Als cinemakind, opgegroeid met bioscoopfilms, niet met tv-series, heb ik jarenlang top 10-lijstjes beste speelfilms ingeleverd. Om telkens tot de vaststelling te komen dat elke filmkritiek de opinie is van slechts één iemand.

La critique, c’est une personne

Mijn lijst van top 10-speelfilms 2022 wordt aangevoerd door de Zuid-Koreaanse, Hitchcockiaanse detective Decision to Leave. Die wordt gevolgd door R.M.N., Bardo, The Northman, Die Wannseekonferenz, The Triangle of Sadness, Las bestias, Drive my car, Holy Spider en L’Événement.

Mijn eerst overstap naar bingewatchen was toen ik de tv-serie Riget (The Kingdom) zag. Deze Deense hospitaalserie van Lars von Trier bestaat uit twee keer vier delen, Riget (1994) en Riget II (1997), in totaal 9 uur en 35 minuten. Een derde seizoen staat momenteel in de steigers. Sindsdien behoort de culthorrorserie tot mijn persoonlijke top 10 van de beste series ooit, samen met Better Call Saul, Mindhunter, The Sopranos, Breaking Bad, Fargo, Fawlty Towers, Six Feet Under, Blackadder en In de Gloria.

Het was echter te danken, of te wijten, aan corona dat deze verstokte bioscoopschuimer ook een marathon-tv-kijker werd! Het resultaat vind je hieronder: mijn top tien-lijstje beste tv-series 2022 dat volledig bestaat uit nieuwkomers. Uiteraard alleen van de series die ik uitgezien heb. En dus zonder topseries als Babylon Berlin (vierde seizoen), Borgen (vierde seizoen), Peaky Blinders (seizoen zes) en Better Call Saul (het zesde en laatste seizoen). In 2022 bouwen zij alle voort op hun hoge kwaliteitsnorm. Better Call Saul krijgt zelfs de ereplaats in mijn all-time top 10.

Top 10 nieuwe tv-series 2022

1 Pachinko (AppleTV+)

2 Dahmer (Netflix)

3 Severance (Apple TV+)

4 The Sandman (Netflix)

5 Black Bird (Apple TV+)

6 Minx (Streamz)

7 Heartstopper (Netflix)

8 Conversations with friends (VRT, HBO MAX / HULU)

9 Kleo (Netflix)

10 Die Kaiserin (Netflix)

Zuid-Korea

1 Pachinko Niet alleen het filmfestival Gent heeft dit jaar de Zuid-Koreaanse cinema ontdekt. Verleden jaar stond Squid Game nog op mijn tiende plaats. Nu trekt de achtdelige tv-reeks Pachinko mijn lijst: een pakkende saga over vier generaties van een Koreaanse migrantenfamilie. De serie is vernoemd naar de pachinko-flipperkasten die we te zien krijgen in de generiek waarin we de acteurs in een pachinkosalon zien dansen. Gebaseerd op de bestseller van Min Jin Lee is Pachinko een groots historisch epos over de Koreaanse turbulente geschiedenis vanaf het koloniale Korea tot het Tokio en New York van 1989, gezien door de ogen van één familie. De Koreaanse Sunja en haar kleinzoon Solomon staan daarbij centraal en de serie springt voortdurend heen en weer tussen verscheidene periodes.

Sunja, vertolkt door drie actrices, zien we als jong meisje vlak na de bezetting, als jonge vrouw die naar Japan moet verhuizen, en in de jaren tachtig als wijze mater familias. Net als schrijfster Min Jin Lee zijn de twee regisseurs van de serie, Justin Chon en Kogonada, Amerikanen van Koreaanse komaf. De 75-jarige in Korea immens populaire actrice Youn Yuh-jung vertolkt de rol van de matriarch Sunja. Wij kennen haar als de rebelse oma uit Minari, die een soort Koreaanse waterkers vanuit het thuisfront in de VS heeft binnengesmokkeld omdat eigen voedsel toch nog altijd beter smaakt. Het is de ‘minari’ uit de titel die symbool staat voor het aanpassings- en doorzettingsvermogen van de Koreaan. Die is, zoals minari, een taai kruid dat gemakkelijk gedijt in vreemde bodem.

