Kan Frankrijk de Europese Commissie een begrotingsdeficit voor 2015 voorleggen, dat conform het stabiliteitspact, de 3% niet overschrijdt ? Nee, in de verste verte niet. Dat is al enkele maanden duidelijk. Wij spannen ons in, maar beneden de 4,3% gaan we niet voor 2017, zo luidt het.

Hierbij een paar inleidende bedenkingen. Ten eerste: Frankrijk legt, als één van de grotere lidstaten, uiteraard meer gewicht in de schaal dan België, dat drie jaar geleden ternauwernood aan een fikse geldboete ontsnapte omwille van zijn budgettaire laksheid.

Ten tweede: als de Franse regering de indruk wekt laks op te treden en de overheidsuitgaven nauwelijks te controleren, dan is dat een foute perceptie. Over de efficiëntie van de ingrepen kan men van mening verschillen.

Ten derde: Frankrijk ziet zich in zijn gelijk bevestigd door de berichten over de groeivertraging die zich in Duitsland voordoet. En voorts voelen de Fransen zich gekrenkt door de ambtenaren van de EU die hen aan eerder gedane afspraken herinneren. Zoiets hoeft ‘une grande nation’ toch niet te pikken?

Franse regering op aanvaringskoers met Brussel en Berlijn

Volgens Jean-Christophe Cambadélis, de nr. 1 van de Parti Socialiste en voormalige rechterhand van Dominique Strauss-Kahn, is het duidelijk: Frankrijk bespaart zich te pletter, en bij de desastreuze verkiezingen in mei jl. heeft zijn partij daarvoor de rekening gepresenteerd gekregen.

De gelijkenissen met ons land zijn legio. Ook in Frankrijk dalen nu de prijzen. Net als wij zitten de Fransen met een nulgroei, een verzwakt concurrentievermogen van de industrie, een verminderde vraag en een sterke euro. Een en ander brengt, aldus Cambadélis, het scenario voor deflatie dichterbij , de ‘japanisering’ van de Franse en Europese economie. De Franse werkloosheid ligt rond de 3,5 miljoen.

Maar ook het Duitsland van Bondskanselier Merkel moet zich ondanks zijn rigoureus anti-inflatiebeleid niet als de overwinnaar in dit debat beschouwen. Ook de Duitsers kennen tegenwoordig nauwelijks nog groei (door hun al te orthodoxe begrotingspolitiek), ze investeren veel te weinig en zitten met een terugvallende vraag. Beseffen ze wel dat het Japan vijftien jaar heeft gekost om zich van de deflatie te herstellen?

De overeenkomst om het budgettair deficit van 3% van het bnp is destijds uiteraard mee door de Fransen goedgekeurd, maar botst nu dus op het nieuwe gevaar van de deflatie. Belangrijk: het Internationaal Monetair Fonds vindt een inflatie van 4% voor de euro wenselijk, terwijl die nu onder de 1% zit. Frankrijk hoeft niet bang te zijn dat het nu op zijn eentje het EU-beleid afwijst, vindt de PS-leider. ‘Wij passen voor een reactionair beleid van budgettaire orthodoxie ten koste van massa’s jobs’. En ook President Hollande zei onlangs nog ‘Wij zijn van oordeel dat we gedaan hebben wat moest. We hebben ons structureel deficit verder teruggebracht en niet minder dan 21 miljard euro bespaard’ (Ben ik nu de enige die hierbij aan de balans van de regering-Di Rupo terugdenk – alle verhoudingen in acht genomen natuurlijk? Waren de hervormingen die onze vorige federale regeringen doorvoerden ook niet ‘too little, too late’?).

De Franse ontwerpbegroting voor 2015 maakte in Brussel kennelijk niet veel indruk. Der Spiegel citeert een hooggeplaatste EU-ambtenaar die het had over een tekst die geschreven leek ‘door dichters en alchemisten. ‘

Ondanks zijn stoere verklaringen danst Cambadélis op een slappe koord, want net zoals de Franse natie in haar geheel, is zijn partij diep verdeeld. Aan de ene kant is er de tot nader order dominerende strekking van premier Manuel Valls. Die noemt zich complexloos ‘sociaaldemocraat’ (niet lang geleden was dat nog vloeken in de Franse socialistische kerk). Zijn nieuwe minister van Economische Zaken Emmanuel Macron, eertijds verbonden aan de bank Rothschild, was nog niet benoemd of hij zette al grote vraagtekens bij de 35-urige werkweek, die voor zijn partijgenoten en uiteraard de vakbonden heilig is. De regering Valls vindt ook dat beperking van de werklozensteun bespreekbaar moet zijn, net als het beperken van de immigratie. Ze weet dat ze hiervoor binnen de gelederen van de PS niet veel applaus mag verwachten. De partij staat in de komende jaren duidelijk voor verscheurende keuzes.

De linkse fronde

‘De Fransen hebben toch niet voor een socialistische president gekozen om vervolgens naar het pijpen van rechts in Duitsland te dansen?’ Het is het schampere maar niet onverwachte commentaar van de dissidente, maar flamboyante politicus Arnaud Montebourg, de voorganger van Macron. Montebourg is het informele hoofd van een linkse fronde. Die verwijt de regering Valls een rechts beleid, dat in niets verschilt van wat Sarkozy en de neogaullisten zouden doen, onder meer middels allerlei financiële cadeaus aan het bedrijfsleven.

Cambadélis heeft uiteraard de bui zien hangen en roept zijn partij op de rangen te sluiten. Het is nog niet te laat ondanks de diepe meningsverschillen. Het is ook hard nodig en niet alleen omdat achtereenvolgens de groenen en de (links-liberale) radicalen hun vertrouwen in de PS hebben opgezegd en uit de linkse regering zijn gestapt. Nee, het zal sowieso nog heel moeilijk zijn en veel moed vragen om de economische toestand recht te trekken en tenminste tegen 2017 de 3% te halen.

Ter rechterzijde juicht men toe en wacht men af, opgelucht omdat de meningsverschillen tussen gematigd en minder gematigd-links de aandacht afleiden van de strijd tussen de rechtse kopstukken Sarkozy, Juppé, Fillon en Copé om het leiderschap over de UMP, en de kansen voor de presidentsverkiezingen van 2017.

De werkgevers hebben het aantreden van Emmanuel Macron alvast verwelkomd. Eindelijk iemand die onze noden begrijpt, zo luidt het daar.

Foto: Emmanuel Macron (c) Reporters

Jean-Christophe Cambadélis

De staat van Frankrijk