De snoeiharde kritiek van de Europese Commissie enkele weken geleden op het federale begrotingstekort lijkt stilaan toch enige impact te krijgen. Regeringspartij CD&V lanceerde gisteren een zogenaamde jobsdeal 2.0, die de aanzet moet vormen tot een beter federaal arbeidsmarktbeleid. Het is meteen ook een signaal richting de noodzaak van een nieuwe staatshervorming, al wil CD&V zich daar voorlopig liever niet op vastpinnen.

Een pakket met 15 maatregelen voor de nog altijd behoorlijk krakkemikkig functionerende Belgische arbeidmarkt: het lijkt wat vreemd dat een partij die in de federale én Vlaamse regering zetelt daar nu mee komt aandraven. Zeker in de wetenschap dat diezelfde partij dan ook nog eens de Vlaamse minister van werk levert.

Dingen in beweging zetten

CD&V-woordvoerder Jan Vanderhoeven vindt die kritiek onterecht. ‘Dit plan viseert duidelijk het federale arbeidsmarktbeleid. De titel – Jobsdeal 2.0 – is zelfs een rechtstreekse verwijzing naar de eerste federale jobsdeal van bijna een jaar geleden, die onder meer onze partij toen onvoldoende vond. Met dit plan willen we op federaal niveau een aantal dingen in beweging zetten, die dan uiteraard ook hun weerslag zullen hebben op het beleid in Vlaanderen, Brussel en Wallonië.’

Is het dan niet logischer om voluit te pleiten voor een overheveling naar de deelstaten van een aantal belangrijke arbeidsmarktbevoegdheden die vandaag nog federaal zijn? Zodat elke regio volledig bevoegd wordt voor activering én sanctionering, en dus een eigen beleid op maat kan voeren?

‘Ons standpunt is en blijft dat er een staatshervorming nodig is om een performanter arbeidsbeleid te kunnen voeren’, geeft Vanderhoeven aan. ‘Maar die komt er morgen – en misschien ook in 2024 niet aan – en dus moet federaal minister van werk Dermagne (PS) meer speelruimte laten voor een asymmetrisch arbeidsmarktbeleid. Onze Vlaamse minister van werk Jo Brouns dringt daar ook al enige tijd op aan. Daarnaast moeten we de belangrijke hefbomen die nog federaal zitten nu al trachten te veranderen.’

Arbeid lonender maken

Het meest opvallende voorstel uit de nieuwe jobsdeal van CD&V haalde de voorbije dagen al uitgebreid de media: een beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd. Die uitkeringen zouden bovendien ook degressief worden. Een stevige bocht van CD&V, waarmee de partij op de lijn van onder meer N-VA en Open VLD komt.

Concreet zal iemand met minder dan 20 jaar anciënniteit na 3 jaren werkloosheid zijn uitkering zien wegvallen. Wie meer dan 20 jaar gewerkt heeft, heeft recht op vier jaar werkloosheidsuitkering. Daarnaast wil CD&V onder meer ook werk maken van een structurele lastenverlaging op arbeid. Daarvoor rekent de partij onder meer op de grote fiscale hervorming van minister van Peteghem. De uitkeringen zouden ook nooit sneller mogen stijgen dan de lonen, zodat het financieel altijd lonender is om te blijven werken. Ook langdurig zieken of werknemers met een medische problematiek die aan de slag willen blijven, moeten beter begeleid worden of de kans krijgen deeltijds te blijven werken.

Nederlands leren

Een opvallend voorstel in de nieuwe jobsdeal viseert het grote aantal werkzoekenden in ons land dat niet of moeilijk aan de slag raakt omdat ze geen of onvoldoende Nederlands – of in Wallonië Frans – spreken. Wie werkzoekend is en weigert de streektaal te leren, zou geen recht meer hebben op een werkloosheidsuitkering. Daarmee komt de partij de werkgevers tegemoet, die vaak aan de klaagmuur staan omdat werkzoekenden het Nederlands niet machtig zijn en dus niet kunnen ingeschakeld worden op de werkvloer.

‘Dat is effectief een groot pijnpunt’, bevestigt Jan Vanderhoeven. ‘Anno 2022 spreekt 1 op 4 werkzoekenden in Vlaanderen te weinig Nederlands om in aanmerking te komen voor een job.’ Op dit vlak ziet CD&V vooral een belangrijke rol weggelegd voor de lokale en regionale arbeidsbemiddelingsdiensten, die gratis taallessen moeten aanbieden aan werkzoekenden.’

Dat gebeurt vandaag al, maar het aanbod is niet zelden zwaar ontoereikend, zodat er lange wachtlijsten zijn. Daarbij rijst ook de vraag op basis van welke criteria die taalkennis – of het gebrek daaraan – zal getest worden, zeker als de werkloosheidsuitkering op het spel staat?

‘Vlaams minister van Arbeid Jo Brouns (CD&V) heeft enkele weken gelden al een plan voorgesteld om meer in te zetten op taallessen. En ik veronderstel dat de VDAB die taalkennis ook wel kan objectiveren en testen.’

Hoe dan ook, met deze voorstellen verhoogt CD&V de druk op premier De Croo om de komende maanden ook nog werk te maken van een nieuwe arbeidsmarkthervorming. ‘Met een begrotingstekort van ruim 30 miljard euro kunnen we ook niet anders’, klinkt het. ‘Daarbij zijn de pensioenen, de fiscaliteit én de arbeidsmarkt prioritair voor ons. En de voorstellen die we nu op tafel leggen, zijn al perfect uitvoerbaar zonder staatshervorming. Of regeringspartners PS even enthousiast zal zijn over de voorgestelde hervormingen, is uiteraard een heel andere vraag.’

Jan Vanderhoeven

CD&V verhoogt druk: geen werkloosheidsuitkering voor wie de taal niet spreekt