Misselijkmakend en bizar

2 Dahmer ‘Bijna niet te bekijken en misselijkmakend!’ Zo klinkt het in de internationale pers en op sociale media. Even vermoedde ik dat men hier Delphine Lecompte’s recensie van De Kampioenen citeerde. Maar nee hoor, het ging over Dahmer, vakkundig geregisseerd, vier episodes door onder anderen Jennifer Lynch, dochter van, en een door Gregg Araki. Maar vooral briljant onderkoeld geacteerd door Evan Peters als seriemoordenaar-necrofiel-kannibaal Jeffrey Dahmer en Richard Jenkins en Molly Ringwald als zijn ouders.

Volgens velen is de reeks geobsedeerd door expliciete, respectloze scènes met psychopatensex en geweld. Slachtofferleed misbruikt en opnieuw opengereten als plat entertainment. ‘Een carnaval aan horror’, concludeerde The Telegraph. Mijns inziens volledig naast de kwestie. Dahmer gaat níét alleen over Jeffrey Dahmer maar over de gevolgen van wat hij heeft gedaan. Bovendien confronteert Dahmer ons met het institutioneel racisme tijdens het politieoptreden: Dahmers slachtoffers waren immers allen zwart en gay.

De serie illustreert dat niemand als moordenaar geboren wordt. Het is dus niet ‘nature’ maar ‘nurture’ dat ons de meest afschuwelijke moorden laat plegen. Tot die vaststelling kwam forensisch psychiater dr. Dorothy Lewis, die 22 beruchte seriemoordenaars heeft verdedigd. Dr. Lewis was tegen de doodstraf. Volgens haar zouden tot levenslang veroordeelde monsters als Ted Bundy of John Wayne Gacy een bron van informatie zijn gebleven om andere monsters te vatten. Dahmer zelf werd vermoord door een medegevangene.

Je kan de snijdende spanning in de serie verklaren door theorieën als de wet van ‘Tsjechovs geweer’ of de Three uses of the knife van David Mamet. En daarbij is Dahmer dan respectievelijk dat geladen geweer of het vlijmscherpe mes in de reeks.

3 Severance ‘Hou werk en privé gescheiden’ en ‘Trek je kantoordeur achter je dicht’ zijn twee raadgevingen die je zeker niet te horen krijgt in de originele kantoorthriller Severance. Evenmin de vraag: ‘Werk je om te leven of leef je om te werken?’ Dankzij een chip die in je brein wordt geplant weet je kantoor-ik, je innie, niets af van je thuis-ik, je outtie.

Stukje bij beetje vernemen we wat er nu precies gaande is bij het mysterieuze, labyrintische bedrijf Lumon Industries. Maar dat er aan de moderne managementcultuur iets schort, merken de hoofdpersonages Mark (Adam Scott) en het aandoenlijk oudere homokoppel — vertederend vertolkt door John Turturro en Christopher Walken — gaandeweg ook. Zes van de negen episodes van deze uiterst gestileerde en bizarre serie werden geregisseerd door de Amerikaanse komiek Ben Stiller.

Droom en werkelijkheid

4 The Sandman Deze is meer dan drie decennia geleden verzonnen door de iconische fantasyschrijver Neil Gaiman en voor deze prestigieuze serie door de man zelf geüpdatet. The Sandman vertelt het verhaal van Morpheus, een van de Endless (de Eindelozen): zeven onsterfelijke broers en zussen die natuurkrachten belichamen: Death, Desire, Destiny, Despair, Delirium, Destruction en Dream, Morpheus zelf. Morpheus wordt echter gevangengenomen door een occulte organisatie. Na zeventig jaar ontsnapt hij uit zijn gevangenschap en probeert hij zijn dromenrijk te herstellen.

