Jeremy Cohen was een Joodse man van 31 met psychische problemen. Half februari liep hij ’s avonds onder een tram in Bobigny, een noordelijke voorstad van Parijs. Politie en media noemden het meteen een ongeval: ‘Voetganger die overleed na aangereden te zijn door een tram’. Er bleek echter meer aan de hand te zijn.

De dood van Cohen zou zelfs een rol kunnen gaan spelen in de presidentsverkiezingen. Het ‘ongeluk’ kwam plotseling volop in de sociale media toen presidentskandidaat Eric Zemmour er maandagochtend over tweette: ‘De beelden van de dood van #JeremyCohen zijn ijzingwekkend. De dood van weer één van onze kinderen en de oorverdovende stilte al twee maanden lang maken me misselijk. Is hij dood omdat hij vluchtte voor het racaille, het tuig? Is hij dood omdat hij Joods was? Waarom werd deze zaak in de doofpot gestopt?’

Maandagavond deed Zemmour het op tv dunnetjes over, en inmiddels heeft half Frankrijk van deze zaak gehoord. Over welke beelden gaat het?

Verwarde broer

Jeremy woonde bij zijn ouders in Bobigny en had twee broers. Die namen geen genoegen met wat hen door politie en justitie werd verteld over de dood van hun geniale maar geestelijk verwarde broer. Ze gingen zelf op onderzoek uit. Onder andere door huis aan huis flyers te verspreiden op de plek des onheils. Had iemand gezien of gefilmd wat er was gebeurd?

Ze kregen verschillende reacties vertelde broer Rafael op een plaatselijke radiozender. Iemand kwam zelfs met video-opnames…

Daarop is te zien hoe Jeremy aan de overkant van de straat loopt, waar een groep mannen voor een supermarkt staat. Hij droeg een keppeltje, iets wat je niet alleen in Bobigny beter kunt laten, maar in het hele departement Seine Saint-Denis. Jeremy werd tegengehouden en kreeg klappen. We kunnen zien hoe hij op de grond valt en van alle kanten wordt geschopt. Er is een vrouw te zien die komt aanlopen en de grootste agressievelingen probeert tegen te houden. Jeremy weet recht te krabbelen en vlucht de straat op, groggy als een bokser na flinke klappen. Midden op de weg wordt hij geschept door een tram die net komt aanrijden. Die stopt meteen maar is dan al over hem heengereden… Halverwege komt zijn lichaam weer tevoorschijn.

Onopzettelijke dood door schuld

De familie stuurt de beelden niet alleen naar justitie, maar later – als er kennelijk niets mee gebeurt, ook naar presidentskandidaat Eric Zemmour. Dan beslist een rechter van instructie dat er een onderzoek ingesteld zal worden. Het is op dit moment niet duidelijk of Zemmour daar de hand in had, maar daar lijkt het op. Deze onderzoeksrechter liet de familie weten wat de aanklacht zal zijn: onopzettelijke dood door schuld.

De zaak doet denken aan die van Sarah Halimi. Deze gepensioneerde Joodse arts werd kort voor de vorige presidentsverkiezingen in 2017 op gruwelijke wijze afgeslacht door een Afrikaanse moslim. Dat werd bewust onder het tapijt gehouden door de media, tot ná de verkiezingen, uit angst dat de affaire Marine Le Pen in de kaart zou spelen.

Politiek gewin

Het lijkt erop dat dit deze keer niet gaat lukken, al waren er meteen commentatoren die riepen dat Eric Zemmour alleen maar politiek gewin uit de zaak wil slaan. En dat hij als politicus niet het recht heeft zich in justitiële zaken te mengen… Het zou kunnen dat de Joodse Zemmour zich vooral de bijna onleefbaar geworden situatie van Joden in de voorsteden van Parijs en andere grote steden persoonlijk aantrekt.

Wie de sociale media in Frankrijk op dit moment volgt, zo kort na het bekend worden van dit nieuws, ziet opnieuw die angst om ‘extreemrechts’ te bevoordelen. Je hoort bijvoorbeeld: ‘Die mannen hebben Jeremy toch niet zelf onder de tram geduwd…’ En dat maakt veel mensen weer kwader dan ze al zijn. Volgens hen laten de beelden aan duidelijkheid weinig te wensen over.

Duidelijk is in ieder geval dat zowel de moordenaar van Sarah Halimi als de mannen die Jeremy Cohen aanvielen op straat niet uit extreemrechtse hoek komen. Eerder uit de andere politieke hoek: door extreemlinkse presidentskandidaat Jean-Luc Mélenchon geknuffelde islamo-gauchisten.

Ook president Macron heeft er een handje van altijd maar op ‘extreemrechts’ te hameren als hét grote gevaar in Frankrijk. In zijn grote en enige verkiezingsbijeenkomst afgelopen zaterdag in Parijs, uiteraard niet in Bobigny maar in het grote zakendistrict La Défense, begon hij er weer over: zijn ‘project’ zal Frankrijk vooruithelpen en alleen extreemrechts ligt dwars…

Strijd tussen goed en kwaad

Emmanuel Macron zal de eerste ronde winnen aanstaande zondag. En de kans is groot dat de tweede ronde eind april een herkansing wordt van vijf jaar geleden: Macron tegen Marine Le Pen. Laatstgenoemde is echter in de peilingen een stuk dichterbij gekropen dan toen – en dat was nog vóór het nieuws van maandag. Macron lijkt nerveus en maakt nu al van die tweede ronde een strijd tussen goed en kwaad… Als het verschil in de peilingen inderdaad minimaal blijft, kan een affaire als deze theoretisch verschil maken.

Er speelt bovendien nog iets anders mee. Eric Zemmour wordt door een groot deel van de kiezers en zeker door de media beschouwd als verreweg het extreemste rechts. Of dat klopt doet er even niet toe, maar het zou Marine Le Pen een rol als redelijk alternatief voor Zemmour kunnen opleveren. Dat zou in een tweede ronde in haar voordeel werken. Ze heeft dan immers mensen nodig die normaal niet op haar zouden stemmen, maar al helemaal niet op Macron. Hoe gematigder Le Pen overkomt, hoe meer kiezers de switch zouden maken.

Dat doet niets af aan de zinloze dood van de 31-jarige Jeremy Cohen, die drie jaar wis- en natuurkunde studeerde en daar briljant in was. Zijn psychische problemen, onder meer depressie, maakten hem labiel. Een vroegere studiegenoot vertelde journalisten dat hij uiterst zachtaardig was, en dat hij wat moeilijk liep… Volgens zijn broer gaf hij alles wat hij had meteen weg aan anderen. Zijn vader was maandagavond laat op nieuwszender BFMTV en vertelde onder meer dat zijn zoon juist zijn leven weer een beetje op orde begon te krijgen.

Ware toedracht

Voorlopig zijn er nog veel vragen. Tientallen mensen waren getuige van Jeremy’s dood en wat eraan voorafging. Het werd zelfs gefilmd. Waarom is er nooit iemand naar voren gekomen om de ware toedracht uit de doeken te doen, nadat de kranten hadden geschreven dat het maar een ongeluk was?

En waarom was het de familie en niet de politie die de video heeft opgespoord waarop alles is te zien? Bovendien, waarom moest kennelijk presidentskandidaat Zemmour eraan te pas komen om justitie tot actie te bewegen?

Maar de grootste vraag van dit moment is natuurlijk of deze zaak de verkiezingen zal beïnvloeden, en zo ja, in welke mate.

Jeremy Cohen

Is presidentskandidaat Macron zojuist onder de tram gelopen?