Gisteren startte zoals bekend de ramadan, de vastenmaand van de islam. Studio Brussel gaat dan elke dinsdag een gelegenheidsprogramma uitzenden, van zonsondergang tot middernacht, het moment dus dat de moslims hun scha mogen inhalen. “Ramadamadingdong” heet dat programma, helemaal in de frivole Stubru-stijl. ‘Met Ramadamadingdong willen we aan de hand van entertainment een ongefilterd inzicht geven in de hedendaagse moslimcultuur’, laat Jan Van Biesen, nethoofd van Studio Brussel, ons weten.

Studio Brussel is het verlengstuk van de VRT. Het is het stukje publieke omroep waar de wereld constant één groot feest is, en verbondenheid het sleutelwoord. Dat uit zich vooral ook op de jaarlijkse goede-doelenshow De Warmste Week waar presentatoren elkaar snikkend in de armen vallen telkens een bedrag met enige nullen uit de lucht valt. Nu de pretzender ook een islamitisch ritueel als het ware verheft tot een aspect van het warme, gekleurde Vlaanderen, moeten er ergens toch een paar knipperlichten afgaan. Bij deze.

Goedele blijft nuchter

Koning Filip duidelijk in zijn nopjes op de iftar

Het probleem is niet zozeer de jongerencultuur met hun rap-idolen op zich, of zelfs niet dat vastenritueel. Het punt is, dat de ramadan vast hangt aan een breder complex van religieuze dogma’s die voor de groep gelden maar die uitlopen in een totalitaire benadering, met de sharia als codex. Er ontstaat van daaruit een druk op niet-gelovigen om die codex te respecteren, zoals het verbod om alcohol te drinken. In een Brits filiaal van de Aldi-warenhuisketen kon men het meemaken dat er aan een bepaalde kassa geen alcohol meer mocht passeren omdat er een moslim aan zat. Of protest in Duitsland omwille van het feit dat een Lidl-filiaal, gelegen in een ‘concentratiebuurt’, varkensvlees verkoopt. Nieuwsanker Goedele Wachters gaat ramadannen en ‘nuchter het journaal van 19u presenteren’(dat las ik eerst in een andere betekenis), en dat is allemaal voor de leut, maar de onderliggende betekenis is er dan toch weer een van assimilatie of, directer nog gesteld, submission. Waarom moet een door ons betaalde nieuwslezeres tijdens een programma actief participeren aan een religieus ritueel?

Op zich lijkt dat allemaal tamelijk futiel en incidenteel, tot men er het onderzoek bij haalt van socioloog Ruud Koopmans, het Nederlandse hoofd van de cel migratie bij het Berlijnse Centrum voor Sociale Wetenschap (WZB). Daaruit blijkt dat Belgische moslims bij de meest fundamentalistische en xenofobe van de zes onderzochte West-Europese landen horen: ruim de helft houdt er extremistische denkbeelden op na, in drie opzichten: (1) de noodzaak van een terugkeer naar de oude ‘wortels’ van de godsdienst, (2) het hechten aan een eenduidige, letterlijke interpretatie van de Koran en (3) dat de sharia, de religieuze wetgeving dus, primeert op het burgerlijk recht.

Koopmans stelt echter ook vast dat deze mentaliteit minstens even goed heerst onder de jeugd als bij ouderen. Ook daar dus 50% radicalen, wellicht meer. Wat zegt dat over goed-nieuws-shows als deze van Stubru? Dat de deelnemende moslims ofwel niet representatief zijn voor de cultuur waartoe ze behoren, ofwel dat ze maar een nummertje opvoeren. Ik laat de keuze aan u. In beide gevallen doet de zender aan een raar en misleidend soort framing en stelt hij de zaken veel mooier voor dan ze zijn.

De stuitende manier hoe ook het koningshuis elk jaar die iftar (de maaltijd na zonsondergang tijdens de ramadan) en het Suikerfeest (de schranspartij na de vastenperiode) promoot, daar hebben we het al meer over gehad. De beweegredenen zijn een mengsel van de monarchiale devoterij waar Boudewijn I de bezieler van was en die ons onder meer opzadelde met de Grote Brusselse Moskee, en de plat opportunistische redenering dat moslims in democratie niet geïnteresseerd zijn en een religieuze monarch verkiezen boven een seculier-liberale burgermaatschappij. En uiteraard de demografische kanteling die ons te wachten staat als de moslimbevolking verder groeit.

Op een van mijn medialezingen stelde een toehoorder de pertinente vraag waarom de Raad van Bestuur van de VRT, die toch samengesteld is volgens de politieke machtsverhoudingen in Vlaanderen, zo’n zaken allemaal laat passeren. Ook de Pano-reportages bijvoorbeeld die elk objectiviteitscriterium manifest over boord gooien. Ik blijf het antwoord schuldig en speel de vraag door naar de politieke meerderheid in Vlaanderen die toch altijd beweert te gaan voor verlichtingsidealen en de geseculariseerde samenleving. Of zijn ook die bestuursmandaten maar postjes die in de carrousel worden verdeeld? Ergens iemand een mening? Ramadamadingdong!

‘Na het journaal volgt het nieuws’, het boek en de lezing over de Vlaamse media: voor meer info klik hier.