Zes keer de ‘Ballon d’Or’, uitgeroepen tot beste voetballer van de wereld. Een record voor de ‘grootste uit de geschiedenis’. Meer dan 600 goals in dik 700 wedstrijden voor FC Barcelona. En in de belangrijkste aller voetbalklassiekers tussen Barça en Real zorgde ‘Leo’ vaak voor uitzonderlijke ‘Bachiaanse’ bewegingen.

Een voetballende Bach?

Is Messi de voetballende Bach? Dat beweert althans de beste Bachinterpretator ter wereld. Joao Carlos Martins (1940) – Braziliaan uit Sao Paulo en oprichter van de Stichting Bachiana Filarmonica die kinderen uit de favela’s leert luisteren naar klassieke muziek – vergelijkt Lionel Messi met Johann Sebastian Bach. En Bach met Messi: ‘Omdat hij zijn melodieën componeerde als synthese van muzikale stijlen voor hem. En evengoed inzicht gaf in wat zou komen.

Bach was wat Bill Gates niet voor elkaar kreeg: een computer met een ziel. Zijn muziek was pure mathematiek en tegelijk pure emotie. Messi is een man van de intense aandacht zoals Bach. En tevens de synthese van Di Stéfano, Pelé en Maradona. En van wat het topvoetbal na hem zal te bieden hebben.’

Dat vertelde Joao Carlos Martins in het boek Messi. Elegi Creer!, vrij te vertalen als: Messi. Een keuze om in jezelf te geloven! dat door Ediciones Pampa Barcelona in 2014 werd gepubliceerd ten voordele van de Fundació Leo Messi. Interessante theorie over Messi en Bach, en een Braziliaanse nog wel.

De greep van Guardiola op Messi ontstond in Madrid

Messi maakt vaak het verschil in de Clasico: 26 doelpunten en 14 assists in 38 wedstrijden.Met de bijzonderste op 23 april 2017 in het Estadio Bernabeu: Leo met links, tussen paal en doelman, met een onhoudbare precisie: laatste minuut, 2-3 en… doelpunt nummer 500 voor Barça. Een mooier scenario was niet denkbaar.

‘Messi is het beste wat ik in mijn leven heb gezien’. Een citaat van Pep Guardiola, van 2008 tot 2012 zijn coach en de man die ontdekte hoe hij het liefst speelt: net niet in de spits, zwervend in de vrije ruimte, in de omgeving van het doel maar ook bereikbaar voor subtiele doorsteek-driehoekjes van middenvelders Iniesta en Xavi. Hij voerde het eerste experiment uit, met een merkwaardige moed, tijdens Real – Barcelona op 2 mei 2009. Hij stuurde Eto’o en Henry van de midvoorpositie naar de flank en liet Messi door het midden komen.

Het resultaat mocht gezien worden: 2-6. Daar was flink wat overtuigingskracht voor nodig geweest. Toen rijpte bij Guardiola de gedachte om het ‘axioma der tactiek’ een nieuwe formulering te geven: hij morrelde aan het dogma dat de spelmaker de ‘wijde zijde’ moest opzoeken voor de minder getalenteerde spits. Hij keerde het om. Van dan af hamerde Guardiola op concrete afspraken: de buitenspelers hielden het breed en Messi benutte volop zijn techniek-op-speed in de laatste rechte strook naar de keeper.

Messi Clàssic in drie bedrijven

Messi-Clàssic, we kiezen hier doelbewust voor het Catalaans, Messi-Clàssic dus. Welke staken er echt boven uit en zorgden bij hem voor een piek in de ontwikkeling?

Messi-Clàssic één: 10 maart 2007, FC Barcelona – Real Madrid. Real heerste over het kampioenschap en telde de dagen naar de titel af. Na dik tien minuten vertroebelde de sfeer in Camp Nou: 0-2. Dan liet de nog negentienjarige knaap Messi een Xavi-assist tot volle rendement komen en tilde een door doelman Casillas onvoldoende behandeld schot onder de lat: 2-2. Real toonde meer maturiteit en rekende zich rijk: 2-3. In de slotseconden ondernam hij een ogenschijnlijk onmogelijke reboundpoging: 3-3. Het openbloeiende talent redde voor het eerst zijn elftal uit de brand in de ‘derby’.

Messi-Clàssic twee: 2 mei 2009, Real Madrid – FC Barcelona. De ontaarding van Real in het eigen stadion: 2-6. Het vijfde doelpunt mocht Messi op zijn naam schrijven. Het was er ééntje van het spreekwoordelijke niveau van dertien in een dozijn. De actie nadien bleef wel in het geheugen gegrift. Hij trok een spurtje naar de camera, stak zijn shirt tussen zijn tanden en toonde de televisiekijker de tekst en de tekening op zijn wit ‘marcelleke’: een bloem met de woorden fragiel X-syndroom. Hij bracht zo de actie van zijn Stichting ten gunste van kinderen met deze genetische afwijking onder de aandacht. Daar stond de rebellerende adolescent die de Koninklijke een kaakslag uitdeelde en vervolgens vol lef een mediastunt op eigen naam schreef.

Messi-Clàssic drie: 20 april 2011, halve finale Champions League in Bernabeu. Real Madrid – FC Barcelona. Tijdens de eerste helft bewezen de statistieken één ding, met name een verpletterend overwicht qua balbezit van 82% in het voordeel der blaugrana. De witte muur begaf niet, doelkansen niet gezien. De match zat vast. In de 77ste minuut ondernam Messi een intelligente actie: 0-1. Zeven minuten later prikte hij de bal net voorbij de halve maan naar Busquets. Die legde hem, zowaar, stil. Messi pikte hem mee en soleerde op volle snelheid en over een afstand van dertig meter met de bal aan de voet.

Rondom hem: zes spelers van Real en doelman Casillas. Geen medemaat te bespeuren. Er geschiedde iets onalledaags. Ze stormden op hem af, maar hielden zich in. Lijdzaam, de moedeloosheid droop van de gezichten. De doodschop kwam niet, de beenuitschuiver evenmin. Messi dreef zijn snelheid op en scoorde. Een uitmuntende actie, maar niet exceptioneel. De tegenstanders berustten vooraf in de eigen mislukking. Messi bereikte het niveau van de onderwerping. De Koninklijke wacht erkende haar nieuwe meester.

En een lobje op de linkerpaal: synthese én emotie zoals bij…Bach

Messi-Clàssic buiten categorie: 29 november 2010. FC Barcelona versus Real Madrid, Pep Guardiola contra José Mourinho: 5-0. Voor de gelovigen, de wederdoop van het voetbal; voor de atheïsten, een nieuwe stap in de evolutietheorie. De avond van de ‘change’. Where were you that night? Nadien was niets nog hetzelfde.

Wat was het beeld buiten categorie van Messi? Niet zijn splijtende assist op Villa bij de 3-0; evenmin zijn individuele actie die Jeffren de 5-0 schonk; ook niet zijn deelname aan de 21 blaugranabaltoetsen die de 2- 0 voor Pedro opende of zijn schuine voorzet waarop Villa nummer vier aantekende. Hét beeld buiten categorie in het Messi-Classic-verhalenboek openbaarde zich bij 0-0. Toen hij tussen vijf witte mannen in aan de buitenkant van de kleine rechthoek vanuit stilstand een lobje uit de voet schudde dat de binnenkant van de linkerpaal streelde. Mooier zo dan wanneer de bal in het net was beland.

Synthese én emotie in één persoon, zoals bij Bach: Messi.

Joao Carlos Martins

Lionel Messi: de Bach van Barça