Hoe één druppel zwart bloed miljoenen kan gaan opleveren in de Golden State. Democraten schieten zich in de voet met een plan voor herstelbetalingen dat gierend uit de klauwen kan gaan lopen.

Progressief gouverneur

De sociaaleconomische verschillen tussen wit en zwart in Amerika zijn niet meer wat ze ooit waren. Maar ze zijn nog altijd aanwezig. African Americans heten niet allemaal Obama. Ze hebben gemiddeld minder vaak werk en zitten lager op de arbeidsladder. Al gaat het ook wel eens de andere kant op. Wat bijvoorbeeld opvalt in cijfers van het Amerikaanse bureau voor Arbeidsstatistieken, is dat de groep totaal ongeschoolden onder blanken veel groter is.

Dergelijke statistieken zijn niet besteed aan de Democraten onder president Biden. En al helemaal niet aan de gouverneur van Californië, Gavin Newsom. Enthousiast bijgestaan door incompetente Democratische burgemeesters van grote steden als San Francisco en Los Angeles wist hij Californië aan de rand van de afgrond te brengen, door woke wanbeleid, hoge belastingen en drugscriminaliteit. Omdat hij zijn extreem strenge covidmaatregelen zelf aan de laars bleek te hebben gelapt, werd Newsom in 2021 bijna naar huis gestuurd in een zogeheten gubernatorial recall referendum (herroepingsstemming voor het gouverneurschap, nvdr). Dankzij de overwegend progressieve bevolking van de staat haalde hij het maar net.

Toch is de gouverneur met zijn Kennedy-achtige uiterlijk nog steeds een van de namen die rondzingen als toekomstige Democratische president.

Pronken met woke

Maar nu lijkt hij zich behoorlijk in de voet te hebben geschoten. Na de geruchtmakende dood van George Floyd door toedoen van de politie in 2020, stond de gouverneur vooraan om een duit in het woke zakje te doen. Hij riep dat jaar een ‘Reparations Task Force’ in het leven: een commissie voor herstelbetalingen. Die moest onderzoeken hoe zwarte inwoners van Californië genoegdoening konden krijgen voor het leed en de schade die hun en hun voorouders was berokkend door slavernij en het institutionele racisme daarna. Denk aan segregatie en economische discriminatie.

Toen deze taakgroep vorig jaar met voorlopige voorstellen kwam, moet de gouverneur al nattigheid hebben gevoeld: er werd gesproken over herstelbetalingen van meer dan tweehonderdduizend dollar per zwarte inwoner van de staat. Links-liberale media als The New York Times juichten dat idee al toe. Bedoeling was immers om de aanzienlijke welvaartskloof tussen zwarte en blanke gezinnen ‘op te lossen’, zoals commissielid Jovan Scott Lewis de krant vertelde. Scott is assistent-hoogleraar aan de meest linksradicale universiteit van Amerika: Berkeley bij San Francisco. Het voorstel zou Californië zo’n 400 miljard dollar gaan kosten en de toch al bijna failliete staat de financiële genadeklap geven. Dat boeide schijnbaar niemand.

Behalve gouverneur Newsom. Terwijl hij piekerde hoe dit probleem zonder gezichtsverlies op te lossen, kwam de commissie maart dit jaar met eindconclusies. De belastingbetaler moest eerder denken aan minimaal 360 duizend dollar voor elk van de 1,8 miljoen zwarte Californiërs. In het gunstigste geval 648 miljard. De hoofdzakelijk uit African Americans bestaande taakgroep besloot bovendien in al haar wijsheid dat de compensatie per persoon kon oplopen tot 1,2 miljoen dollar. Er moest snel een nieuwe commissie komen om ieder individueel geval te beoordelen. Bijvoorbeeld op hoeveel slaven iemand in de familie heeft gehad.

Wie zal dat betalen?

Over waar het geld vandaan moet komen, zei niemand iets: dat vonden de commissieleden kennelijk beneden hun stand. Maar veel andere smaken dan de belastingbetaler en het bedrijfsleven zijn er niet. Newsom had zich misschien beter niet eerder dit jaar op de borst kunnen kloppen over de economie van Californië: die zou met 3,7 biljoen dollar in 2022 de vierde van de wereld zijn. Waarin hij zich overigens in vergiste: Duitsland zit namelijk op 4,07 biljoen. Bovendien heeft Californië een probleem dat Duitsland niet heeft: grootverdieners verlaten in toenemende mate de staat vanwege het steeds ongunstiger belastingklimaat. En de verloedering van grote steden door straffeloosheid, deels veroorzaakt door gekozen Democratische aanklagers die lagere of geen straffen en minder politie willen.

