Over u laten plassen, putje winter urenlang in ijskoud water zitten en daar een levende paling inslikken, liters visolie drinken, weerom stront van de bende over je heen… je moet er wat voor over hebben om tot de Vlaamse elite te behoren. Op 5 december 2018 werd de schacht Sanda Dia comateus in het ziekenhuis opgenomen. Hij stierf enkele uren later aan orgaanfalen.

Reuzegom, of de nachtelijke pis-en-kotsrituelen van het studerende Antwerpse establishment. Ook het doodmartelen van dieren bleek tot de vaste onderdelen van de ceremonie te behoren. Altijd onberispelijk in kostuum. In 2013 bracht GAIA al filmpjes uit waarop te zien is hoe met een varken wordt gesold, het dier een brandende sigaret in de bek krijgt en ontsmettingsmiddel moet drinken, om ten slotte afgemaakt en geroosterd te worden. Noch de academische overheid noch het gerecht voelde zich geroepen om er wat mee te doen. Men trof een ‘minnelijke schikking’.

Moreel deficit

Sanda Dia (rr)

Maar een medestudent doodfolteren, dat is natuurlijk nog wat anders. Achttien clubleden, waaronder schachtentemmer — de regisseur van het gebeuren — Alexander G. alias Janker en praeses Jef J. alias Zaadje, worden beticht van opzettelijke toediening van schadelijke stoffen, onopzettelijke doding, onterende behandeling en schuldig verzuim. Ze riskeren tien jaar cel, maar met de batterij door de ouders betaalde advocaten, waaronder kleppers als Johan Platteau, Walter Damen en Hans Rieder, zal dat wel meevallen.

‘Blijft toch voor immer kameraad, van nu tot in de dood. Zolang de “Reuzegom” bestaat ons vriendschap steeds vergroot,’ luidt het clublied. Tot in de dood, jawel. Lichte paniek ontstond toen de club het gerucht bereikte dat Sanda het misschien niet ging halen (‘Hij is rijp voor de vuilbak’), waarna men snel alle sporen probeerde uit te wissen.

Buitenbeentje in het studentenmilieu

Behalve verontwaardiging zijn er wel wat extra bedenkingen te maken bij de handel en wandel van dit crapuleus (want dat is het) genootschap, en moeten we ons afvragen met wat voor soort ‘elite’ we opgescheept zitten. Voor alle duidelijkheid: Reuzegom is (was, want de club is ondertussen ontbonden) een buitenbeentje in het studentenmilieu. Maar dan wel een van het chique soort, met ouders die allemaal belangrijke posities in de maatschappij bekleden en telgen die hun opwachting maken om hetzelfde te doen.

In dat opzicht is het incivisme en nihilisme van de groep (ze hebben onder meer altijd geweigerd zich te schikken naar het doopcharter van de unief), nota bene bij toekomstige advocaten en rechters, een belangrijke indicatie dat er een moreel deficit sluimert bij de mensen die het morgen voor het zeggen zullen hebben en zelfs over ons zullen oordelen.

Dat moreel deficit krijg je niet weg met een taakstraf. Het is een opvoedingsprobleem;, ze zijn er van thuis uit in gegroeid. Wat evolueerde van een ludieke dooptraditie naar een morbide oefening in empathieloosheid, toont een manifest gebrek aan zin voor verantwoordelijkheid, sociale cohesie en echte vriendschap. Ze heeft plaats gemaakt voor bendediscipline en groepsterreur, die ik geen haar hoger inschat dan de mentaliteit bij de allochtone groupuscules waar we zo graag op kappen.

Ons kent ons

In een emmer stront willen duiken om erbij te horen (ROB TV)

Er schort dus wat aan onze elite, althans een deel ervan. Ook het snel proberen uit te wissen van sporen, materieel en digitaal, de afscherming en totale omerta die rond de groep is opgetrokken, niet het minst de totale afwezigheid van schuldbesef of spijtbetuigingen, wettigen het vermoeden dat normvervaging niet alleen de onderste regionen van de samenleving aantast, maar vooral ook de top, waar hier en daar partijpolitieke connecties in beeld komen.

Koen Metsu (N-VA), de burgemeester van Edegem waar de gestorven jongeman vandaan kwam, betuigde na de dood van Sanda Dia zijn medeleven aan de familie, maar verkoos geen commentaar te geven op de praktijken van de studentenclub. Tja. Dat men piëteit in acht neemt tegenover de nabestaanden snap ik, maar tegenover de daders en het milieu? Hoort men hier een old boys network zwijgen? Of is het omdat een van de leden (niet aanwezig op de doop zelf, wel deelnemend aan de whatsapp-conversatie nadien) bestuurslid is van Jong-N-VA , voor deze partij stage loopt in het Europees Parlement en toevallig ook nog van adel is?

Misschien moet er toch maar eens een sterker signaal uit rechts en centrumrechts politiek Vlaanderen komen over dit soort uitwassen, in plaats van oorverdovend stilzwijgen en gemompel over ‘een uit de hand gelopen grap’. Ook heel de zuip- en kotscultuur die voor studentikoos moet doorgaan, en de sociale dwang om daarin mee te gaan, mag wel eens ter discussie worden gesteld.

Strategische preoccupaties

Wat ons tot de slotbedenking brengt. Niemand is verplicht om tot zo’n club als Reuzegom toe te treden en er de vernederende rituelen van te ondergaan. Vrienden van Sanda fluisteren dat hij het deed om er bij te horen en omdat hij dacht dat het zijn latere carrière ten goede zou komen. Dat soort strategische preoccupaties kenmerkt ook een maatschappij van het opportunisme en de ik-eerst-mentaliteit. Van racistische motieven, zoals beroepsquerulante Dalilla Hermans suggereert, is alvast geen sprake: uit de gelekte whatsapp-conversaties wordt nergens allusie gemaakt op het uiterlijk of de afkomst van het slachtoffer (Sanda Dia had Mauritiaanse roots). Het gaat om de drang naar netwerking en slechtbegrepen elitarisme die de groep — Sanda incluis — tot dat soort barbaarse inwijdingsrituelen dreef. Misschien moeten kinderen en jongeren ook wel leren dat er andere waarden zijn en dat men niet per se ergens moet bij horen om voor vol aanzien te worden. Meer individualiteit dus en minder egoïsme. Het eens meer zelf uitzoeken en een eigen pad bewandelen, in plaats van zijn toevlucht te nemen tot clubjes, lobby’s en elitaire genootschappen.

Niet altijd aangenaam, maar eindigen in een emmer stront is dat ook niet.

Johan Platteau

Reuzegom: kameraad tot in de dood