Iedereen kan fouten maken, ook de fiscus. De laatst jaren lijken het aantal fouten bij de belastinginspectie te stijgen. Worden er echt meer fouten gemaakt door de fiscus of speelt hier een ander mechanisme? In deze aflevering van Doorbraak Radio geven Karel Anthonissen, gewezen directeur bij de Bijzondere Belastinginspectie, en Michel Maus, advocaat en professor fiscaal recht, hun visie op de werking van de belastinginspectie.

Foutenlast bij de fiscus

Worden er meer fouten gemaakt door de fiscus dan vroeger? Maus denkt dat er vooral meer fouten opvallen dan vroeger: ‘Doordat ambtenaren onder hoge druk moeten functioneren zien we een aantal zaken gebeuren.’ Uit de statistieken van het jaarverslag van de FOD financiën blijkt dat het aantal bezwaarschriften die leiden tot een geheel of gedeeltelijke ontheffing van de taxatie rond de 50% bedraagt. Dat toont aan dat er fouten worden gemaakt op vlak van de taxatie, zegt Maus.

Anthonissen is niet verrast door de hoge foutenlast. ‘De fiscus is een grote verliezer.’ Ieder jaar verliest de fiscus tussen 50 en 60 miljard euro. Jaar na jaar wordt er geaccepteerd dat er een grote som potentiële opbrengst verloren gaat, stelt Anthonissen. Volgens Maus heeft de administratie een grotere slagkracht nodig om te strijden tegen fiscale fraude. ‘Maar de fiscus is een slechte verliezer in de kleinere dossiers wanneer het gaat over fouten die de fiscus zelf maakt.’ De strijd tegen de grote fraude is veel te beperkt en de fiscus volhardt te sterk bij fouten in kleine dossiers. ‘De verhouding tussen de fiscus en de belastingplichtigen moet herdacht worden.’ De fiscus is inderdaad harder geworden, maar dat komt niet door een hogere onverdraagzaamheid van de belastingcontroleurs maar wel door het ondragelijk extremisme van de belastingdruk, benadrukt Anthonissen.

Staat de fiscus dicht bij de burger?

De taxificatie, het dichter bij elkaar brengen van de burger en de fiscus, staat telkens vermeld in de opeenvolgende regeerakkoorden. Maar de regering lijkt deze ambitie niet waar te maken. Maus geeft als voorbeeld gepensioneerden die door een loopbaan die deels internationaal was een pensioen uit het buitenland genieten en hier zowel in België als in het buitenland belastingen op betalen. ‘De fiscus zou hier als partner moeten optreden zodat deze gepensioneerden niet dubbel belast worden maar de mensen moeten nu zelf maar uitzoeken hoe ze deze buitenlandse belasting kunnen terugvorderen.’ Nochtans bestaan er mechanismen waarbij de Belgische en buitenlandse belastingdienst met elkaar in dialoog kunnen treden over wie er belastingen zal heffen, zegt Maus.

Anthonissen merkt een duidelijk verschil in de manier waarop de fiscus nu te werk gaat in vergelijking met jaren geleden. ‘De fiscus had meer vrijheid waardoor het beleid ook menselijker was en meer op maat.’ Sommige mensen krijgen een echte afkeer van alles wat met de overheid te maken heeft door de manier waarop hun fiscaal dossier behandeld werd, zegt Maus. ‘Dat is niet de schuld van de ambtenaar, maar van het systeem.’

Fiscaal fanatisme

In zijn boek De belastingaanslag legt Johan Daelemans uit hoe een belastingaanslag van 230 000 euro hem en zijn gezin heeft getekend voor het leven. Pas na meer dan tien jaar en ettelijke procedures kreeg Daelemans gelijk en meldde de fiscus dat het inderdaad om een fout ging. Zulke dossiers zijn er nog te vinden maar blijven gelukkig zeldzaam.

‘We leven nu eenmaal in een systeem waar belastingaangiften controle nodig hebben, maar dat zou wel op een aangename manier moeten gebeuren.’ Het in de praktijk brengen van de taxificatie kan hier een belangrijke rol in spelen, zegt Maus. Er moet maximaal worden ingezet op het creëren van een systeem waarbij het aantal conflicten tussen de belastingplichtigen en de fiscus geminimaliseerd wordt.

Liga voor de belastingbetaler

Maus speelt met het idee om een liga voor de belastingbetaler op te richten. Over twee à drie weken wordt er een vzw opgericht die zal dienen als belangenvereniging van de belastingbetaler en als tegengewicht voor de fiscus. ‘Het is niet de bedoeling om in conflict te gaan met de overheid, maar wel om samen te zoeken naar manieren waarop het beter kan.’ Het huidige systeem is te complex waardoor veel mensen er niet meer aan uit geraken, zegt Maus.

Auteur artikel: Rani De Leeneer

Johan Daelemans

‘Fiscus is slechte verliezer’ volgens Karel Anthonissen en Michel Maus