Wie wil weten hoe de Reparations Taskforce tot haar adviezen is gekomen, leze de conclusies en aanbevelingen van het omvangrijke eindrapport. Eén ding wordt snel duidelijk: veel van de talrijke gesignaleerde voorbeelden van institutioneel racisme na de slaventijd zijn zeer reëel. Zwarte Amerikanen bleven inderdaad tot voor kort in veel opzichten behoorlijk achtergesteld bij hun blanke landgenoten. Denk aan gezondheidszorg en scholing.

Onteigeningen

Segregatie is algemeen bekend, maar er blijken tal van minder zichtbare vormen van discriminatie te zijn. Een van de meest opvallende schuilt in huisvesting en huizenbezit. Onteigening door de overheid kwam op grote schaal voor, bijvoorbeeld om wijken te kunnen slopen voor nieuwbouw en parken of infrastructuurprojecten als snelwegen en spoorwegen. Het blijkt dat tweederde van die onteigeningen zwarte huisbezitters betrof, terwijl slechts 5 tot 6 procent van de bevolking zwart is. In januari van dit jaar werd Los Angeles County nog veroordeeld een strandhuis terug te geven aan een zwarte familie die een eeuw geleden werd onteigend. En dat huis was inmiddels 20 miljoen waard. Deze ‘huisvestingsdiscriminatie’ maakt een niet onaanzienlijk deel uit van de genoegdoening die de commissie voorstelt.

Zij beschouwt dit soort achterstelling van de zwarte bevolking als ‘een voortzetting van tekenen van slavernij (badges of slavery) via de wet en de politiek. Blanke huishoudens konden zo rijkdom vergaren die African Americans werd onthouden. Dit kwaad heeft zich over de generaties heen opgestapeld en de hedendaagse enorme kloof in rijkdom tussen de blanke en zwarte bevolking veroorzaakt.’

Waslijst aan aanbevelingen

De taakgroep ontspoort als ze vervolgens pleit voor de terugkeer van de ooit gehanteerde ‘eendruppelregel’: wie één druppel zwart bloed heeft, is zwart. Om te bepalen wie recht op herstelbetaling hebben, zou er een stamboomcommissie moeten komen, die uitzoekt wie volgens die regel zwart is.

De commissie voor herstelbetalingen heeft ontegenzeggelijk terechte punten. Al leest de waslijst aan aanbevelingen om genoemde problemen op te lossen deels als pathetische nonsens: er moeten monumenten voor slavernij worden gebouwd, en fastfoodketens moeten worden geweerd uit zwarte wijken waar ze ‘profiteren van de gezondheidsachterstand’ van Amerikaanse zwarten. Om maar wat te noemen. En tewerkstelling van gedetineerden — van wie een onevenredig groot deel zwart is — moet worden afgeschaft omdat het een ‘voortzetting van de slavernij’ is.

Gouverneur Gavin Newsom hield zich aanvankelijk muisstil. Toen hij er niet meer omheen kon, noemde hij het werk van de commissie ‘een mijlpaal’. Maar of hij 1,2 miljoen dollar ging overmaken aan elke zwarte bewoner van zijn staat liet hij in het midden. Geen wonder, waar zou hij ineens meer dan het dubbele jaarbudget van Californië vandaan moeten toveren?

Sowieso verlies

Newsom verklaarde dat ‘de erfenis van slavernij om meer gaat dan contant geld…’

Maar zo makkelijk komt hij er niet vanaf. Uit peilingen bleek dat 64 procent van de Democraten en 86 procent van de zwarte Amerikanen achter herstelbetalingen staan. De gouverneur heeft zich in een lose-lose-situatie gemanoeuvreerd, zegt James Gallagher, de leider van de Republikeinen in het Californische Huis van Afgevaardigden. ‘Wat hij ook doet, een deel van zijn achterban wordt razend. Er is absurde hersengymnastiek voor nodig om van Californische belastingbetalers — inclusief recente immigranten, minimumloners en zelfs sommige zwarte Amerikanen, geld te eisen voor een kwaad dat meer dan 150 jaar geleden werd aangericht door en in andere staten.’

Daarmee bedoelt de Republikein dat Californië de slavernij al had afgeschaft voordat het in 1850 deel werd van de VS. Alleen dat al maakt de te verwachten tsunami aan rechtszaken van belastingbetalers zeer kansrijk, mocht het Californische parlement de aanbevelingen van de taakgroep overnemen. Daar worden ze binnenkort behandeld.

Deugdpronkerij

Toch staat als een paal boven water dat veel zwarte inwoners van Californië wel degelijk schade hebben geleden door huisvestings- en andere discriminatie. Gouverneur Newsom kan zijn presidentiële ambities in ieder geval voorlopig maar beter even in de ijskast houden dankzij zijn deugdpronkerij.

Jovan Scott Lewis

Herstelbetalingen voor slavernij en racisme: het faillissement van Californië?