De hechte band tussen John en Paul bestond in het componeren als een onpretentieus spel. Hun werkwijze was dat één van hen een nummer voorstelde, waarna ze er samen verder aan sleutelden. Daar waren ze beiden kinderlijk enthousiast over. Maar op die samenwerking was al sleet gekomen, ze begonnen allebei meer en meer als individuen te opereren. Cynthia: ‘John had Pauls oog voor het detail en zijn vasthoudendheid nodig; Paul had Johns anarchistische, onorthodoxe manier van denken nodig. Als ze samen nummers aan het schrijven waren, pasten Pauls rustige melodieën prachtig bij Johns krachtigere, uitdagende muziek en teksten’.

You had me, but I never had you

Paul voelde meteen dat de breuk van John met Cynthia dieper zat dan John zichzelf wilde toegeven, dat hij op zoek was enerzijds naar een partner to perform with; anderzijds naar a shoulder om op te huilen. Dat eerste had hij bij Paul gevonden, het tweede ogenschijnlijk bij Cynthia, maar als die pijler wegviel, dan was ook de eerste in gevaar.

Paul had eveneens behoefte aan een partner om zich muzikaal mee te meten, aan een schouder om op te huilen had hij geen behoefte. Hij had een serieuze emotionele basis gekregen van zijn moeder Mary, maar die was overleden. Daarna had de goedgehumeurde Jim met bescheiden middelen als weduwnaar met twee pubers in huis een gezellige sfeer in stand gehouden (waar onder andere Dot gek op was geweest). Met John was het anders gesteld. Het verhaal is al vaak verteld, maar Albert Goldman heeft belangrijke correcties aangebracht, die Philip Norman deels weer verdoezeld heeft.

John was de zoon van een scheepssteward, Alfred, en een cinema-ouvreuse, Julia Stanley. Freddie heeft een kwalijke reputatie gekregen, maar eigenlijk was hij een fatsoenlijke man, die door zijn beroep veel van huis was. Julia was dat niet, zij was een del. Ze dacht nooit na over de gevolgen van haar daden, hield van dansen en plezier maken en trok in de afwezigheid van haar echtgenoot met een stel andere mannen op. Het ergste was, dat zij haar kind vaak alleen liet. Iedereen weet dat dit tot een verwaarlozingsyndroom leidt, maar dat was haar zorg niet. De baby weende zo wanhopig dat de buren soms bezorgd kwamen kijken.

Freddie wilde met de kleine John emigreren

Ondertussen beviel Julia van een soldaat met wie ze achteraf niets wenste te maken te hebben. Alf was zo genereus dat hij het kind als het zijne wilde accepteren, maar haar familie arrangeerde een adoptie. Het kind werd afgestaan aan Noorse ouders van wie pas na Johns dood weer iets vernomen is. Nog had Julia haar les niet geleerd. Toen Alf weer eens aan land kwam – de oorlog had hem soms ver uit de buurt gedreven – vond hij haar samenlevend met een andere man, Bobby Doyson, een succesvolle hoofdkelner. Alf bood aan zijn zoontje bij zich te nemen en wilde met hem naar Nieuw-Zeeland emigreren, maar daar verzette Julia zich tegen. De vijfjarige John werd gevraagd te kiezen tussen zijn papa en mama. Hij koos voor Alf maar toen Julia wegging, liep hij haar achterna. Het zegt veel over Julia dat ze wegging.

Julia’s familie keurde haar gedrag af, maar keek ook neer op haar echtgenoot en toen het ging om het hoederecht, delfde Alf het onderspit. Hij zou John pas terugzien toen die al wereldberoemd was. Die zoon werd wijsgemaakt dat hij hem in de steek had gelaten en een halve crimineel was. Hij was hoogstens een mislukkeling die zichzelf regelmatig in de knoei werkte, en op zijn 54^ste aan de kost kwam als bordenwasser in een hotel. Omdat Julia niet in staat werd geacht om voor haar zoon te zorgen, werd hij ingepalmd door zijn tante Mimi, die kinderloos was, en jaloers waakte over ‘haar’ John. Zij heerste over hem als een ouderwetse matrone.

De jonge John vond warmte genoeg

Ook zij heeft later een negatief imago gekregen, maar onterecht. Zij was een sterke vrouw die zich onberispelijk en onaantastbaar voordeed, maar wel degelijk een warm hart had (al dacht Cynthia er anders over). Philip Norman vertelt een tekenende anekdote: toen John acht jaar was speelde hij het liefst cowboy en indiaan, waarbij hij de rol op zich nam van het opperhoofd Sitting Bull. Mimi ging de lokale beenhouwer om fazantenveren vragen om hem een hoofdtooi te maken en schilderde zijn gezicht met lippenstift als oorlogskleuren. John zal zijn leven lang een warme plek in zijn hart voor haar bewaren.

