‘De gemiddelde Vlaamse kiezer is geen revolutionair, hij of zij is zelfs geen voorstander van onafhankelijkheid’. Aldus citeert een artikel op de VRT NWS site zichzelf, getekend Jihane Sliti en Fabian Lefevere. Een hele rist politici en zelfverklaarde experten passeert de revue, opmerkelijk genoeg geen enkele VB-er. Meteen zitten we weer in de eeuwige draagvlak-discussie: willen de Vlamingen onafhankelijkheid? Neen, zeggen de cijfers, zeggen alle analisten, ook bij de N-VA, en dan gaat het verder over confederalisme, ‘wat we nog samen willen doen’, ‘de Belgische staat als een sokkel’, en meer van die gemeenplaatsen.

Eendjes in het park

Reporters

Voetbal, de lijmpot van België

OK, men kan op straat gaan en niets-vermoedende wandelaars lastig vallen met de vraag: ‘Wilt u België compleet laten verdwijnen en van Vlaanderen een onafhankelijke staat maken?’ Moeders staan daar dan met de kinderen in het park de eendjes te voederen, en zeggen: ‘Verdwijnen, neen, dat nu ook weer niet’, terwijl ze in gedachten heel het gebied tussen Nederland en Frankrijk, inclusief hun huis met voortuin, in de grond zien zakken en revolutionairen de koninklijke familie naar de guillotine slepen.

Ik maak er nu een karikatuur van, maar zo komen peilingen tot stand en zo antwoorden mensen: impulsief en afhangend van de vraagstelling. Vaders zien bij het einde-België-verhaal meteen de Rode Duivels definitief opgedoekt, 14 slagbomen op de toch al stilstaande Brusselse Ring, en het bedrijf waar ze werken dat ijlings de koffers pakt. Een karikatuur die ooit in het RTBF-programma Bye bye Belgium met glans werd uitgetekend en bijna de allures kreeg van het legendarische hoorspel War of the Worlds van Orson Welles (1936). We herkennen zowaar Christophe Deborsu als nepreporter van dienst.

Een splitsing wordt tot op vandaag nog altijd als een romantische draak beschouwd, die het liefst karikaturaal wordt voorgesteld. Maar laten we het eens van de andere kant bekijken. In de open brief die de ouders van de vermoorde Julie Van Espen onlangs publiceerden, weerklonk een diepe onvrede met het bestaande justitie-apparaat en eigenlijk met heel het systeem. Helaas stopte het daar ook mee, en werd Koning Filip weerom aangesproken als de deus-ex-machina. Paul Marchal, vader van An, deed dat ook al eens in 1998 en richtte prompt een neo-Belgicistische partij op. Zelfs in hoogste nood knielen Vlamingen voor hét symbool van het status-quo. Een optocht met witte ballonnen en veel tricolore vlaggetjes rondt het af, en dan wordt het weer stil.

De lamentabele inefficiëntie en het democratisch deficit van de NV België zouden nochtans tot een heel andere politieke keuze kunnen leiden: het regime zelf in vraag stellen en gaan voor een totaal nieuwe politieke ruimte. En wat zou dat in ons geval anders kunnen zijn dan een Vlaamse res publica, helemaal los van het koninkrijk dat met instemming van de Europese grootmachten in 1830 het levenslicht zag?

Zwarte zwanen

Reporters

Berlijn, november 1989

Revolutionaire momenten ontstaan uit ogenschijnlijke kleine voorvallen die de geest uit de fles laten. Het is het verhaal van de zwarte zwaan, de sneeuwbal die gaat rollen, of van de vlinder die in het Amazonewoud opstijgt en aan de overkant van de oceaan een wervelstorm veroorzaakt.

Ook zo’n open brief van ouders van vermoorde kinderen zou een kantelmoment kunnen betekenen, het begin van een aanzwellende golf van verontwaardiging. Laat ons de kracht van het publieke ‘genoeg-is-genoeg’-gevoel niet onderschatten.

Ik droom nu even luidop. Stel u eens voor dat de open brief een bezetting van de justitiepaleizen had veroorzaakt. Per SMS en via het internet worden sympathisanten gemobiliseerd die hun tenten opslaan op het terrein. Het worden er zo’n 10.000. Zwarten, groenen, gelen, bruinen, roden, blauwen. Daarna komen de schoolgaande jeugd en de studenten eraan.

Ook de gele hesjes komen er zich mee moeien. een afvaardiging uit Catalonië meldt zich. Men organiseert meetings in nokvolle arena’s, concerten, happenings. Verbijsterde politici komen poolshoogte nemen en worden uitgejouwd als ze olie op de golven proberen te gieten. Ook de modale pers en de VRT kunnen alleen maar constateren dat ze ‘het niet hebben zien aankomen’, sommigen draaien bij uit puur opportunisme.

Binnenlandse Zaken aarzelt om op te treden, de politie weet het ook niet en kiest deels de kant van de bezetters. De impasse is compleet, de nationale en internationale pers is aanwezig. Het Vlaams parlement komt in spoedzitting bijeen en roept een voorlopige onafhankelijkheidsverklaring uit. Waarna een nieuwe grondwet tot stand komt, niet alleen uitgedokterd door politici en specialisten, maar vooral ook via volksbevraging en referenda. Een dol scenario, maar de geschiedenis puilt ervan uit.

