Elk jaar Sinds 2017 Internationale Dag van het Licht, een initiatief van de UNESCO. Waar die dag voor staat en waarom op 16 mei is niet geheel duidelijk… Misschien wordt hier verwezen naar de stichting van Philips & Co, op 16 mei 1891 door de broers Gerard en Anton Philips? Die richtten een nieuw bedrijf op om te voldoen aan de groeiende vraag naar gloeilampen die was ontstaan na de algemene beschikbaarheid van elektriciteit. In de jaren 1920 begint hun fabriek ook andere producten te maken. Zo komt men in 1939 met het eerste elektrische Philips-scheerapparaat, de Philishave. Philips brengt ook als eerste in 1963 de audiocassette op de markt, die zeer succesvol was. En er zagen nog meer uitvindingen ‘het licht’.

Loretta Schrijver (°1956)

1975 De Japanse Junko Tabei bereikt als eerste vrouw de top van de Mount Everest.

1967 De zanger Jacques Brel geeft zijn laatste concert in Robeke (Frans-Vlaanderen).

1960 Demonstratie van de eerste laser door Theodore Maiman (1927-2007).

1956 Geboorte in New York City van de Nederlandse presentatrice en stemactrice Loretta Schrijver. Ze werkte voor onder meer de Wereldomroep, TROS, Veronica, RTL4 (RTL Nieuws, Koffietijd!, Kroongetuige), AVRO (Alle Dieren Tellen Mee), Omroep MAX (Max & Loretta), Teleac, enz.. Ze zette zich in voor dieren via onder meer Lekker Dier (later Wakker Dier) en het Wereld Natuur Fonds.

Django Reinhardt (1910-1953)

1953 Overlijden in Samois-sur-Seine (Île-de-France) van Jean Baptiste Reinhardt, beter bekend als Django Reinhardt (43). Hij was Zigeuner met Belgische nationaliteit en geniaal jazzgitarist. Op 18-jarige leeftijd raakt hij bij een brand in zijn woonwagen zwaargewond. Hij verblijft bijna twee jaar in het ziekenhuis, leert zichzelf opnieuw spelen met een verminkte linkerhand en ontwikkelt zijn typische eigen stijl: de jazz manouche. In 1946 speelt Reinhardt in Amerika bij het orkest van Duke Ellington en in 1948 begeleidt hij de eerste producties van Bobbejaan Schoepen.

1946 In Den Haag wordt het Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag gesloten ‘ter bevordering van de wederzijdse betrekkingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en kunst’. Al eerder, op 26 oktober 1927, was op initiatief van minister Camille Huysmans een ‘Verdrag betreffende de intellectuele toenadering tussen België en Nederland’ gesloten. Door gebrek aan financiële middelen – lees: Franstalig verzet – is dat verdrag nooit uitgevoerd.

Het verdrag uit 1946 voorzag op het gebied van onderwijs en wetenschap in de uitwisseling van docenten en studenten in alle vormen van onderwijs en in het bestuderen van de mogelijkheid elkaars diploma’s als gelijkwaardig te erkennen. De samenwerking tussen erkende jeugdorganisaties in beide landen zou worden bevorderd. Uitwisseling tussen beide landen op het vlak van kunst en cultuur zou worden geïntensiveerd. Ten slotte werden afspraken gemaakt over het behartigen van gezamenlijke culturele belangen in het buitenland.

Een zeer belangrijke stap in het officiële samenwerkingsproces was de Nederlandse Taalunie (1980). De werkzaamheden aangaande de Nederlandse taal in ruime zin werden van het cultureel verdrag overgeheveld naar de Taalunie.

Ten gevolge van de invoering van meer culturele bevoegdheden voor de gemeenschappen in België werd in 1983 binnen het cultureel akkoord het overleg tussen Vlaanderen en Nederland geïntensiveerd en losgekoppeld van het overleg met de Franse en Duitstalige gemeenschap. Deze nauwere relaties tussen Vlaanderen en Nederland werden officieel vastgelegd in een Vlaams-Nederlands Cultureel Verdrag (1995).

