Als voorzitter van de commissie Binnenlandse Zaken volg ik het drugsbeleid op de voet. Na een zomer waarin drugscriminelen hun afrekeningen uitvochten in de straten van Antwerpen, was ik verbaasd dat recent twee Antwerpse schepenen al ruziënd in de Terzake-studio over elkaar vielen. Schepenen Els Van Doesburg (N-VA) en Jinnih Beels (Vooruit) hadden van hun partijvoorzitter, het onafscheidelijke duo De Wever & Rousseau, de toestemming gekregen met elkaar in de clinch te gaan. Slim gezien. Zo fungeerden ze als bliksemafleider voor de gemeenteraadscommissie die burgemeester De Wever achter gesloten deur liet plaatsvinden. Ik verwelkom hem graag voor deelname aan verdere hoorzittingen in de commissie Binnenlandse Zaken, met open deuren, tenminste als de Vivaldipartijen dit initiatief niet dwarsbomen.

Waarom links-liberale politici een lans breken voor de legalisering van drugs, zich beroepend op het ‘Uruguayaans model’, is me een compleet raadsel. Een ex-commissaris die pleit voor legalisering doet niet alleen uw maar ook mijn wenkbrauwen fronsen. Het wordt nu duidelijk waarom ze haar kepie aan de haak heeft gehangen. Wie niet inziet dat ook repressie noodzakelijk is, zit niet op de juiste plaats bij de politie.

Uruguay mag dan misschien een bron van inspiratie zijn, voor een aantal zichzelf progressief noemende partijen, het is intussen een land waar vooral wiet, maar ook cocaïne en andere verdovende middelen welig tieren.

Internationale Narcotica Controleraad

In 2014 publiceerde de Internationale Narcotica Controleraad (NCB) van de Verenigde Naties een kritisch maar vernietigend rapport waarin zowel het permissieve liberaal beleid in Uruguay als dat van diverse staten in de US, zoals Colorado, aan de kaak wordt gesteld. Mevrouw Beels had dat kunnen weten (1).

In Uruguay begon het drugsbeleid van president José Mujica in eerste instantie met het legaliseren van cannabis, vooraleer te escaleren naar legalisering van andere illegale drugs. De NCB spaarde de kritiek op het beleid van Mujica dan ook niet en viseerde ook de Amerikaanse staat Colorado. Daar is sinds 2014 marihuana vrij verkrijgbaar voor ‘medisch gebruik’. De praktijk wijst intussen uit dat het onderscheid tussen ‘recreatief’ en ‘medisch’ gebruik er flinterdun zijn.

De permissieve drugswetgeving in Colorado kon in verband worden gebracht met een toename van het aantal verkeersongelukken door bestuurders onder invloed van drugs. Ook aan de ‘gezondheidszijde’, met name de drughulpverlening, stelde men een zekere toename vast van het aantal probleemgevallen.

Wie had dat kunnen denken?! Wanneer een overheid élke wettelijke drempel tot gebruik van verdovende middelen weghaalt, is het een evidentie dat er meer experimenteergedrag zal zijn en per definitie dus ook meer problematisch gedrag.

Een andere kritiek op het model, en dat wordt vaak vergeten door de legaliseringslobby, is dat de drugsmaffia hun transport- en distributiekanalen ontwikkelen langs de weg van de minste weerstand. Wanneer landen wereldwijd unilaterale beslissingen nemen, creëer je automatisch extra problemen voor de omringende landen. Kijk maar naar Nederland.

Fabeltje

Ook vanuit moreel oogpunt is het bedenkelijk elke vorm van druggebruik louter als een ‘gezondheidsprobleem’ te beoordelen. Alsof men illegale roesmiddelen ‘nodig’ zou hebben om te overleven in een ‘zieke maatschappij’. Of erger nog, alsof elke druggebruiker zou leiden aan één of andere ziekte, waardoor hij haast deterministisch voorbestemd zou zijn om illegale drugs te gaan gebruiken. De vrije keuze van het individu lijkt in deze socialistische visie niet eens te bestaan.

In Uruguay, maar ook in Nederland, Canada en diverse staten in de VS waar drugs gelegaliseerd werden, ging men ervan uit dat een regulering van de ‘illegale handel’ het motief voor het bestaan van een illegaal circuit zou wegnemen. Het tegendeel bleek waar.

Wanneer je als overheid cannabis gaat verdelen (cfr. Uruguay), verkopen en distribueren met slechts een matig tot middelmatig THC-gehalte, dan zie je dat de zwarte markt telkens méér kwaliteit en een scherpere prijs zal bieden. Met andere woorden: je bent er aan voor de moeite. De illegaliteit blijft bestaan. In Nederland is de hypocrisie nog groter. Daar levert de drugsmaffia ‘langs de achterdeur’ aan de legale coffeeshops…

Wat wél zeker is, is dat je de politiediensten instrumenten ontneemt bij de opsporing van illegale drugsnetwerken. Wie vandaag betrapt wordt met een gebruikershoeveelheid riskeert immers nog altijd een bestraffing, en bij de ontdekking van dealerhoeveelheden leveren huiszoekingen vaak aanwijzingen op om de pionnen die hoger in de drugsketen actief zijn op te sporen. Bij legalisering maak je de politie dus machteloos.