Lethargie

Reporters

Helaas is dat op dit moment inderdaad utopisch, onder meer omdat analisten voortdurend zeggen dat het utopisch is. Wegens een ‘ontbrekend draagvlak’, weet u wel. Democratie bestaat echter niet alleen uit peilingcijfers en verkiezingen. Democratie is ook en vooral: het publiek debat op gang brengen, een visie onderbouwen en naar buiten brengen, mensen goesting doen krijgen.

Het ontbreken van die wervende kracht heeft natuurlijk te maken met banale overlevingsdrang: politici blijven zich met journalisten wentelen in het Wetstraatmoeras, het publiek staat erbij en kijkt ernaar. Het is een decadent soort fin-de-siècle-sfeer, wellicht zelfs een fin-de-régime-sfeer, die wel de verrotting constateert, maar nooit de extreme conclusies trekt. Op het einde geraken mensen gewoon vermoeid, en dat is wellicht ook de bedoeling.

Want ondertussen dreigt de zin in echte verandering op te drogen. De opkomende dhimmitude en het aanpassingsgedrag aan de islam, de manier hoe de media dat proces omzwachtelen en vergoelijken, maar ook het onderwijsniveau dat afglijdt in het quasi-analfabetisme, de verkleutering,- het zijn allemaal factoren die een republikeins bewustzijn afremmen en er dus voor zorgen dat het fameuze ‘draagvlak’ geen kantelpunt bereikt.

De tijd der traagheid speelt daarbij in het voordeel van de NV België. Het bureaucratisme sluipt in alle politieke geledingen en dringt de logica van de kleine lettertjes op, waar we juist vanaf wilden. Hoe langer Vlaanderen een soort Belgische deelstaat blijft, hoe meer Belgische trekken het krijgt, als een woekerende gangreen. En hoe meer echte autonomie een taboe-onderwerp wordt. De lange historische traditie van underdog, die we achter ons sleuren, heeft zich nu veredeld tot burgerlijke zelfgenoegzaamheid en conservatisme, het welbekende centenflamingantisme dat de Belgische rompstaat en zijn monarchie gedoogt.

Politiek incorrect

Reporters

Jan Fabre, notoir lakei en hofleverancier

Dat maakt het nu net zo belangrijk dat een culturele elite het voortouw neemt en de geesten rijp maakt. Waarom hebben wij zo weinig figuren à la Bart Maddens? Waarom grijpt ook links deze kans niet aan? Waarom laat de cultuursector dit momentum onbenut? En waarom wordt Vlaams geld niet geïnvesteerd in media die de nodige stuwing kunnen geven?

De republikeinse optie is de kwintessens van alle politiek-incorrecte tendensen in Vlaanderen, wat een enorme hefboom kan betekenen. Er zullen aan alle kanten schakelaars moeten omgedraaid worden en intellectuele comfortzones verlaten. De old-school flaminganten moeten het idee opgeven dat Vlaamse onafhankelijkheid een exclusief-rechts verhaal is dat moet leiden naar een conservatief sluimerstaatje zonder veel allure.

En links moet zich onthechten van het Belgisch-multiculturele dogma met zijn perverse migratielogica. Moeilijk ja, maar niet onmogelijk, het vergt vooral verbeelding en enig outside-the-box-denken, zie de Oostenrijkse Kurz-coalitie. Jawel, de klimaathorde zullen we moeten nemen en gaan voor een fossielvrije economie, niet afhankelijk van de grotendeels Arabische olielobby.

De splitsing van België kan in Vlaanderen een hype worden, in plaats van een taboe. Ook en vooral bij jongeren. De straat, de school en de publieke ruimte worden op dat moment de plekken waar de verandering gecultiveerd wordt, en mensen elkaar vinden rond een nieuw toekomstperspectief op sociaal, economisch en cultureel vlak.

Kort en goed: ik ben Vlaams republikein omdat het geen zin heeft een huis met betonrot een nieuwe laag verf te geven. Ik ben deze staat beu, ook in alle mogelijke reformversies, maar tegelijk eis ik de grond op waarop ik geboren ben. Ergens is het heel simpel, al stellen specialisten het heel ingewikkeld voor. Met Schotland, Catalonië en eventueel nog andere regio’s moeten wij de EU voor een voldongen feit stellen, en de Vlaamse republiek serveren aan de internationale instanties. Laat dan de draagvlak-sceptici maar komen.

Net omdat het idee vandaag niet mainstream is, is het niet besmet door de politique politicienne noch door het mediagelul, en kan het dingen in beweging zetten die koffiedikkijkers niet hebben zien aankomen. Ik reken er vooral op dat de prille republiek zich kan ontdoen van de verstikkende politieke correctheid die de Belgitude zo typeert, en dat de democratie en de vrije meningsuiting zullen opgewaardeerd worden. De media wezen gewaarschuwd.

Vlaanderen te klein? Letland, Estland en Litouwen zijn niet groter. Ze hebben bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie hun kans gezien, laten wij haar ook met twee handen grijpen.

Jihane Sliti

De Vlaamse republiek: een historisch momentum?