Verkiezingstijd is het seizoen van de politieke boeken, ook in Wallonië. Jean-François Tamellini, de secretaris-generaal van het FGTB (het Waalse ABVV), draagt zijn steentje bij met Qui sont les Casseurs? (Wie zijn de relschoppers?).

De Waalse socialistische vakbondstopman analyseert daarin de sociale uitdagingen en komt tot de weinig verassende conclusie dat de schuld van de sociaal-economische malaise ligt bij de hebzucht van de aandeelhouders. Maar hij werpt ook een steen naar de PTB/PVDA, wiens DNA niet erg verenigbaar is met het Waalse Gewest.

Uitgebreid in de media

Tamellini kwam met zijn boek uitgebreid aan bod in de Franstalige media. Aan Vlaamse kant is er minder belangstelling voor zijn boek. En dat is jammer, want er staan enkele opmerkelijke analyses in.

De titel refereert aan de anticasseurswetgeving die voormalig minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld) wou laten stemmen. Die viseerde onder andere vandalisme tijdens betogingen door een manifestatieverbod op te leggen aan betrokken demonstranten.

De PS steunde initieel Van Quickenbornes voorstel, maar trok de staart in onder druk van de vakbonden. Die laatsten zagen in het voorstel een bedreiging van het demonstratierecht.

Relschoppers

Maar wie zijn dan de relschoppers volgens Tamellini? ‘In tegenstelling tot wat rechts suggereert, staan de echte relschoppers erg aan de kant van het patronaat in hun salons’, laat hij optekenen in een uitgebreid interview voor l’ Avenir. ‘En wel omdat ze alle essentiële evenwichten tussen economie, maatschappij en milieu verstoren.’

Tamellini ziet telkens hetzelfde patroon optreden tijdens crisissen. ‘Elke keer dat er een systeemcrisis ontstaat – rond de subprimes in 2007 en de financiële en bankencrisis van 2008, corona, enzovoort – gaat er een deur open en worden er grote verklaringen afgelegd: we moeten diepgaand hervormen, anders handelen. Daarna sluiten we die weer en verandert niets.’

Graaiflatie

Tijdens de laatste crisis rond energieprijzen zag Tamelinni weer het gekende patroon met allerlei verklaringen rond inflatie en de energieprijzen. Hij zag voornamelijk één zaak: de hebzucht van de bedrijven en aandeelhouders.

‘Tijdens de energiecrisis hebben we de eerste analyses rond overwinsten gemaakt. Wij noemen dat graaiflatie: uit hebzucht maximaliseren sommige aandeelhouders hun winsten. Er is een botsing tussen sociale nood en de graaizucht van deze aandeelhouders. Naar aanleiding daarvan besloot ik dit boek te schrijven om aan te tonen dat die hebzucht alomtegenwoordig is’, klinkt het.

‘Verankerd in het hart van een systeem dat is georganiseerd om de winsten van sommigen te maximaliseren. Ik geef een reeks flagrante voorbeelden uit de onderhandelingen die ik in Wallonië heb meegemaakt. Als we toestaan dat de “relschoppers” het evenwicht blijven verstoren, laten we ruimte voor extreemrechts. We moeten daarom het evenwicht herstellen en van koers veranderen, nu de deur nog openstaat en we het momentum hebben.’

Sneer naar PTB

Tot zover niets nieuws onder de zon: een analyse die je kan verwachten van een socialistische vakbondsman. Maar het wordt pas interessant wanneer Tamellini dieper ingaat op hoe de gewenste verandering politiek vorm moet krijgen. Of, beter gezegd, wie die kan bewerkstelligen.

Hij ziet, in tegenstelling tot de voorzitter van de FGTB Thierry Bodson, geen heil in een samenwerking met de PTB: ‘Stem uiteraard niet op extreemrechts, niet op rechts, want dat verhoogt het risico om regelrecht tegen de muur te lopen. Maar stem ook niet voor de PTB.’

‘Voor mij kan en moet het evenwicht vanuit Wallonië hersteld worden. De PTB wil alles terugbrengen naar het federale niveau. Zij erkennen de gewesten niet en zien die enkel als administratieve hefbomen’, schrijft Tamellini.

‘Maar als het de federale overheid is die over de werkgelegenheid beslist, krijgen we veralgemeende flexi-jobs, nog meer overuren en nog hardere aanvallen op werkzoekenden. In het bijzonder de beperking van de werkloosheidsuitkeringen. Wat is daarvan het resultaat? Dat we de kloof tussen de regio’s verder vergroten en de nationalisten in de kaart spelen.’

Geen verantwoordelijkheid

Tamellini verwijt de communisten van de PTB vooral dat ze hun handen niet vuil willen maken en nooit de stap naar beleidsverantwoordelijkheid durven nemen. Zoals in 2019 toen ze weigerden in een Waalse regering te stappen: ‘Ik wil mensen die beslissingen nemen, wetten en decreten stemmen. Ik heb geen behoefte aan een partij die me enkel vertelt wat goed of niet goed is voor de werknemers.’

Daarmee probeert Tamellini duidelijk zijn achterban terug te halen naar de oude vertrouwde PS-stal. Want dat de PTB steeds sterker staat binnen de socialistische vakbond FGTB is geen geheim.

Jean-François Tamellini

Topman Waalse vakbond Jean-François Tamellini: ‘PTB erkent de gewesten niet’