Het afsluiten van het Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag van 1946 wekte van bij het begin vooral onder Vlamingen grote verwachtingen. De samenwerking kreeg ruime steun in alle culturele milieus. Vóór de invoering van de Vlaamse culturele autonomie bleek het echter moeilijk de officiële Vlaams-Nederlandse betrekkingen uit te bouwen in een Belgische context.

Wieteke van Dort (°1943) en premier Mark Rutte

1943 Geboorte van Wieteke van Dort in Soerabaja, in het toen door Japan bezette Nederlands-Indië. Ze is een bekende en geliefde Nederlandse actrice en zangeres (Sesamstraat, Tante Lien). In 1958 werd haar dichtbundel Handen gepubliceerd door uitgeverij Nijgh & Van Ditmar en verscheen ze in kranten en op de radio als ‘jongste dichteres van Nederland’.

Ze schreef nog een tiental boeken en kwam terecht als cabaretière bij Wim Kan en Corry Vonk. Daarna concentreerde ze zich met veel succes op radio en televisie. Wieteke van Dort was en is nauw verbonden met de Efteling in Kaatsheuvel. Ze heeft voor het park vele sprookjes ingesproken, waaronder Roodkapje, De rode schoentjes, Hans en Grietje, Het Volk van Laaf, De zes zwanen en De put van Vrouw Holle.

1937 Geboorte in Turnhout van Paul Geerts, Vlaams striptekenaar. Hij was van 1972 tot 2002 de hoofdtekenaar van de stripreeks Suske en Wiske van bedenker Willy Vandersteen (1913-1990) die hem als zijn ‘opvolger’ installeerde. Avonturen van zijn hand: De raap van Rubens, Angst op de ‘Amsterdam’, De parel in de lotusbloem, De 7 schaken, De hemelboom. Na zijn carrière bij Studio Vandersteen is hij weer gaan schilderen, zoals hij voordien ook al deed.

1931 Het Genootschap Onze Taal wordt opgericht ‘om het oprukkende verduitsen van de Nederlandse taal een halt toe te roepen’.

1929 In de VS vindt de eerste uitreiking plaats van de Academy Award, beter bekend als de Oscar. Janet Gaynor wordt uitgeroepen tot beste actrice en Emil Jannings als beste acteur. Beste film is Wings.

1925 Geboorte in Boom van Bobbejaan Schoepen, zanger, gitarist, acteur en ondernemer Oprichter van het amusementspark ‘Bobbejaanland’, dat hem rijk maakte. Hij was in 1948 de eerste Vlaamse zanger die internationaal doorbrak. We herinneren ons hem van Café zonder bier, Je me suis souvent demandé, De lichtjes van de Schelde, Mijn duivekot, O sole mio, Davon träumen alle Mädchen, enz. Hij overleed in 2010 op de dag na zijn verjaardag.

1827 Geboorte in Roermond (Noord-Limburg) van Petrus (‘Pierre’) Cuypers, bijgenaamd de ‘kerkenbouwer’, omdat hij zo’n 70 kerkgebouwen tot stand bracht. In 1851, net 24, werd hij al stadsarchitect van Roermond. Hij bouwde ook kapellen en kloosters en restaureerde tientallen oude kerken. Minder bekend is dat hij ook het Rijksmuseum en het Centraal Station in Amsterdam heeft ontworpen. Hij overleed in 1921.

1795 De ‘Bataafse Republiek’, het jakobijnse collaboratieregime in Nederland, staat Venlo, Maastricht en Zeeuws-Vlaanderen aan Frankrijk af.

1770 De 14-jarige Marie Antoinette trouwt de 15-jarige Louis-Auguste, de latere koning Lodewijk XVI van Frankrijk.

1534 De Spaanse filosoof en pedagoog Juan Luis Vives schrijft aan Erasmus: ‘We leven in een werkelijk moeilijke tijd: men kan niet meer praten en ook niet meer zwijgen zonder gevaar’.

1482 Overlijden in Brugge van Anthonis de Roovere (52), schrijver van dramatisch werk en proza voor de rederijkerskamer De Heilige Geest in Brugge. Hij was metselaar en werd vanaf 1466 ook door de stad aangeworven als stadsrederijker.

Janet Gaynor

16 mei. Historische dag: Belgisch-Nederlands Cultureel Verdrag ondertekend