De legaliseringslobby stelt dat de ‘oorlog tegen drugs’ meer nadelen dan voordelen heeft, en dat je die oorlog toch nooit kan winnen… Echter, dat legalisering de illegale handel zou tegengaan is een fabeltje. Een VN-rapport uit 2014 toonde al aan dat in Uruguay het permissieve beleid leidde tot meer verslaafden. Op de koop toe is de illegale drugshandel er nog steeds niet uitgeroeid.

Wereldvreemde roes

En laat me de legaliseringslobby maar gelijk uit hun wereldvreemde roes halen: ook het World Drug Rapport 2022 van het VN-Bureau voor Drugs en Misdaad (UNODC) bevestigt dat legalisering van cannabis in delen van de wereld het dagelijks gebruik en de negatieve gevolgen voor de gezondheid alleen maar heeft versneld.

Het rapport van 27 juni 2022 (2), dat verplichte lectuur is voor Jinnih Beels en consorten, bevestigt de wereldwijde stijging van de cocaïneproductie, de uitbreiding van synthetische drugs naar nieuwe markten en aanhoudende lacunes in de beschikbaarheid van drugsbehandelingen, vooral voor vrouwen.

Jongeren gebruiken nu wereldwijd meer drugs en het gebruiksniveau is in veel landen vandaag de dag veel hoger dan bij de vorige generatie. In Afrika en Latijns-Amerika maken personen jonger dan 35 jaar de meerderheid uit van de mensen die worden behandeld voor stoornissen in het drugsgebruik.

Onze maatschappij moet de meest kwetsbaren beschermen via een multidisciplinaire aanpak. Dat betekent zowel een streng handhavingsbeleid als een complementair beleid van preventie en behandeling van drugsgebruik. Het legaliseren, of decriminaliseren van eender welke illegale drug is niet compatibel met een geloofwaardig ontradings- en preventiebeleid.

In Noord-Amerika heeft de legalisering van cannabis het dagelijkse cannabisgebruik effectief doen toenemen. Dat houdt gevaren in. Het hoge THC-gehalte is schadelijk voor de zich ontwikkelende hersenen van vooral jongvolwassen gebruikers. Het leidde ook tot een stijging van het aantal mensen met psychiatrische stoornissen, het aantal zelfmoorden en het aantal ziekenhuisopnames dat in verband kon worden gebracht met drugsgebruik.

Géén extra belastinginkomsten

De meest perfide impact van de legalisatie is dat het in de betrokken landen de belastinginkomsten verhoogd heeft en de gerapporteerde politiecijfers voor cannabisbezit heeft verlaagd. Is dat de visie van het nieuwe socialisme? Geef de mensen maar hun roes, dan kan de Belgische staat er tenminste belastingen op heffen?

Hoewel cannabis nog steeds de meest ‘populaire’ drug is, vormt wereldwijd vooral de toenemende cocaïneproductie, samen met de ontwikkeling van allerhande synthetische drugs, zoals methamphetamines, MDMA, ecstasy en recent ook fentanyl, de grote uitdaging.

De cocaïneproductie bereikte een recordhoogte in 2020. België staat als enige Europese land in de top vijf van landen met de hoogste hoeveelheid in beslag genomen hoeveelheid cocaïne. De inbeslagnames in de landen van herkomst meegerekend brengen de teller op 200 ton coke bestemd voor Antwerpen. In 2020 was de 65 ton cocaïne die in beslag genomen werd in Antwerpen nog omschreven als een recordhoeveelheid. (3)

In minder dan tien jaar tijd is de hoeveelheid in beslag genomen cocaïne in de Antwerpse haven bijna verveertienvoudigd. Dat is slechts het topje van de ijsberg. Sommigen spreken van 20% van het totaal, andere betrouwbare bronnen bij de politiediensten schatten dat percentage dan weer een stuk hoger in. In elk geval ook dit jaar, in de eerste jaarhelft van 2022, nam de douane al 35,83 ton cocaïne in beslag in de Antwerpse haven. De trend blijft dus in stijgende lijn evolueren. (4)

De ‘oorlog tegen drugs’ moet in dit land niet worden opgegeven, maar versterkt. Zelfs al kan je die nooit winnen, als maatschappij zijn we het moreel verplicht aan onszelf en onze kinderen om die strijd te blijven voeren. Een land dat niet in staat is om zijn waarden en normen te verdedigen heeft andere leiders nodig. Liever vandaag dan morgen, maar ten laatste in 2024.

(1) VN in de aanval tegen drugs. Internationale Narcotica Controleraad hekelt liberaal beleid in Uruguay en Colorado. Trouw, 5 maart 2014. https://www.trouw.nl/nieuws/vn-in-de-aanval-tegen-drugs~b964adac/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

(2) UNODC World Drug Report 2022. https://www.unodc.org/unodc/press/releases/2022/June/unodc-world-drug-report-2022-highlights-trends-on-cannabis-post-legalization–environmental-impacts-of-illicit-drugs–and-drug-use-among-women-and-youth.html

(3) Recordhoeveelheid van 65 ton cocaïne in beslag genomen in Antwerpse haven in 2020, VRT Nieuws, 5 januari 2021.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/01/05/recordhoeveelheid-van-65-ton-cocaine-in-beslag-genomen-in-antwer/

(4) Douane onderschept 35,83 ton cocaïne in half jaar tijd in Antwerpse haven.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/08/17/douane-onderschept-35-83-ton-cocaine-op-half-jaar-tijd-in-antwer/

José Mujica

Depoortere (VB): ‘We zijn moreel verplicht om oorlog tegen drugs niet op te geven’