Kristof Calvo maakte onverwachts bekend te stoppen als fractievoorzitter van Groen in de Kamer. De vrijgekomen tijd gaat hij gebruiken om te werken voor de denktank van de Nederlandse zusterpartij GroenLinks.

Het weekblad Elsevier plaatst één of twee keer per jaar een rubriek genaamd ‘de 100 van’. Daarbij worden van een partijleider, of van de premier of het staatshoofd, de honderd belangrijkste mensen uit diens omgeving opgesomd. Calvo stond 30 november 2019 inderdaad op nummer 71 in de 100 van Jesse Klaver, fractievoorzitter in de Tweede Kamer en partijleider van GroenLinks. Meyrem Almaci op nummer 72.

Wetenschappelijk bureau

De bekendmaking door Calvo werd dezelfde dag nog op Twitter gedeeld door GroenLinks-Europarlementariër Bas Eickhout. Niet door Klaver, die wel oud-premier Dries van Agt (1977-1982) feliciteerde. Van Agt wil de ideeën van GroenLinks naar het christendemocratische CDA brengen.

Met denktank bedoelt Calvo vermoedelijk het wetenschappelijk bureau van GroenLinks. In Nederland worden landelijke partijen geacht er een te hebben, om een ideologisch fundament te leveren. De invloed varieert per partij. Bij het CDA en de sociaaldemocratische PvdA wordt het wetenschappelijk bureau het meest gewaardeerd. In de praktijk wegen actuele gebeurtenissen en praktische kwesties zwaarder op partijkoersen.

Goed voor Calvo?

Begrijpelijk dat GroenLinks advies wil van Calvo. Groen en Ecolo zitten sinds oktober voor de tweede keer in de landelijke regering. GroenLinks is dat nog niet één keer gelukt. Maar wat baat het Calvo?

Vergelijk GroenLinks eens met de Duitse Groenen. Die waren van 1998 tot 2005 juniorpartner van de sociaaldemocraten in de federale regering. In deelstaat Baden-Württemberg, traditioneel een christendemocratisch bolwerk, leveren ze sinds 2011 de premier.

Op zich nobel dat Calvo zwakkere broeders de helpende hand biedt. Maar als hij, na de koude douche van afgelopen najaar, verlangt naar een warm bad, kan hij bedrogen uitkomen.

Liesbeth van Tongeren

Eind 2016 kreeg Liesbeth van Tongeren, Kamerlid sinds 2010, van de kandidatencommissie geen plaats op de conceptlijst voor de verkiezingen van 2017. GroenLinks doet aan interne democratie. Het ledenreferendum plaatste haar op plaats 6. Bestaat ook in Nederland verschil tussen partijtop en achterban?

Van Tongeren bracht een hoop ervaring naar de Kamer. Haar werkzame leven bracht ze door in maatschappelijke organisaties, ook als directeur. In 2003 werd ze directeur van Greenpeace in Nederland. In 2012 viel GroenLinks terug naar vier Kamerzetels. Voor 2017 werd groei verwacht. Waren een aantal ervaren Kamerleden niet praktisch geweest om de debutanten te begeleiden?

Klaver, partijleider sinds 2015, stelde dat de kandidatencommissie over de lijst ging. Hij had daarop geen invloed. Zouden zijn voorgangers Paul Rosenmöller (1994-2002) en Femke Halsema (2002-2010) geen inspraak hebben gehad in de kandidatenlijsten?

Machtsstrijd Sap-Dibi

Dat GroenLinks in 2012 kromp, had meerdere oorzaken. Lijsttrekker Jolande Sap bleek als fractievoorzitter (2010-2012) minder getalenteerd dan haar twee voorgangers. Eén woord: stekkerdoos.

Fractiegenoot Tofik Dibi, twee jaar langer Kamerlid dan zij, vond zichzelf een betere lijsttrekker. Tegen het advies in van de partijtop, verklaarde hij zich tegenkandidaat. Sap won met 84%. Bij de kiezers was echter het beeld ontstaan van een verdeelde partij. Na de verkiezingen van september resteerden vier zetels. Dibi stond nummer 10 op de lijst.

Halsema

Sap was niet zomaar fractieleider geworden. December 2010, vrijdag vlak voor het kerstreces, kondigde Halsema haar aftreden aan als partijleider en kamerlid. Als opvolger wees ze Sap aan, die naast haar stond. Detail. De dinsdag daarvoor had Paul Jansen, hoofd parlementaire redactie van dagblad De Telegraaf, nog een kritische column geschreven over Halsema.

Trad ze daarom af, of om een andere reden? In 2011 zou de Kamer beslissen over de verlenging van de aanwezigheid van Nederlandse militairen in de Afghaanse provincie Uruzgan. GroenLinks was van oudsher pacifistisch. Aan de andere kant wilde de partij zich opstellen als mogelijke regeringspartij. Dan moest ze misschien instemmen.

De missie werd niet verlengd als militaire operatie, maar als politietrainingsmissie. Bij de achterban van GroenLinks nog steeds omstreden. Door op dat moment geen fractievoorzitter te zijn, behield Halsema schone handen.

Halsema versus Jansen

Jansen zou nog een keer kritisch schrijven over Halsema. In een tv-studio, buiten de opnamen om, zou ze zich kritisch hebben uitgelaten over haar eigen opvolgster. Jansen was daarbij aanwezig en publiceerde dat. Wat door Halsema en GroenLinks werd afgedaan als een vuile roddel. Links gelooft haar, rechts hem.

Een argument om hem het voordeel van de twijfel te geven. Waarom zou een parlementair verslaggever zijn reputatie, en de voor zijn werk onmisbare contacten, op het spel zetten en zoiets publiceren als het niet heeft plaatsgevonden? Jansen werd in 2015 hoofdredacteur. In 2018 werd Halsema burgemeester van Amsterdam. De krant van wakker Nederland laat geen kans onbenut om kritisch te publiceren over de burgermoeder.

Amsterdam

‘Antwerpen, de rest is parking.’ Volgens Amsterdammers is de rest van Nederland ‘provincie’.

De afdeling Amsterdam is invloedrijk binnen de partij. Amsterdamse GroenLinks-wethouders (schepenen) halen regelmatig de landelijke media (veelal in Amsterdam gevestigd). Van de huidige veertien Kamerleden wonen er vijf in Amsterdam. Partijleiders Halsema en Bram van Ojik (2012-2015) kwamen uit Amsterdam. Klaver, de sukkelaar, woonde nooit in Amsterdam.

De achterban van Groen valt sinds oktober niet te benijden. Goedbedoelende idealisten, type Philemon Persez, moet het zwaar vallen dat de partijvoorzitter een Verastenhoven lijkt te zijn. Calvo zit ermee opgescheept als collega.

Wil hij een tijdje relatieve rust, dan zit hij in Nederland goed. Nederlanders hebben een mening over alles wat met Amerika te maken heeft, maar weten weinig van andere landen. Zelfs niet van de twee buurlanden.

Komt hij voor een aangenamere manier van politiek bedrijven, riskeert hij teleurstelling. GroenLinks heeft ook Almaci’s.

Jolande Sap

Kristof Calvo wordt vrijwilliger in Nederland