Op 19 januari trotseerden 100.000 Amerikanen de kou voor de 51ste March for Life in Washington DC. Heel wat betogers hadden wellicht verwacht dat de herziening van de Roe v. Wade-rechtspraak in 2022 het begin van het einde zou inluiden voor abortus in de VS. Maar dat is niet het geval.

In de zomer van 2022 schrapte het Supreme Court het nationaal recht op abortus. Dat kon het, omdat het recht een creatie was van datzelfde hof. In 1973 had het met zijn beruchte Roe v. Wade-arrest gemandateerd dat iedere deelstaat van de VS abortusprocedures moest toelaten en reguleren.

Dobbs

Aan die rechtspraak maakte het Hooggerechtshof in 2022 een einde met zijn evenzeer beruchte Dobbs-arrest. Sindsdien kunnen Californië en Texas inzake Abortus weer hun eigen koers varen, wat ze ook doen. In progressieve staten had de nieuwe rechtspraak weinig impact, aangezien de lokale wet hoe dan ook een liberaal abortusbeleid toeliet. Maar in conservatievere staten liggen de zaken anders.

Onmiddellijk na de Dobbs-uitspraak werd abortus opnieuw verboden in dertien deelstaten, alle uit het conservatievere zuiden of middenwesten van het land. Deze herleving van oude, pre-Roe wetgeving, zou het hoogtepunt blijken voor anti-abortusactivisten. In de stembus krijgt pro-life Amerika immers klappen.

Klappen

Voorstanders van abortusrechten kozen in de nasleep van de Dobbs-beslissing om de abortuspraktijk op deelstatelijk niveau te vrijwaren. In deelstaten die in globo conservatiever zijn maar waarin de verstrenging van de abortuswet desalniettemin niet goed onthaald werd, kiezen pro-choicers voor volksraadplegingen. Met succes. Sinds het arrest van het Hooggerechtshof wonnen abortusactivisten elk referendum dat ze organiseerden, terwijl de raadplegingen georganiseerd door hun conservatieve landgenoten mislukten.

Luttele weken na Dobbs kozen kiezers in het conservatieve Kansas om de bestaande abortusbescherming níet uit de grondwet te verwijderen. Enkele maanden later keurden kiezers in Michigan, een state met ongeveer evenveel Republikeinen als Democraten, een grondwetswijziging goed die zwangerschapsafbreking verhief tot een grondrecht. Hetzelfde gebeurde in Ohio, een traditionele ‘swing state’ die tijdens het presidentschap van Donald Trump sterk opschoof richting Republikeinse Partij. In Kentucky en Montana tot slot verwierpen kiezers maatregelen om het ongeboren leven (beter) te beschermen.

Populariteit

Abortus is en blijft een splijtzwam. In 2023 omschreef 44 procent van de Amerikaanse bevolking zich als ‘pro life’ en 52 procent als ‘pro choice’. Die bescheiden maar significante voorsprong van het pro-choice kamp is van recente datum: tussen 2009 en 2021 zaten beide kampen op niet meer dan twee of drie procentpunten van elkaar. De belangrijkste uitzondering was 2012, toen 50 procent van de bevraagden zichzelf omschreef als pro life.

Jaar	*Pro life*	*Pro choice*	Verschil (PL/PC)
2009	47%	46%	PL+1
2010	47%	45%	PL+2
2011	48%	46%	PL+2
2012	50%	41%	PL+9
2013	48%	45%	PL+3
2014	46%	47%	PC+1
2015	44%	50%	PC+4
2016	46%	47%	PC+1
2017	46%	49%	PC+3
2018	48%	48%	=
2019	49%	46%	PL+3
2020	46%	48%	PC+2
2021	47%	49%	PC+2
2022	39%	55%	PC+16
2023	44%	52%	PC+8

2022 was de trendbreker, met een enorme, schijnbaar uit het niets komende toename aan steun voor het pro-abortuskamp. Deze peiling werd evenwel afgenomen in mei, toen het Hooggerechtshof op het punt stond haar abortusrechtspraak naar de prullenmand te verwijzen. Een ontwerp van het Dobbs-arrest werd door medewerkers van het hof gelekt — de dader werd nooit gevonden — en een significant aantal pro-lifers kreeg koudwatervrees. In 2023 halveerde het verschil tussen beide kampen.

Illegale markt

‘We zijn nog niet klaar. We zullen elke januari blijven marcheren op nationaal niveau, maar ook in onze staten, totdat de wetten van onze natie de fundamentele waarheid weerspiegelen dat alle mensenlevens gelijk geschapen zijn en bescherming verdienen’, aldus March for Life voorzitster Jeanne Mancini. ‘We zullen net zo lang doormarcheren tot abortus ondenkbaar is.’

De deelnemers aan de mars zijn nog niet klaar. Maar met de grote verenigende boeman van de baan, komen verschillen die met de mantel van het activisme bedekt werden, opnieuw naar de voorgrond. Tegen een door de federale rechterlijke macht opgelegd abortusregime zijn, is één ding. Een beleid uitwerken dat abortus ‘ondenkbaar’ maakt, is iets anders. Dat beleid moet immers verdergaan dan de bestraffing van vruchtafdrijving — zo niet floreert de illegale markt.

Welke problemen moeten aangepakt worden? Eenoudergezinnen zonder vader, misdaad, onderwijs, wijdverspreid druggebruik (dat kinderen al in de baarmoeder beschadigt), en de geestelijke crisis met een leegloop van kerken en synagogen.

Jeanne Mancini

Mars voor het Leven: abortus na Roe v. Wade