De Europarlementariërs blokkeerden twaalf procent van het budget van het Europese agentschap dat instaat voor de grenscontroles en dat illegale immigratie moet tegengaan. De officiële reden om die twaalf procent van het budget voor 2022 van Frontex te blokkeren is dat het agentschap eerst haar ‘tekortkomingen betreft mensenrechten’ moet verbeteren. Deze demarche is een georkestreerde politieke aanval op de grenscontroles in de EU.

Samenwerking tussen Frontex en CELBET

Frontex is het agentschap voor grens- en kustwacht van de Europese Unie. Het houdt zich vooral bezig met illegale immigratie, maar ook met het opsporen van gestolen voertuigen of vaartuigen, wapensmokkel en mensensmokkel in heel de EU. Hiervoor werkt het nauw samen met INTERPOL, Europol en het CELBET. Het CELBET is het Customs Eastern and South-Eastern Land Border Expert Team: het Europees samenwerkingsverband van de douane voor Oost- en Zuidoost-Europa.

Het CELBET groepeert elf EU-landen van noord naar zuid langs de oostgrens van de EU: Finland, Estland, Letland, Litouwen, Polen, Hongarije, Slovakije, Kroatië, Roemenië, Bulgarije en Griekenland. De 300 specialisten worden deels gefinancierd uit de pot van een half miljard euro van het Customs 2020-programma van de EU.

Linkse aanvallen op gesloten buitengrenzen

De aanval op Frontex volgde nadat het Europees Parlement het budget voor 2019 na een eerste politiek gemotiveerde weigering eindelijk kwijting gaf met 558 stemmen voor. De kwijtingsprocedure is een taak van het EP om het EU-budget voor een bepaald jaar goed te keuren. Het is een klassieke parlementaire controle. Voor de machtige blokken van socialisten, christendemocraten en liberalen is dit ook een middel om politiek te wegen op het beleid van de EU. Meestal is het goedkeuren van het uitdelen van EU-geld een formaliteit, maar zelden voor migratiedossiers. In dat geval voert een deel van het EP een guerrilla tegen de afspraken gemaakt in de Europese Raad (van regeringsleiders).

Zo weigerde het EP in 2016 en 2017 het budget van het in Malta gebaseerde European Asylum Support Office (EASO) goed te keuren. Via de rekeningen van het Europees asielagentschap vecht het EP al jaren een strijd uit met de Europese Raad (van regeringsleiders). Vaak met hand-en-spandiensten van de Europese Commissie waar dezelfde politieke partijen op sleutelposities zitten. De machtige socialistische fractie poogt al jaren met steun van groenen en extreemlinks het zogenaamde ‘Fort Europa’ te slechten. ‘Fort Europa’ is een linkse spotnaam voor de gesloten grenzen van de EU voor economische migranten uit Afrika en Azië.

Open grenzen

Waar de regeringen de asielcrisis, illegale migratie en mensensmokkel willen bestrijden met hulp van Frontex, wil links in het EP juist open grenzen. En pas als dit niet kan, wil links in mindere mate spreiding van asielzoekers over de hele EU. Dit is zeer tot ongenoegen van de Oost-Europese lidstaten (waar uiteraard de socialisten of groenen zelden in de regering zitten).

Ook die ‘spreiding’ is voor veel linkse Europarlementariërs een splijtzwam om aan oppositie te doen in hun thuisland. Frontex ondersteunt de nationale grensbewaking van de buitengrenzen van de EU. Dus is Frontex als het ware het doelwit om indirect de regering in bijvoorbeeld Polen of Hongarije aan te vallen.

Verwijten aan Frontex

Door het deel van het toekomstige budget voor 2022, waarover het EP mag meebeslissen, te bevriezen probeert links dus stokken in de wielen te steken. Het verwijt is dat Frontex meewerkt aan de zogenaamde push-backs en andere volgens mensenrechtenactivisten verboden praktijken in, bijvoorbeeld, Polen en Griekenland. Pas nadat Frontex die praktijken en het inzetten van bijvoorbeeld het leger of de marine aan de grens afschaft, zou het extra budget (de twaalf procent) vrijkomen. Dat geld blijft dus de facto bevroren tot na de lente van 2022: het jaar waarvoor de budgetverhoging voorzien was.

Het Europees Parlement eist dat Frontex twintig toezichthouders voor de grondrechten aanwerft en drie adjunct-directeuren met ‘voldoende opleiding en kwalificaties’. Die moeten als een soort regeringscommissarissen (of als een soort politiek commissaris zoals in het Rode Leger van de Sovjet-Unie) hun collega’s bespioneren en sanctioneren.

Politieke ngo’s

Tegelijk is de Europese Commissie, die ook een interne ideologische strijd voert met de Europese Raad over de aanpak van illegale migratie, een onderzoek naar Frontex begonnen via de corruptiewaakhond OLAF. De beschuldigingen komen steevast van ngo’s die voorstander zijn van open grenzen en zeer vaak nauwe banden onderhouden met groenen en socialisten. Bovendien ontvangen zij geld van de Open Society Foundations van de omstreden valutaspeculant George Soros.

De twaalf procent is een belangrijk bedrag, want het vertegenwoordigt 90 miljoen euro op een budget van 757 miljoen euro in 2022. Frontex ontkent ook categoriek de beschuldigingen. Als agentschap kan het daar echter moeilijk een mediacampagne rond voeren, juist omdat het politiek allemaal zo gevoelig ligt.

Geen grond voor zaak tegen Frontex

De Poolse conservatieve Europarlementariër Joachim Stanisław Brudziński (Europese Conservatieven en Hervormers (ECH)) vond de hele heisa onzin en beweerde in de documenten van Frontex geen sporen van mismanagement of misbruiken te hebben gevonden. Ook de Europese Ombudsman in Straatsburg besliste eerder al dat er geen grond voor een zaak tegen Frontex bestaat. Het gaat dan om het niet geven van documenten in het Italiaans aan een Italiaanse activist of het zogenaamd achterhouden van verslagen over incidenten in Bulgarije.

De recentste cause célèbre die een blindganger bleek, is een klacht uit 2020 over de werking van de procedure voor interne klachten van het Europees Grens- en kustwachtagentschap (Frontex, dus). Het zou gaan om vermeende schendingen van grondrechten en de rol van de grondrechtenfunctionaris. Ombudsman Emily O’Reilly zag geen reden om verder te gaan aangezien de aangeklaagde disfuncties al opgelost waren en dus oud nieuws zijn.

Slecht moment

Tot overmaat van ramp vallen de aanvallen op Frontex van met name de Nederlandse GroenLinkse Europarlementariër Bas Eickhout samen met de kwalijke situatie in Wit-Rusland. Daar zet de dictator Aleksandr Loekasjenko illegale migranten in als wapen tegen de EU. De Zweedse socialistische Eurocommissaris voor migratie, Ylva Johansson, sprak haar vertrouwen in Frontex uit, maar weigerde om de politieke aanval op het agentschap te veroordelen. Integendeel: Johansson leek nog wat olie op het vuur te gooien door extra streng toezicht op Frontex toe te juichen.

De vraag is of de ideologische guerrilla door het Europees Parlement en de Europese Commissie tegen Frontex — en indirect tegen bepaalde EU-lidstaten en compromissen die deze via diplomatieke weg bekwamen in de Europese Raad — niet op het slechts mogelijke moment de werking van Frontex in gevaar brengt.

Joachim Stanisław Brudziński

Europees Parlement blokkeert Frontex-budget