In zijn Doorbraak-column ‘Heilige oorlog tegen naakte vrouwen’ attendeert Luckas Vander Taelen ons op een voorval in een Franse middelbare school, waar een lerares een schilderij toont met wat halfnaakt vrouwelijk schoon, waarna moslimleerlingen alarm slaan. Het zou tegen hun geloof zijn, er ontstaat een hetze onder de ouders. Herinneringen aan de onthoofding van de leraar Samuel Paty in 2020 komen boven, het onderwijzend personeel maakt zich grote zorgen.

Terecht. Tegelijk verdient het fenomeen een bredere duiding. De Islam huldigt een hypocriete seksuele moraal vanuit een patriarchale mindset. Maar helemaal aan de andere kant, in progressief-feministische middens, is er evenzeer argwaan tegen al te expliciet uitgebeeld vrouwelijk schoon. Wat als die twee mekaar vinden?

Guerilla Girls

John William Waterhouse: ‘Hylas and the Nymphs’ (1896): een weekje naar de kelder van het museum.

In 1989 verschenen in New York knalgele posters op bussen en taxi’s met de boodschap ‘Moeten vrouwen naakt zijn om in het museum te hangen? Minder dan 5 procent kunstwerken op de afdeling moderne kunst zijn van vrouwen, terwijl 85 procent van de naakten vrouwen zijn’. Hiermee protesteerde de Amerikaanse feministische kunstcoöperatieve Guerilla Girls tegen de ‘seksistische’ aankooppolitiek van musea voor moderne kunst, maar evenzeer tegen de vele naakten van mannelijke kunstenaars die vrouwen als lustobjecten voorstellen. Oeps. De renaissancekliek en de latere barok, Rubens voorop: allemaal witte mannelijke hetero’s die hun lusten op het doek botvierden. Cancelen die handel?

Vanuit een heel andere optiek dan de islam spreidt de MeToo-beweging dezelfde preutsheid ten toon, en stelt ze de representatie van het vrouwelijk naakt ter discussie. Bekend gebleven is de rel in 2018 rond het schilderij ‘Hylas and the Nymphs’ (1896), van John William Waterhouse. Het doek verbeeldt een mythologische scène, waarbij een jonge man door naakte nimfen in de vijver des doods wordt gelokt. Na luttele dagen werd het schilderij door de vrouwelijke curator verwijderd, zogezegd om ‘het debat aan te moedigen’.

Vanuit een heel andere optiek dan de islam spreidt de MeToo-beweging dezelfde preutsheid ten toon, en stelt ze de representatie van het vrouwelijk naakt ter discussie

Een debat rond wat precies? Dat was niet duidelijk. Want als het gaat om het naakt in de kunst tout-court, dan kunnen de musea hun deuren wel sluiten. De meeste kunstliefhebbers lieten overigens hun afkeuring blijken omtrent dit spel met censuur en cancelcultuur. Een week later hing het doek er terug. Voorlopig zonder kleefband op de ‘gevoelige’ plekken. Maar dat zou kunnen veranderen.

Daar zijn de wokes

De echte clou is namelijk politiek. Parellel met het MeToo-discours, zogenaamd tegen de uitbuiting van de vrouw als seksobject, speelt een links activisme dat heel het klassieke emancipatieverhaal op zijn kop zet. De noodzaak om de moslimpopulatie electoraal te recupereren, heeft in bepaalde middens het motto doen rijpen dat progressiviteit zich onder meer uit in respect voor islamistische tradities. Zoals het onverdoofd slachten en, jawel, het dragen van de hoofddoek. Critici ter rechterzijde worden weggezet als ‘racisten’ en ‘islamofoben’. Wat de deur opent voor allerlei uitsluitingsmechanismen in de media.

Niet alle moslims lopen met messen rond, of verbranden boeken van ‘ketter’ Salman Rushdie. Het slimmere deel heeft begrepen dat er zaken te doen zijn met links

Dat doet een belletje rinkelen. Momenteel vindt er een convergentie plaats tussen de westerse woke-beweging, afkomstig uit de academische kringen in de VS, en een nieuwe elite binnen de islam. Niet alle moslims lopen met messen rond, of verbranden boeken van ‘ketter’ Salman Rushdie. Het slimmere deel heeft begrepen dat er zaken te doen zijn met links.

Ter herinnering: bij de westerse woke-tak gaat het om een afwijzing van discriminatie, die wordt gezien als traditionele reflex van de ‘witte’, vooral mannelijke en hetero-geaarde westerling. Het zuiveringsproces gaat gepaard met vreemde excessen en soms theatrale gimmicks. Plots knielen spierwitte voetballers, die per uur mee verdienen dan hun supporters in een heel jaar, op de grasmat om de BlackLivesMatter-beweging te steunen. Of reclamespots met de onvermijdelijke zwarte in een Europees gezin, waarmee merken hun politieke correctheid willen onderstrepen.

Lange Mars

Ihsane Haouach (Ecolo): een ‘geëvolueerde’ moslima, met een duidelijke agenda.

Door zich op de godsdienstvrijheid te beroepen, en de eis om niet ‘beledigd’ te worden, kan de islam nu mee in dat anti-racistische slachtofferverhaal stappen. Voor Dyab Abou Jahjah, die zich in een vorig tijdperk nog cultuurmoslim noemde, is het duidelijk: het islamisme heeft een krachtige bondgenoot gevonden in de woke-beweging. Hij refereert in dat opzicht naar de affaire Ihsane Haouach, de door Ecolo benoemde regeringscommissaris bij het Instituut voor Gelijkheid van Mannen en Vrouwen, die en stoemeling de scheiding tussen kerk en staat ter discussie stelde. Ze bleek banden te hebben met de moslimbroederschap en moest uiteindelijk opstappen.

De wokes vervullen hier de rol van nuttige idioten, die niet doorhebben dat ze meewerken aan de opbouw van een totalitair, ‘koranproof’ systeem

Men kan het zien als een nieuwe uitgave van de ‘Lange Mars door de Instellingen’: moslims én moslima’s met een diploma, die de gremia veroveren, politieke, culturele sleutelposten innemen, en van daaruit hun ideologisch-culturele agenda trachten door te drukken. Ze worden door links in het zadel geholpen, in het kader van de ‘inclusieve diversiteit’. De wokes vervullen hier de rol van nuttige idioten, die niet doorhebben dat ze meewerken aan de opbouw van een totalitair, ‘koranproof’ systeem.

Of dit ons zal leiden naar een sharia-samenleving is vooralsnog onduidelijk. Minstens gok ik op een discours dat sterk gecontroleerd wordt door de overheid, met een focus op ‘verbinding’ en de-polarisatie, eerder dan op kritiek en vrije meningsuiting. Cultuur en media zullen hier probleemloos op aansluiten.

Onze grootste hoop ligt in het onderwijs: dat leerkrachten massaal in het verzet gaan, zoals in Frankrijk, en de woke-indoctrinatie afwijzen. Maar België houdt er een systeem van gesubsidieerde staatsgodsdiensten op na, met dito koepels die volgens een verdeel-en-heers-strategie voor eigen rekening rijden. Een compromis à la belge zou dus inderdaad wel eens een afgeplakt schilderij kunnen opleveren. Geniet nog even van het origineel.

John William Waterhouse

Renaissance-bloot: kleefband kan veel problemen oplossen