Op 10 april overleed Orenthal James (O.J.) Simpson aan de gevolgen van prostaatkanker. In de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw was O.J. Simpson één van de meest gelauwerde sportmannen van zijn tijd. American Football is All American, en wie uitblinkt in deze sport weet zich verzekerd van faam en fortuin, zo ook Simpson. En het waren die faam, dat fortuin en een injectie van toxische rassenpolitiek die Simpson de vrijspraak bezorgden nadat hij op 12 juni 1994 zijn ex-vrouw en haar vriend brutaal had vermoord.

Het bewijs was immers overweldigend. Nicole Brown en Ron Goldman werden vermoord in het huis van die eerste, op rijafstand van Simpsons woning. Beide lichamen waren dermate verminkt, dat een verkeerd gegane overval onwaarschijnlijk leek. Er was bovendien niets gestolen.

Op de plaats delict werd vers bloed van Simpson aangetroffen, onder andere op een handschoen die ook het bloed van Brown en Goldman bevatte. De tweede handschoen werd aangetroffen in de woonst van Simpson. Haren van Simpson kleefden vast aan het shirt van Goldman. In het bloed stond een schoenafdruk van een uniek Italiaans model, gedragen door Simpson. Sokken met het bloed van Brown en Simpson werden teruggevonden in de slaapkamer van OJ. Simpson, een man met een geschiedenis van huiselijk geweld, werd op de weg terug gespot in zijn witte Ford Bronco nadat hij een tweede vrouw bijna van de baan reed.

King

Er was meer bewijs en er waren nog veel meer indicaties dat de voormalige topsporter een dubbele moord had gepleegd. De reden dat deze zaak na dertig jaar nog altijd de gemoederen beroert in de Verenigde Staten, is het eenvoudige feit dat geen enkele hoeveelheid bewijs tot de veroordeling van Simpson had geleid. O.J. Simpson, een zwarte man, zou door de voornamelijk zwarte jury, vrijgesproken worden omdat hij zwart was en Nicole Brown en Ron Goldman blank waren. Meerdere juryleden zouden dat (heel wat) later ook toegeven.

De vrijspraak van Simpson was een middelvinger naar de hoofdzakelijk blanke politiediensten van Los Angeles. In het bijzonder werd het verdict gezien als een antwoord op de vrijspraak van de vier agenten betrokken bij de arrestatie van Rodney King drie jaar eerder. Op 3 maart 1991 werd King ernstig mishandeld door agenten van de Los Angeles Police Department (LAPD) tijdens zijn arrestatie na een hogesnelheidsachtervolging wegens rijden onder invloed. Een niet-betrokken bewoner, George Holliday, zag en filmde het incident vanaf zijn balkon.

Enkele uren na de vrijspraken begonnen de notoire rellen van 1992 in Los Angeles. Ze duurden zes dagen en eindigden pas nadat de National Guard, het leger en het Marinierskorps de lokale politie versterkten om de controle te herstellen. King pleitte voor een vreedzame beëindiging van het conflict. Er vielen 63 doden en meer dan 2.000 gewonden.

Feiten als bijzaak

Dit was het Los Angeles van O.J. Simpson, Nicole Brown en Ron Goldman. Een stad waarin de zwarte bevolking op wraak zinde, minstens tegen de blanke politiediensten, maar evengoed tegen de blanke bevolking waaruit de politiediensten in belangrijke mate rekruteerde.

Hoeveel zwarte Angelino’s écht geloofden dat Simpson onschuldig was en, zoals beweerd werd door de verdediging, het slachtoffer werd van een politiecomplot, weet niemand, maar een peiling afgenomen door de Washington Post toonde aan dat een overgrote meerderheid op z’n minst deed alsof. Op de vraag of Simpson schuldig was, antwoordde 63 procent van de blanke respondenten positief. Slechts 22 (!) procent van de zwarte bevraagden deed hetzelfde. Naarmate de zaak meer naar de achtergrond verdween, zouden beide percentages de lucht inschieten, wat doet vermoeden dat emotie inderdaad de publieke opinie domineerde.

O.J. Simpson is schuldig: akkoord	1994	1997	2007	2015
Blank	63%	82%	74%	83%
Zwart	22%	31%	45%	57%

Dat net Simpson het gezicht werd van een Black Lives Matter-beweging avant la lettre, was ietwat ironisch aangezien Simpson geen enkel contact onderhield met ‘zijn’ gemeenschap. Hij woonde in Brentwood, een rijke, blanke buurt van Los Angeles, en liet zich niet identificeren op basis van zijn huidskleur. Dat veranderde na de interventie door advocaat Johnnie Cochran, die van de zaak een spektakel maakte gericht tegen systematisch racisme in Amerika. De feiten werden bijzaak.

Vuur

Moderne rechtssystemen opereren overeenkomstig het beginsel dat elke burger verantwoordelijk is voor zijn eigen daden, niet voor die van iemand anders. ‘Groepsschuld’ heeft dan ook een lelijke voorgeschiedenis. Leden van een raciale, etnische, religieuze of nationale groep bestraffen voor de (werkelijke of vermeende) tekortkomingen van de personen met wie zij bepaalde eigenschappen delen, gaat in tegen de beginselen van een goede rechtsbedeling.

Hetzelfde geldt voor ‘groepsonschuld’. Simpson was onschuldig, niet omdat hij onschuldig was aan de hem tenlastegelegde feiten, maar omdat andere zwarten in andere zaken onschuldig waren aan de hén tenlastegelegde feiten. De blanke families van Brown en Goldman verdienden geen gerechtigheid, niet omdat ze geen gerechtigheid verdienden, maar omdat andere blanke families in andere kwesties onrechtvaardig van zwarten hadden geprofiteerd. Dit is de manier waarop ‘social justice’, in tegenstelling tot ‘individual justice’, tewerk gaat.

Voor de tienduizenden zwarte Amerikanen die juichten — er zijn uren aan camerabeelden — toen de jury Simpson vrijuit liet gaan, was O.J. Simpson geen man maar een symbool, een vehikel voor hun frustratie en ja, hun wraak. Justitie werd een instrument voor een raciale vergeldingsbeweging die ook vandaag de waarheid verdraait om een nieuw raciaal status quo te bekomen. Een vuur dat door sommigen aan de politieke linkerzijde — soms letterlijk — aangewakkerd wordt. Levensgevaarlijk voor een multiraciale samenleving.

Johnnie Cochran

O.J. Simpson, groepsschuld en raciale vergelding