Jan Nolf is een gepensioneerd vrederechter. Met pensioen gegaan op 60. In principe ben ik tegen te vroege pensioenen: die man heeft ook geen kapotgewerkte knieën, rug enzovoort. Maar in zijn geval ben ik voor. Telkens als ik hem lees, denk ik: het zal je maar overkomen dat zo’n man als rechter over jou moet oordelen. Want hij is …waarschijnlijk geen groot denker zullen we maar zeggen. Hij is dus gelukkig vroeg gestopt. Dank, Jan.

Nolf heeft grote politieke ambities gehad, maar dat is nooit gelukt. De liberalen hebben hem dan maar benoemd tot magistraat. Nooit vergeet ik de woorden van een liberaal advocaat die zich destijds met die benoemingen bezighield: ‘Ik pak altijd veel stagiairs binnen. Als ze te dom zijn om te helpen donderen, zend ik ze naar het krijgsauditoraat (dat bestond toen nog). Als ze gewoon dom zijn, maak ik ze magistraat. Maar als ze goed zijn pak ik ze binnen bij mij op kantoor. Als ze heel goed zijn, worden ze ooit wel mijn concurrenten, maar dat neem ik erbij.’

Ik heb altijd bewondering gehad voor gebalde uitleg, maar toen al dacht ik dat dat misschien niet helemaal overeenkwam met de werkelijkheid. De hyperbool, leerde ik toen, dient de duidelijkheid van de algemene waarheid.

Over blokkeren op Twitter

Nolf is zeer actief op Twitter. Hij volgde mij daar. Maar ik heb hem geblokkeerd. Ik doe dat met iedereen die ik of onbeschoft of onbeleefd of extremistisch vind. Ik wil daar mijn tijd niet insteken. En – ik was het bijna vergeten – ik doe dat zeker ook met dommeriken. Ik stel nogal prijs op beschaving in de brede zin van het woord. Ik kom aan bijna 1000 geblokkeerden. Dat is goed voor 2 % van mijn volgers, en dat vind ik een al met al normaal cijfer.

Zuhal Demir heeft Nolf ook geblokkeerd, maar Nolf vindt dat dat niet kan en mag. Hij dreigt zelfs met een heus proces: een minister mag, zegt Nolf, niemand blokkeren, want dat is overheidsinformatie. En – hou u vast – dat kan zeker niet ontzegd worden aan een journalist. Nolf dus. Journalist. Hij schrijft, heb ik gelezen, voor Knack, voor De Juristenkrant.

Nolfs claim doet mij denken aan de BRT die in de jaren 90 de uitzendrechten van het voetbal verloor; VTM was ermee weg. De toenmalige directeur-generaal televisie, ook een jurist, schreef een uitgebreide brief waarin hij zich beriep op het principe van de vrije nieuwsgaring. De advocaat van VTM antwoordde in één zin: ‘We kunnen u geruststellen: we zullen u altijd laten weten wie gewonnen heeft. Beloofd!’

Dat is ook het antwoord aan Nolf. Hij mag weten wat de regering heeft beslist, hij kan naar persconferenties gaan (al kan men die strikt genomen voorbehouden voor beroepsjournalisten – wat Nolf volgens de wet van 1963 niet kan zijn), hij kan lezen wat de minister heeft gezegd in het parlement, zelf naar het parlement gaan, en verder kan hij alle documenten opvragen die volgens de wet op de openbaarheid van bestuur kunnen worden opgevraagd. En dan zeggen en schrijven wat hij wil. Zelfs de dwaaste dingen; dat is een mensenrecht.

Zoals alle andere burgers dus. In die wet over de openbaarheid zijn er geen aparte categorieën burgers met méér rechten: dus ook niet voor journalisten; zelfs niet voor parlementsleden, terwijl die nochtans de regering moeten controleren.