Wel was het zo dat zij, naarmate hij opgroeide, alle ‘onzin’ uit zijn hoofd wilde bannen en nooit akkoord ging met zijn artistieke of muzikale neigingen. Maar echt dwarsliggen deed ze ook niet. Daarnaast werd John ook liefdevol opgevangen in de gezinnen van Mimi’s en Julia’s zussen.

De verscheurende keuze op zijn vijfde levensjaar had er echter diep ingehakt, hij werd in april 1946 van school verwijderd wegens wangedrag (Goldman p. 29). John was constant op de loop voor zichzelf, en vond uiteindelijk soelaas bij zijn moeder Julia die niet naar hem omgekeken had. Ze had zich ondertussen gesetteld met Bobby Doyson, zonder dat haar scheiding van Alf/Freddie ooit gefinaliseerd werd, en bij hem twee dochters gekregen, waar John gek op was.

Het leven van Julia was vrolijkheid

Julia’s nieuwe man verdiende goed geld en kon goed opschieten met John, maar hij was regelmatig dronken, en werd dan agressief, in Liverpudliaanse volksbuurten geen abnormaal verschijnsel. Julia trok zich nog altijd niet veel aan, het leven was één en al vrolijkheid.

Toen hij elf-twaalf werd trok John meer en meer naar Julia, ze woonde goed een kwartier van hem vandaan. Ze was muzikaal, leerde hem banjo spelen, bij haar mocht en kon alles. Toen hij zeventien was, was ze weer eens afgetuigd door haar dronken echtgenoot, en ging haar nood klagen bij Mimi. Toen ze het huis verliet werd ze gegrepen door een wagen die te snel reed, en ze was morsdood. Het sneed weer diep in hem.

In die periode viel zijn oog op de één jaar oudere Cynthia Powel, een mooi maar verlegen meisje in zijn klas uit een deftige maar verarmde burgerlijke familie. Ook zij had haar vader verloren, en leefde met een bezorgde maar controlerende moeder, zoals John bij tante Mimi (ze was volgens Cynthia niet de bazige matrone, zoals Goldman haar afschildert; Peter Brown noemt haar ‘een archetypische schoonmoeder, bazig, bemoeizuchtig en alomtegenwoordig’.

Cynthia was bereid het kind alleen te krijgen

Cynthia was braaf en volgzaam van aard en liep er truttig bij. Toen haar oog op John viel was zij verkocht, zij aanbad hem. Hij was de ‘verloren ziel’ die zij moest redden. Zij ging zich kleden en het haar dragen als Brigitte Bardot, zijn droomvrouw, wat niet eens een slechte imitatie was. Zij gaf zich van meet af aan probleemloos aan John, hij vond niet slechts seks maar ook warmte bij haar. Dat belette hem niet om er achter haar rug een geheime relatie op na te houden met ene Patricia Inder. En die bedroog hij weer met een derde meid, Ida Holley.

Toen hij voor de grote doorbraak stond, in augustus 1962, vertelde Cynthia hem dat zij zwanger was. Hij had het goed fatsoen om spontaan te zeggen: ‘Dan zit er niets anders op dan te trouwen’. Zij wist ondertussen dat hun manager Brian Epstein de vriendinnetjes uit beeld wilde houden uit vrees voor de reacties van vrouwelijke fans, en zegde dat zij bereid was het in haar eentje op zich te nemen. John wimpelde dit aanbod af en Brian bleek bereid alles te arrangeren.

Dat hij bereid was om met Cynthia te trouwen om het kind te wettigen – fatsoenlijk in die dagen – belette John niet om in tante Mimi’s keuken te janken: ‘Ik wil niet trouwen en vader worden’. Haar moeder keurde het huwelijk niet af, maar verbleef in Canada. Tante Mimi dacht dat Cynthia ‘haar’ John in de val had gelokt en bleef afwezig op de trouwdag. Zij betaalde wel de trouwring, omdat zij toch Johns loyauteit apprecieerde .

John aarzelde om zijn zoon te zien

Het was een heel zware bevalling. De Beatles waren op tour in Noord-Engeland met de Amerikaanse popsterren Tommy Roe en Chris Montez en Cynthia geeft dit als verklaring waarom John pas na drie dagen opdook aan het kraambed. Goldman heeft een andere versie: het duurde volgens hem een week voor hij opdaagde, en in die week zou hij twee keer in Liverpool gepasseerd zijn. Nadat hij de baby goedgekeurd had, vertelde hij haar dat hij op vakantie zou gaan met Brian Epstein. De Beatles namen vakantie op 28 april, Julian was geboren 8 april. Dat betekent dat hij Cynthia had kunnen meenemen naar Barcelona (of Tenerife), met de baby. Dat deed hij niet

Volgende aflevering: De angst voor de eigen homoseksualiteit (6)

Julia Sranley

Het onpretentieus spel raakte bedorven