De Socialistische Partij (SP) is de meest linkse partij van Nederland. Zo links als je kunt zijn zonder communistisch te worden. Maar de SP komt nu met een bijzonder plan voor een linkse partij: ze wil minder migranten.

In 2023 had Nederland een migratiesaldo, het aantal mensen dat naar Nederland komt minus het aantal mensen dat Nederland verlaat, van 100.000. De SP wil dat terugbrengen tot 40.000. Dat aantal bevat asielzoekers, arbeidsmigranten, expats en studenten.

Volgens Jimmy Dijk, fractievoorzitter in de Tweede Kamer, kunnen arbeids-, kennis- en studiemigratie beleidsmatig worden beperkt. Voor vluchtelingen moet er opvang blijven, maar op dit moment kampt Nederland met krapte op de huizenmarkt en met een tekort aan opvangplekken voor asielzoekers.

Naast het maximumaantal immigranten komt de partij met nog een aantal ‘rechtse’ voorstellen. Migranten moeten vanaf de eerste dag Nederlands leren en bij de asielprocedure mag de beslistermijn maximaal zes maanden duren.

Nieuwe opvanglocaties

Op andere punten blijft de SP links. Zo moeten nieuwe opvanglocaties gebouwd worden in de rijkste gemeenten. Werken mag enkel met een werkvergunning. Dat is een maatregel die enerzijds uitbating van buitenlandse werknemers tegengaat, maar anderzijds ook voorkomt dat lonen omlaag kunnen vanwege een overschot aan arbeidskrachten.

De vraag werd gesteld of de SP uit wanhoop Geert Wilders probeert te imiteren. Dijk antwoordde dat zijn partij er veertig jaar geleden al op wees dat nieuwkomers vooral in kansarme wijken belanden

En om ‘echt wat te veranderen’ moeten de ‘grondoorzaken van migratie’ worden aangepakt: minder conflicten in de wereld, een betere verdeling van de rijkdom en de macht van grote bedrijven breken ‘waardoor arme mensen niet huis en haard hoeven te verlaten voor een fatsoenlijke boterham’. Ongecontroleerde arbeidsmigratie beschouwen ze als ‘moderne slavernij’.

Terugkeren of integreren

In 2006 bereikte de SP haar hoogste zetelaantal: 25. Een eenmalig succes, maar de partij bleef lang op 14 à 15 zetels hangen, om vanaf 2021 te krimpen. Nu heeft ze nog 4 zetels.

De vraag werd gesteld of de SP uit wanhoop Geert Wilders probeert te imiteren. Dijk antwoordde dat zijn partij er veertig jaar geleden al op wees dat nieuwkomers vooral in kansarme wijken belanden. Links én rechts spraken er toen schande van dat SP een migratiebeperking bepleitte.

Dijk heeft gelijk. Het verkiezingsprogramma was tegen onderscheid op huidskleur, geslacht en geaardheid, maar er dreigde ‘grote verdeeldheid tussen Nederlandse en buitenlandse arbeiders’. Om dit tegen te gaan en op te heffen, moesten betrokkenen zelf een keuze maken over hun toekomst. Lag die in het geboorteland, dan moest er een remigratieregeling komen.

‘Besluiten buitenlanders dat hun toekomst in Nederland hoort te liggen’, moest er een zo snel en verantwoord mogelijk integratieproces komen. Uiteraard moest de overheid in beide gevallen hiervoor zorgen. Wie bleef, moest Nederlands leren.

Nederlands leren

In 1994 betrad de SP voor het eerst de Tweede Kamer. Nog altijd vonden ze dat gastarbeiders Nederlands moesten leren en zich aan moesten passen aan de Nederlandse wetten en gebruiken. Volgens het verkiezingsprogramma waren illegalen ‘slachtoffer van koppelbazen’. Toch moesten die worden teruggestuurd. ‘Juist de ervaringen met Suriname (voormalige Nederlandse kolonie, red.) leren hoe fataal het voor de toekomst van een land is wanneer zijn beste mensen massaal wegtrekken.’

Om die reden moest de overkomst van jongeren uit de Antillen, de overzeese gebiedsdelen, ontmoedigd worden. Opvallend: dertig jaar geleden bepleitte de SP al opvang van vluchtelingen in de eigen regio.

In het verkiezingsprogramma van 1998 wordt Nederlands leren nog altijd belangrijk gevonden, maar het wordt pas vermeld na het opsommen van de sociaaleconomische oorzaken van het ontstaan van witte en zwarte wijken. De SP lijkt halverwege de jaren negentig andere accenten te leggen.

Linkse kiezers willen migratiebeperking

Duidingsprogramma Een Vandaag peilde linkse kiezers. De SP voelt de stemming goed aan. Op de stelling ‘Immigratie moet beperkt worden’ antwoordde 80 procent van de SP-kiezers met ‘ja’ en slechts 13 procent met ‘nee’. Al waren ze minder te spreken over een vast maximumaantal. Met asielzoekers moest je solidair blijven, want je hebt het niet in de hand of er al dan niet oorlog uitbreekt.

Opvallend: ook kiezers van andere linkse partijen willen minder immigranten. Bij de orthodox-protestantse ChristenUnie en het links-liberale D66 gaat het zelfs over meer dan de helft. Bij het kartel van GroenLinks en de sociaaldemocratische PvdA was het minder dan de helft, al antwoordde 44 procent ‘ja’ tegenover 42 procent ‘nee’.

De partij NSC van Pieter Omtzigt had ook sturen op migratie en meer integratie in haar verkiezingsprogramma staan. Toch verschillen NSC en de linkse partijen van Geert Wilders’ PVV

De partij NSC van Pieter Omtzigt had ook sturen op migratie en meer integratie in haar verkiezingsprogramma staan. Toch verschillen NSC en de linkse partijen van Geert Wilders’ PVV. Wilders is tegen migratie om culturele redenen: hij wantrouwt de islam. Voor andere partijen is het een praktisch probleem: een tekort aan woningen, en extra druk op onderwijs en zorg. PVV wil minder asielzoekers, andere partijen willen minder arbeidsmigranten en buitenlandse studenten.

In beide gevallen moeten minder mensen naar Nederland komen en die moeten voortaan Nederlands leren en integreren. Op dit punt bewegen links en rechts naar elkaar toe.

Jimmy Dijk

Ook linkse SP wil minder migratie en meer integratie in Nederland