Een Belgische Franstalige intellectueel die het ook, en zonder complexen, over zijn Waalse wortels heeft is uitzonderlijk. Dat die bovendien gepubliceerd wordt door een belangrijke Vlaamse uitgever is dat nog veel meer. We hebben het over Luc Courtois.

Courtois is historicus en verbonden aan de twee Leuvense godsdienstfaculteiten (die nog altijd gelukkig samenwerken). Hij gaat met pensioen en volgens een mooie traditie hebben een aantal van zijn collega’s van de twee Alma Materszusters en ook een aantal andere vorsers uit binnen- en buitenland hem een liber amicorum geschonken, als afscheidscadeau. Uitgegeven door Brepols uit Turnhout; in het kader van haar Bibliothèque de la Revue d’Histoire ecclésiastique.

Fîr d’esse Walon is de titel van dat boek. Fier een Waal te zijn, maar dan in Waals dialect. Een titel die velen zal verbazen. Maar wie Courtois goed kent zal dat geenszins verwonderen.

Want gedurende heel zijn carrière heeft hij altijd de grootste interesse getoond voor bijna alles wat met Wallonië te maken heeft. Waarbij hij overigens ook nooit vergat contact te zoeken met de andere kant van de bietengrens.

Luc Courtois is in 1958 geboren in Duitsland. Als zoon van een leraar bij de Belgische strijdkrachten in Duitsland, ging hij eerst naar het atheneum van Rösrath en daarna studeerde hij geschiedenis en thomistische en algemene wijsbegeerte.

Ladeuze, veel meer dan een plein…

Daar moest een doctoraat van komen. Dat ging over de grote Leuvense rector, monseigneur Paulin Ladeuze. Geen klein bier overigens. Want het eindresultaat bestond uit vijf boekdelen en meer dan duizend bladzijden. Een indrukwekkend werk dus dat hem naar het professoraat bracht. Tot zo ver het officiële gedeelte.

Maar zoals de titel van dat vriendenboek laat zien, was ook zijn interesse voor de eigen regio nooit ver weg. Die titel komt overigens uit de Waalse hymne. Let ook op het woord fier. Courtois heeft zich altijd ingezet voor Wallonië. Hij deed dat vanuit Louvain-la-Neuve, de levende nieuwe stad ontstaan na de scheiding tussen de twee Leuvense Alma Maters. Courtois heeft bewezen dat men ook een gelukkig kind kon zijn van het Walen buiten van de jaren zestig. Ja, het was pijnlijk en niet evident Leuven te moeten verlaten, maar het was ook een uitdaging om van de overheveling naar Wallonië een succes te maken.

Courtois werd uitgerekend vanwege zijn Waalse inzet in 1991 benoemd tot directeur van de toen nieuwe Fondation wallonne Pierre-Marie en Jean-François Humblet, gesticht in Louvain-la-Neuve door Jean-Emile Humblet, een spilfiguur van de Waalse beweging.

Staalindustrie en stripverhalen

Luc Courtois werd zo stilaan een belangrijke Waalse historicus die ook zou bijdragen tot het succes van het Institut Jules Destrée. Zijn belangstelling en onderzoeksdomein werden daardoor ook almaar ruimer. Hij groeide uit tot een van dé specialisten in de geschiedenis van Wallonië. Zo schreef hij over de rol van de Walen die zich in de 17de eeuw in Zweden vestigden en daar de ijzer- en staalindustrie verspreidden. Of over de rol van de Waalse prelaten in de ontwikkeling van de Belgische kerk.

Maar Courtois, zeer bewust van de noodzaak ook een Waalse identiteit te ontwikkelen is ook de auteur van fantastische boeken over de namen van de straten van Louvain-la-Neuve. En naast historicus is hij ook nog eens stripverhalen-kenner.

Luc Courtois wordt vooral geprezen voor zijn heel menselijke, zeer normale manier van omgaan met zowel zeer erudiete historici als met zijn gewone fans in de verschillende domeinen waarin hij actief is. Het leven heeft hem nochtans niet gespaard: twintig jaar terug verloor hij veel te vroeg zijn echtgenote. Luc Courtois is desondanks zeker ook een levensgenieter die genoten heeft van zijn reizen en van de samenwerking met de top van de geschiedschrijvende gemeenschap.

Het was dus geen toeval dat enkele dagen geleden een groot aantal vrienden en collega’s hem uitwuifden bij zijn emeritaat. Waaronder de historicus-bisschop van Luik, Jean-Pierre Delville, maar ook een aantal Vlamingen: Jan De Volder (KULeuven, maar in Vlaanderen bekend als woordvoerder van Sant’Egidio), Dries Vanysacker (prof KULeueven ook). In een wereld die verscheurd wordt door allerlei conflicten en radicalisering met veel te veel slachtoffers, was dit een ontmoeting van mensen van goede wil.

Geniet van jouw pensioen, Luc. Al weet ik zeker dat je ons nog zal verrassen. Want zoals in de Waalse schlager van William Dunker, zal je toudi sul voye zijn, altijd op (de goede) weg, altijd een onbekend, interessant historisch dossier op spoor.

Jean-Emile Humblet

Luc Courtois, hoffelijke Waalse historicus