5 Black Bird Minder dromerig is deze zesdelige serie van auteur Dennis Lehane, bekend van werken als Mystic River (2003), Gone Baby Gone (2007), Shutter Island (2010). En hij is schrijver van onder andere The Drop (2014), verfilmd door Michaël R. Roskam, die ook drie van de zes episodes van Black Bird voor zijn rekening nam. Gebaseerd op het non-fictieboek In with the devil (2010) vertelt Black Bird het verhaal van Jimmy Keene (Taron Egerton), de zoon van een politieagent (Ray Liotta).

Jimmy wordt veroordeeld tot tien jaar gevangenis maar krijgt de keuze. Óf hij sluit vriendschap in een gevangenis voor crimineel gestoorden met de vermoedelijke seriemoordenaar Larry Hall (Paul Walter Hauser), een man die ervan wordt verdacht jonge meisjes te hebben vermoord. Óf hij zit zijn straf volledig uit. Spannend scenario, vakkundig geregisseerd en vooral schitterend geacteerd door Taron Egerton, de jonge Elton John in Rocketman, en subliem door Paul Walter Hauser, uit BlacKkKlansman en Richard Jewell.

Ray Liotta overleed net na de opnames, net zoals James Gandolfini na The Drop. Welke ‘ancien’ durft nog een rol spelen in een film waarin Lehane en Roskam samenwerken?

Een lach en een traan

6 Minx De tijd dat mannelijke geslachtsdelen met een vijgenblad afgedekt werden is voorgoed voorbij. In Minx staat de fallus impudicus voortdurend in bloei. Niet om op te komen tegen prostaatkanker, maar gewoon als lustobject. In de jaren 70 tracht een feministe een tijdschrift te lanceren vol kritische artikels. Zij krijgt daartoe de kans van de pornoproducent van Giant Juggs en Milky Moms, op één voorwaarde: dat er naakte mannelijke centerfolds in staan. Dankzij de chemie tussen de twee hoofdrolspelers Ophelia Lovibond en Jake Johnson eindelijk nog eens een verrassend grappige serie in tien afleveringen van dertig minuten.

7 Heartstopper Gebaseerd op de gelijknamige populaire graphic novel. Dit hartverwarmend achtdelig Brits tienerdrama over de ontluikende liefde tussen twee jongens verbloemt niet dat in het reine komen met je geaardheid lastig kan zijn. Nochtans wordt homoseksualiteit nooit als problematisch voorgesteld.

8 Conversations with friends Na Normal People is ook deze twaalfdelige tv-serie serie gebaseerd op een roman van de Ierse auteur Sally Rooney. Deze keer draait het niet om één liefdesverhaal, maar om vier personages die allen in verhouding tot elkaar staan in een ijzersterk scenario en met uitstekende jonge hoofdrolspelers: Frances (Alison Oliver), Bobbi (Sasha Lane), Melissa (Jemima Kirke) en Nick (Joe Alwyn).

Een Ossie en een tsunami aan Sisi-films

9 Kleo Deze achtdelige komische spionageserie volgt Kleo Straub (Jella Haase), die werkt als huurmoordenaar voor de Stasi. In het Oost-Duitsland van eind jaren tachtig pleegt zij een aanslag in West-Berlijn maar wordt door haar eigen mensen verraden en gevangengezet. Na de val van de Muur komt ze vrij en besluit ze wraak te nemen op de mensen die haar erin hebben geluisd.

10 Die Kaiserin Dit is de vierde Sisi-verfilming in korte tijd: de films Corsage en Sisi & Ich, de Duits-Oostenrijkse serie Sisi en nu de zesdelige serie over de vrouw van keizer Frans Jozef en haar eerste ontmoeting met hem in Bad Ischl. Alle drie maken ze korte metten met de zeemzoete romantiek van de Romy Schneider-films midden jaren vijftig. Historisch juist? Dat mag je wel veronderstellen want wanneer Frans Jozef zegt dat de Belgische prinsessen te lelijk zijn om mee te trouwen klopt dat: België bestond toen al. Zelfs een perfectionist als Stanley Kubrick nam het historisch niet zo nauw: hij liet zijn held Barry Lyndon einde achttiende eeuw naar Spa reizen in … België.

John Turturro

Zuid-Korea bovenaan in top tien films en tv-series van 2022

Do the Right Thing: beste film over racisme heruitgebracht