Tijdens deze studiereis kwamen zowat alle actoren denkbaar aan bod: mensen uit de veiligheids- en militaire diensten, vertegenwoordigers van Hamas en de PA, een interessante socioloog als Khalil Shikaki (over ontwikkelingen in de Palestijnse maatschappij), een eeuwige (linkse) vredesduif als Yossi Beilin, Palestijnse projectontwikkelaars (die met geld van Qatar in Rawabi een luxueus soort spookdorp uit de grond stampten), kolonisten met een stevig verhaal in nederzetting Shilo, ‘linkse’ en ‘rechtse’ leden van de Knesset, pro en contra Netanyanhu, Palestijnen uit het vluchtelingenkamp Jalazone wier zoon bij een betoging door de Israëli’s werd neergeschoten, een delegatie van UNRWA (de grootste sociale dienst ter wereld), de filosoof-rabbijn Nathan Lopes Cardozo – actoren op alle mogelijke plaatsen, Jeruzalem, Tel Aviv, grensgebied met Gaza (checkpoint Erez), Golanhoogvlakten, Westbank (Judea en Samaria), Ramallah, Jenin, Tiberias, Rawabi, grens met Syrië, …

Voor wie al decennia de problematiek volgt in het Midden-Oosten en de voor de hand liggende maar ook de minder voor de hand liggende boeken erover leest, leverde deze studiereis geen echte verrassingen op. Toch enkele conclusies: Israël is, in tegenstelling tot de ruime indolente omgeving (waarover Churchill het al had), een zeer vitalistisch land met naar verhouding tot zijn inwonertal de meeste beloftevolle uitvindingen en startups ter wereld. Mochten alle antisemieten en Israëlhaters deze technologische en medische uitvindingen weigeren, ze zouden incommunicado worden en vlug sterven.

Vitalisme

Men houdt er van het leven en Tel Aviv is de bruisendste stad ooit, met alle levendige, extravagante en hectische tegenstellingen van dien. Israël is een be- en gewapend land dat niet met zich laat sollen, een natie die zich realiseert dat Europa niet langer aan haar kant staat en dat het land alleen op de VS (niet altijd!) en zichzelf kan rekenen, terwijl Joden over de hele wereld toch zowel pro als contra de Israëlische politiek zijn.

Wat eens te meer bewijst dat het verwijt als zouden Joden alleen religieus of usurperend-kolonialistisch of plutocratische superkapitalistische bankiers of sjtetljoden zijn, onzin is. Men vindt onder Joden echt alle soorten denken en alle soorten houdingen, maar het is altijd allemaal krachtig en uitgesproken, met veel mediterrane gebaren. En dat stoort blijkbaar velen, al ben ik er ondertussen rotsvast van overtuigd dat jaloersheid, naijver, onwetendheid en projectiedenken een belangrijke rol spelen.

De grootste critici van de staat Israël zijn vaak ook Joden, vaak linkse Joden die, zoals ik het noem, door de politiek correcte media gepalestiniseerd zijn en die lijden aan het syndroom van de zelfhaat, net zoals de politiek correcte bobo’s bij ons aan westerse zelfhaat lijden: het is een bekend verschijnsel. Ik heb een Jood gekend die bloed ging geven voor de Palestijnse zaak. Ik denk dat dit een ernstig psychisch verschijnsel is dat getuigt van een zekere hysterie die de postmoderne deugmens karakteriseert. Dit soort hysterie werd zelden in kaart gebracht, maar ze is reëel. Dat neemt niet weg dat sommige kritiek wel degelijk hout snijdt, maar dat is zo in elke democratie. Israël echter wordt onder een vergrootglas gelegd en men kan er de meest controversiële en ongemakkelijke werken vinden.

Vrijheid van mening

Kritische historici (en dat is een understatement) als Israel Shahak, Schlomo Sand, Ilan Pappé, Benny Morris, Ari Shavit en Göran Rosenberg worden er gretig gekocht en gelezen. Een romancier als de vleesgeworden oecumenist Amoz Os moest het land niet uitvluchten wegens zijn aanvallen op het religieuze zionisme en voor zijn uitspraak dat joodse extremisten Hebreeuwse neonazi’s zijn. Een beweging als het fel antizionistische Neturei Karta met zijn paar duizend aanhangers, die uit religieuze overwegingen zelfs Iran verdedigen, kan er rustig blijven bestaan, hoe anti-Israël men ook is: volgens hen moet de joodse staat immers helemaal verdwijnen en moet er een Palestijnse staat komen.

Wie echter de extremismen van sommige fanatieke joodse sekten gelijkstelt met die van de islam, die ontbeert elk gevoel voor verhoudingen. Zowel kwalitatief als kwantitatief verschillen ze fundamenteel. Het gaat hier over enkele tienduizenden Joden tegenover meer dan honderd miljoen moslims, en dat is een minimale schatting. Die ultrareligieuze Joden, voor wie de komst van de Messias dé reden is om Israël elk bestaansrecht te ontzeggen, worden in hun land vaak gezien als a pain in the ass maar ze kunnen zich vrijelijk uiten. Vaak doen ze me denken aan Torah-exegeten van bij ons die elk blijk van sympathie voor Israël direct counteren met een passage uit dat boek, alsof alle moderne Joden – en die zijn in de meerderheid – met die bijbel en zijn gruwelverhalen zouden leven!

Dit is deel drie van een reeks van vier. Lees hier deel één en hier deel twee.

Kalil Shikaki

Israël werd de Jood onder de naties