Op 11 augustus 1934 wordt Alcatraz, een eiland in de Baai van San Francisco (Californië), in gebruik genomen als Amerikaanse federale gevangenis. Het eilandje, 7,63 hectaren groot, krijgt zijn naam in 1775 van de Spaanse ontdekkingsreiziger Juan Manuel de Ayala. Die brengt de Baai van San Francisco in kaart en noemt het eiland La Isla de los Alcatraces, wat te vertalen is als ‘het eiland van de jan-van-genten’.

In 1861, onder de Amerikaanse Burgeroorlog, zitten in het fort van Alcatraz geconfedereerde soldaten en zeelui vast. Sinds 1907 wordt het door de overheid gebruikt als militaire gevangenis. Tijdens de Eerste Wereldoorlog worden er dienstweigeraars opgesloten. Volgens de overheid maakte de sterke stroming in de baai het voor gevangenen onmogelijk om van Alcatraz weg te raken, hoewel het eilandje maar 2 km van het vasteland verwijderd ligt. Daarom werd het een gevangenis voor de meest gevaarlijke misdadigers.

Toch zijn er enkele tientallen gevangenen geweest die een poging deden om te ontsnappen. Volgens de officiële cijfers slaagde er niemand in levend te ontkomen. Van de 36 gevangen die een poging deden werden er 23 opgepakt, 6 gedood tijdens hun vluchtpoging en verdronken er twee. Ook de vijf andere vluchters zijn volgens de gevangenisdirectie waarschijnlijk verdronken in de wateren rond The Rock.

De beroemdste vluchtpoging werd in juni 1962 ondernomen door Frank Morris, John Anglin en Clarence Anglin. Zij zouden hun cel via een losgemaakt luchtrooster hebben verlaten en vervolgens per vlot zijn gevlucht. Of het drietal levend de vrijheid wist te bereiken is niet bekend. Hun lichamen zijn in elk geval nooit gevonden en niemand heeft ooit nog iets van hen gehoord. Van deze ontsnappingspoging is een film gemaakt: Escape from Alcatraz. Een jaar na de vluchtpoging van het drietal werd de gevangenis gesloten. Sinds 1973 is het eiland opengesteld voor het publiek.

Juan Manuel de Ayala

Vandaag 1934: Alcatraz in gebruik genomen, de gevangenis waaruit je niet kan ontsnappen. Of toch?