Voor de rest is er een vrije markt, waar vraag en aanbod elkaar moeten vinden. Elke politicus beslist wie een interview krijgt, en wie niet. Elke politicus beslist wie hem/haar op Twitter/Facebook/… mag/kan volgen. Punt. Dat geldt ook in de omgekeerde richting: elke journalist mag beslissen minister Demir nooit te interviewen. En haar op sociale media niet te volgen, ja zelfs te blokkeren.

Over journalistenbonden en gilden

Merkwaardig is dat de Vlaamse journalistenbond (VVJ) het voor Nolf opneemt. Want Nolf is ook journalist-in-bijberoep, lees ik. Wie niet, denk ik spontaan.

Is het Nolf en de journalistenbond ontgaan dat de wereld is veranderd? Op het moment dat iedereen journalist is, is eigenlijk niemand dat nog. En dus is ook de wet over de erkenning van beroepsjournalisten totaal overbodig geworden. Al lang trouwens – ik ben nog lid geweest van de Erkenningscommissie. Daar kwam het geregeld voor dat bijvoorbeeld persfotografen die dag en nacht voor de krant werkten maar ooit ook één reclamefoto hadden gemaakt, die erkenning werd geweigerd. Volkomen correct volgens de letter van de wet… Maar het klopte van geen kanten.

Toen ik nog wetgever was heb ik er lang over gedacht die wet te herschrijven. Maar ik heb daarvan afgezien: iedereen is vandaag journalist, en dus kan die wet dan maar beter worden geschrapt. Hij slaat nergens meer op. De gilden zijn ook verdwenen. De Gouden Gids ook; ik heb er nochtans ooit op duurzame wijze mijn bed mee gestut.

Voor wie vindt dat hij/zij toch bij een gilde moet, kan altijd lid worden van de VVJ: dat slaat ook nergens meer op, maar – zoals (toen minister-president) Kris Peeters ooit opmerkte – in het vakblad staat geregeld een lijst van diensten en bedrijven waar journalisten korting krijgen. Is dat in het kader van de onafhankelijkheid, vroeg Peeters zich toen af.

Is alles naar de vaantjes?

Maar ten gronde. Ik denk niet dat de journalistiek sinds iedereen journalist is, erop achteruit is gegaan. En Nolf dan, zal u opwerpen. Tja, dat is niet erger dan wat soms in de kranten opduikt. Of zelfs af en toe op Doorbraak. En voor alle duidelijkheid: ik vind mijn vijf krantenabonnementen en mijn Doorbraakabonnement beslist geen weggegooid geld. Ik krijg waar voor mijn geld, anders gaf ik het niet uit.

Gisteren nog las ik een stuk van De Morgen-rederijker Stijn De Paepe over Klara: inhoudelijk en vormelijk een pareltje. En ik was het er nog helemaal mee eens ook. Daarom ook ben ik zo triest dat Rik Torfs geen stukjes meer pleegt in Het Laatste Nieuws. Die krant boekt minwaarde die nergens wordt gecompenseerd.

Maar nog eens: er is veel dat zeer de moeite waard is. Zelfs als het behoorlijk ver afstaat van wat klassiek als journalistiek wordt bekeken. Als ik op Doorbraak Marc Vanfraechem lees – zelden schrijft hij over iets dat niet minstens 200 jaar oud is – dan vind ik dat vaak journalistiek van de bovenste plank. Of de beschouwingen van Benno Barnard: over de lokroep van het communisme bijvoorbeeld, in zijn laatste stuk. En die taalkronkels en gedachtentournures, onvoorstelbaar wat ik daar al niet heb uitgehaald, op alle vlakken. Is dat journalistiek? Ja, denk ik, natuurlijk!

Barnard noch Vanfraechem noemen zich journalist, denk ik. Er is kans dat ze vinden dat dat een scheldwoord is. Zoals Nolf. Gij Nolf, gij! Dat klinkt niet slecht…

Kamiel Spiessens

Gij Nolf, gij!