11 juli 2020 zal een bijzondere feestdag zijn. Een stille. Al kan u er met de speciale feestcheque toch nog een buurtfeest van maken.Of u op dat buurtfeest een mondmasker moet dragen is niet helemaal duidelijk. Vandaag niet, morgen kan het anders zijn. Het is nu of nooit tijd voor verandering. Kan de Vlaamse regering de Vlamingen overtuigen van haar meerwaarde?

1920

Niet toevallig geeft Doorbraak nu een boek uit over Herman Van den Reeck. Jan Huijbrechts beschrijft daarin de Vlaamse strijd honderd jaar geleden. Het Vlaanderen van toen is een ander, onherkenbaar land. Datzelfde Vlaanderen vind je ook terug in het tweeluik over Marten Rudelsheim. Ook die stierf in 1920 en in de cel. Rudelsheim streed voor hoger onderwijs in het Nederlands. Honderd jaar geleden. Mijn ene grootvader was 11 jaar toen en groeide op in dat arme Vlaanderen.

Op 11 juli denk ik altijd met bewondering terug op die generatie. De generatie van mijn grootouders. Zij hebben Vlaanderen uit de armoede getild. Het letterlijk arme Vlaanderen. Dat Vlaanderen wordt op een literaire manier beschreven in het Doorbraakboek Mensen achter de dijk van Filip De Pillecyn. Helaas moesten we de boekvoorstelling van dat boek afgelasten.

Driemaal arm Vlaanderen

In een essay voor het boek Mensen achter de dijk schrijft Jean-Pierre Rondas over het boek en de thema’s die het behandelt. Hij verwijst er ook naar andere boeken die dat arm Vlaanderen evoceren. Volgens De Pillecyn was er in Vlaanderen, sociale, ideologische en morele miserie. Arme mensen, onder de knoet gehouden door kerk en kapitaal, die ook geestelijk verpauperen. Het was de tijd dat de Vlaamse beweging tal van teksten produceerde waarin ‘dat volk zal herrijzen’ weerklonk.

En dat is ook gelukt. Honderd jaar later is Vlaanderen bij de rijkste regio’s ter wereld. Als je een correctie maakt naar de pendelaars (die anders het BBP van Brussel kunstmatig hoog houden) dan haalt Vlaanderen in 2019 een koopkrachtstandaard (KKS) van 40.100 euro. Dat is meer dan de KKS in Duitsland. Die KKS is de jongste jaren ook nog in stijgende lijn. Tot 2020?

Crisis

De kans is niet onbestaande dat de welvaartsgroei in Vlaanderen een ferme knauw krijgt in 2020. Dat er zelfs een welvaartsval komt. Veel Vlamingen moeten vrezen voor hun job. Een zorgeloze vakantie zit er voor die landgenoten niet in.

Ondertussen onderhandelen onze politici tijdens die vakantie over hoe ze zullen onderhandelen. Hemeltergend is het om die ‘stoet van machteloosheid en onbekwaamheid die zich aan onze ogen voltrekt’ elke dag te moeten aanschouwen (dixit Rik Van Cauwelaert op Terzake van 6 juni 2020).

We zijn bijna veertien maanden na de verkiezingen. En ook al valt het niet uit te leggen, er lijkt geen haast om die Arizonacoalitie te vormen. Alsof alles op rolletjes loopt.

Zelf doen

11 juli mag dan de feestdag zijn dat we vieren dat Vlaanderen bestaat. Dat we vieren dat we Vlamingen zijn en na een moeilijke weg zelf een politieke structuur hebben. Wat we zelf doen, moeten we beter doen. De vraag is of dat zo is.

In een periode dat zelfs een pandemie niet genoeg crisis is om een federale regering te vormen, stond de Vlaamse regering niet op om het gat te vullen. We moesten beleven hoe Jan Vermeulen (CD&V), de burgemeester van Deinze, moediger is dan het Martelaarsplein én de Wetstraat bij elkaar. Hij durfde luidop een poging ondernemen om de mondmaskers verplicht te maken in de winkels. Hij werd hautain terechtgewezen door de ‘hulpelozen van de macht’. Om dan twee weken later, onder stijgende druk, schoorvoetend te worden gevolgd door die draagvlak-politici.

Quarantaine

Diezelfde politici die na vier maanden pandemie nog een begin moesten maken aan wetgeving om een landgenoot die terugkomt uit een risicogebied in quarantaine te plaatsen. Nu ze eruit zijn wat de Vlaamse regering daarin precies moet doen maken ze er werk van. Leg dat naast de wraakroepende situaties in sommige woon-zorgcentra. Een Vlaamse bevoegdheid. Het personeel had niet eens genoeg bescherming, laat staan de kwetsbare bewoners. Eenzame opsluiting en eenzaam sterven was hun lot. Dat maakt diepe emoties los in Vlaanderen.

Dat is niet de manier waarop ‘het draagvlak’ voor meer Vlaamse autonomie wordt opgebouwd. Waar zijn de politici die leiding durven nemen? Jan Jambon (N-VA) werd geframed door zijn partij als Sterke Jan. We zagen hem als eerste adjudant naast premier Sophie Wilmès (MR) zitten op de krakkemikkige persconferenties na de Nationale Veiligheidsraad. We hadden hem liever meer op de voorgrond gezien. Initiatief nemen waar de federale overheid faalt.

Met de relance krijgt de Vlaamse regering een herkansing. Heropleidingstrajecten voor wie zijn werk verloor. Inzetten op duurzame economie en op kwaliteitsvol onderwijs, ook digitaal. De afhakers in het onderwijs opvangen en kansen geven én uitblinkers kweken. Peter De Keyzer vatte het mooi samen op Doorbraak tv.

Wervend project

Het is nu tijd voor een Vlaams wervend project. Ik haat het die kleffe, meestal holle term te moeten gebruiken, maar het is zo. Nu moet de Vlaamse regering naar buiten komen met een toekomstvisie. Een wervend plan dat ‘ons’ meeneemt naar de toekomst. Geen relanceplan à la belge waarin enkele spelers na lobbywerk langs de kassa passeren.

Vlaanderen heeft alles om verder te groeien. Maar we worden lui en vadsig. In België zijn we altijd de goede student met de beste punten. Maar in vergelijking met Nederland strompelen we achterop. Waarom heeft de e-commerce zich in het zuiden van Nederland gevestigd en niet in Antwerpen?

Gezocht: staatsman (m/v)

Deze 11 juli geeft een heel dubbel gevoel. Als Vlaamsgezinde politici zelfs tijdens een crisis van de federale structuur niet de moed hebben om het initiatief openlijk naar zich toe te trekken. Hoe zullen ze dan ooit de moed vinden om meer Vlaamse autonomie te realiseren? De stem van wie stamelend bidt of bedelt bij de poort, wordt niet gehoord.

We hebben nood aan staatsmannen (m/v). Een echte staatsman staat op in tijden van crisis, doet wat moet, zonder zich bang af te vragen of daar draagvlak voor is. Hij neemt maatregelen en neemt daar later de verantwoordelijkheid voor. De kiezer zal hem dan belonen of afstraffen. Of hij neemt met opgeheven hoofd ontslag. Een staatsman laat zich niet aftroeven in politieke moed door een plaatselijke burgemeester. Een staatsman wikt en weegt niet eeuwig om mogelijke toekomstige coalitiepartners eventueel niet voor het hoofd te stoten. Hij staat ergens voor, gaat ergens voor.

Jan Vermeulen

Vlaamse Regering grijpt best tweede kans