De ABN-kernen waren een spontaan ontstane verenging van en voor scholieren die de verspreiding van het Algemeen Beschaafd Nederlands (ABN) nastreefden, tegenwoordig AN, algemeen Nederlands genoemd. Op 18 januari 1951 verschijnt in het dagblad De Standaard een brief van de 16-jarige Jan Lehembre waarin hij contact zoekt met jongeren die willen ijveren voor het ABN.

Daarop volgt een contactdag in Antwerpen met een tiental aanwezige scholieren. In Antwerpen wordt op de Steenhouwersvest een centraal secretariaat opgericht onder leiding van Rutger Demonie. Die leidt de vereniging, er was geen voorzitter. De provinciale afdelingen hadden wel voorzitters. De meest bekenden waren die van Limburg, Jaak Bouveroux, en die van Oost-Vlaanderen, Wilfried Martens.

Als Bouveroux in Leuven afstudeert, krijgt hij de titel van voorzitter. Maar de leiding blijft bij de centrale secretaris, achtereenvolgens Lieve Koninckx, Jan Veestraeten, Mark Vlaeminck, Gust Meeusen, Michiel Vandenbussche en Geert van Istendael. Op het hoogtepunt, halverwege de jaren 1960, zijn er in 350 colleges en middelbare scholen ABN-kernen actief, en wordt het tijdschrift Bouw verspreid op 15 000 exemplaren. De ABN-kernen organiseren ook jaarlijks ABN-zesdaagsen, welsprekendheidstoernooien, debatten en voordrachten.

In 1965 gaan de ANB-kernen nauw samenwerken met de Vereniging voor een Beschaafde Omgangstaal (VBO). Twee jaar later volgt de erkenning en subsidiëring door het ministerie van Nationale Opvoeding. De professionalisering wordt verder doorgezet met de aanstelling van vrijgestelden en de benoeming van een nationaal voorzitter. Een functie die achtereenvolgens werd ingevuld door Hendrik Heidbuchel, auteur van het standaardwerk ABN-woordenboek, Jef Lambrecht, later radiojournalist, Joos Florquin, befaamd van de BRT-taalrubriek Hier spreekt men Nederlands, en Guido Van Puyenbroeck.

Rutger Demonie overlijdt in 1980; hij is dan 53. De ABN-kernen zijn actief gebleven tot op het einde van schooljaar 1981-1982.

Joos Florquin

Vandaag 1951: Jan Lehembre start de ABN-kernen op