Twee jaar had het Spaanse Hooggerechtshof nodig om de veroordeling van Arnaldo Otegi, algemeen coördinator van het links-nationalistische EH Bildu, ongedaan te maken. De beslissing komt er nadat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens Otegi en vier andere ‘abertzales‘(generieke term voor Baskische nationalisten – nvdr.) in 2018 gelijk gaf. Het Hof in Straatsburg volgde en besloot dat ze geen onpartijdig proces kregen. Pas nu, enkele weken na de Baskische verkiezingen, past het Spaans Hooggerechtshof het vonnis toe.

Veroordeeld voor reorganiseren politieke partij

In 2009 werden Otegi en vier anderen opgepakt in de zaak Bateragune. De vijf zijn allen politieke leiders in het links-nationalistische kamp in Baskenland. Na de illegalisering van de politieke partijen Batasuna en Herri Batasuna, zochten de vijf naar een oplossing om zich te reorganiseren. Gezien de politieke partij waartoe ze behoorden door het Spaans gerecht gelinkt werd aan ETA, zag dat gerecht hierin het bewijs van hun lidmaatschap van de gewapende afscheidingsbeweging.

Volgens de abertzales verwierpen de vijf echter alle geweld en zochten ze hun politieke doelstellingen te bewerkstelligen door ‘uitsluitend politieke en vreedzame middelen’, wat ze staafden door interne documenten openbaar te maken. Otegi zou inderdaad al die jaren geprobeerd hebben om ETA aan te zetten tot ontbinding, wat uiteindelijk in 2018 ook gebeurde.

Onterechte straffen

In eerste instantie werden de vijf door de Audiencia Nacional veroordeeld tot gevangenisstraffen van 8 tot 10 jaar. De rechtbank werd toen voorgezeten door Ángela Murillo, die Otegi wou wraken. In een eerdere veroordeling had Otegi de annulering ervan door het Hooggerechtshof verkregen, wegens partijdigheid van Murillo.

Het Europees Hof van de Rechten van de Mens zag niet in waarom Otegi in de tweede zaak wel een onpartijdig vonnis kon verwachten terwijl hij die in de eerste zaak niet kon krijgen. In beroep kregen Otegi en co. uiteindelijk straffen van 6 tot 6,5 jaar, straffen die ze volledig uitzaten. Onterecht, zo oordeelde het EHRM in november 2018.

Twee weken na Baskische verkiezingen

Arnaldo Otegi en de vier anderen maken deel uit van het linkse EH Bildu, dat een onafhankelijk Baskenland nastreeft. Gezien de veroordeling ook een opschorting van hun politieke rechten inhield tot in 2021, konden de vijf niet deelnemen aan de Baskische verkiezingen op 12 juli. Nochtans had het EHRM zijn vonnis al geveld in november 2018. Volgens Otegi is het ‘merkwaardig’ dat het besluit van het Spaans Hooggerechtshof om zijn zaak te annuleren, er twee weken na de Baskische verkiezingen komt. Otegi is van mening dat er ‘geen onafhankelijk gerecht is in Spanje’. Hij ziet in zijn veroordeling een operatie van de beerputten van de staat tegen het vredesproces in Baskenland.

Volgens Otegi probeerde de Spaanse staat te verhinderen dat ‘de gewapende strijd opgegeven werd’ in Baskenland en wilde Spanje de linkse onafhankelijkheidsbeweging ‘verdelen en het project er rond vernietigen’. Otegi verklaart dat deze strategie gefaald heeft en dat EH Bildu vandaag de eerste lokale partij is en blijft groeien.

Schadevergoeding

De vijf zullen van de Spaanse staat een schadevergoeding eisen voor het schenden van hun rechten en wegens het feit hen meer dan zes jaar onterecht te hebben opgesloten. Het is al de tweede keer dat Otegi gelijk krijgt van Straatsburg. In 2011 veroordeelde het EHRM Spanje al voor het schenden van zijn vrije meningsuiting.

Acht jaar daarvoor had Otegi de Spaanse koning, op bezoek in Baskenland, in een persconferentie ‘de baas van de folteraars’ genoemd en gezegd dat Juan Carlos ‘zijn monarchistisch regime opdringt aan ons volk door middel van foltering en geweld’.

Juan Carlos I

Otegi meer dan zes jaar onterecht in Spaanse gevangenis