Nederlands mogen bezorgen.

Ontvankelijk en gegronde klacht

Mocht het zo zijn dat uitzonderlijk omwille van de volksgezondheid de communicatie in meerdere talen tijdelijk noodzakelijk zou geweest zijn, dan diende duidelijk te worden gemaakt dat het een vertaling betreft.

Er werd echter nagelaten te vermelden dat de teksten in de oproep louter een vertaling zijn van de Nederlandstalige tekst. Die vermelding is essentieel om te benadrukken dat de enige officiële bestuurstaal van de gemeente Grimbergen het Nederlands is.

Gelukkig hebben we nog de VCT om de Taalwetgeving te bewaken. Ze beoordeelde bijgevolg de klacht ontvankelijk en gegrond.

Jan Sporen

Vaccins tegen het Nederlands