Joe Biden heeft op 28 mei zijn eerste jaarlijkse budgetplan voorgesteld. De Amerikaanse president wil in 2022 een recordbedrag van zes biljoen dollar (4,9 biljoen euro) spenderen. Toch als hij eind september goedkeuring weet te krijgen van het Congres. Op veel steun van de Republikeinen kan hij niet rekenen. Zo categoriseerde Republikeins senator Lindsey Graham het budgetplan al als ‘belachelijk duur’. Maar ook vanuit zijn eigen kamp is hij lang nog niet zeker van alle stemmen. De reden daarvoor is het abortus- of Hyde-amendement. Dat is voor het eerst in decennia niet mee in de begroting opgenomen. Tot groot ongenoegen van enkele conservatieve Democraten.

Gedoemd om te mislukken

Voor de goedkeuring van de begroting zijn slechts 51 van de 100 stemmen nodig. Ondanks de nipte meerderheid in de Senaat en het Huis van afgevaardigden, is de goedkeuring van het budgetplan lang geen zekerheid. Indien het plan eind september afgekeurd wordt, loopt de Amerikaanse overheid het risico om deels op non-actief gezet te worden.

De eerste struikelblok is het hoge prijskaartje dat aan Bidens budgetplan vasthangt. De openstaande schuld van de Verenigde Staten zou daarmee de komende decennia verder aandikken met 14,5 biljoen dollar. Het gevolg is een schuldgraad van 117 procent tegen 2031. Dat is het hoogste ooit in de geschiedenis van de VS. Die schuld gaat voelbaar blijven voor de opvolgers van Biden, wiens ambtstermijn er mogelijks tegen 2024 al op kan zitten. Jerry Moran, senator van Kansas, waarschuwt dat vooral toekomstige generaties deze last gaan moeten dragen.

Daarnaast heeft Biden met het weglaten van het abortusamendement in het budgetplan een verkeerde snaar geraakt. Het zogenaamde Hyde-amendement is een federale voorziening die verklaart dat er geen abortussen mogen vergoed worden met belastinggeld. Tenzij het over aanranding of verkrachting zou gaan. Progressieve Democraten bejubelden Biden voor de keuze om in zijn huidige begrotingsplan abortus terug te betalen ongeacht de reden. De Republikeinen en enkele conservatieve Democraten zijn het minder eens met de keuze van Biden.

De rijken betalen

De begroting van zes biljoen gaat hoofdzakelijk gefinancierd worden door een belastingsstijging. Joe Biden wil de bedrijfsbelasting verder optrekken van 21 naar 28 procent. Naast bedrijven gaan ook de Amerikanen met een hoger inkomen de begroting moet financieren. Grootverdieners kunnen tot 43,4 procent belastingen betalen op inkomsten, vergeleken met de 23,8 procent die nog onder Donald Trump van toepassing was. Het gaat wel enkel om Amerikanen met een jaarinkomen dat boven de 400.000 dollar ligt. Niet alleen de gerealiseerde, maar ook de ongerealiseerde kapitaalinkomsten zouden vanaf 2022 belast worden.

Biden kondigde in april al aan dat het geld hoofdzakelijk gebruikt zou worden voor de financiering van zijn klimaatbeleid, het Amerikaanse jobplan en zijn familieplan. Voor dat laatste heeft de Democraat een budget van 1,8 biljoen dollar uitgetrokken. Geld dat vooral bedoeld zou zijn voor kinderbijslag, medisch verlof en onderwijs. Voor het Amerikaanse jobplan is er dan weer 2 biljoen dollar voorzien voor onderhoud en reparatie van de Amerikaanse infrastructuur.

Net als onder Barack Obama is ook bij Biden klimaatsverandering een belangrijk punt op de agenda. In het komende decennium voorziet de Amerikaanse president 800 miljard dollar aan subsidies en belastingvoordelen om de opkomst van nieuwe duurzamere technologieën zoals waterstof te versnellen. Een tegengestelde beweging ten opzichte van Trump, die dergelijke initiatieven net de kop wilde indrukken.

Potentiële oorlog met China

Het Biden budgetplan bevat anderhalf biljoen dollar die uitsluitend voorzien zijn voor de operationele uitgaven voor het Pentagon en andere overheidsinstellingen. 715 miljard dollar zullen in 2022 gebruikt worden voor de financiering van de VS hun oorlogen in Irak, Syrië, Afghanistan etc. Biden benadrukt wel minder geld te willen spenderen aan operationele oorlogsactiviteiten en het geld voornamelijk te willen gebruiken als voorbereiding op een potentiële oorlog met een land van hetzelfde kaliber, zoals China. Niet alleen voor oorlog, maar ook voor diplomatieke relaties is er meer budget voorzien. Biden probeert zo niet alleen de Amerikanen, maar ook de bondgenoten van de VS tevreden te houden.

Met deze begroting zal Biden maar liefst 30 procent meer uitgeven in 2022 dan zijn voorganger Donald Trump deed in 2016. Daarbovenop komt dan nog dat de voorzieningen voor covid-19 nog niet mee in rekening zijn genomen. Of het dure budgetplan van Biden überhaupt kans op slagen heeft, is nog maar de vraag. De Republikeinen lieten alleszins uitschijnen dat ze het niet steunen. Daarmee ligt de beslissende stem bij enkele conservatieve Democraten. Laat het nu die enkelingen zijn die Biden tegen de schenen heeft geschopt door het Hyde-amendement uit de begroting weg te laten. Hierdoor zouden zij bij de stemming wel eens het kamp van de Republikeinen kunnen kiezen.

Jerry Moran

Bidens plan van 6 biljoen dollar