Wat hebben Karin Herremans (directrice Atheneum Antwerpen en kandidaat Open VLD in Antwerpen), Bart De Wever (N-VA voorzitter en lijsttrekker in Antwerpen), ocmw-Leuven, ocmw-Overijse, Tinneke Beeckman (filosofe, columniste en lid van de progressieve en Vlaamsgezinde Gravensteengroep), Rudy Coddens (SP.a’er en schepen in Gent), Yasmine Kherbache (kabinetschef Di Rupo en SP.a-kandidaat in Antwerpen, net na Patrick Janssens), Joke Schauvliege (Vlaams minister en CD&V’ster), Dave Sinardet (politoloog en geëngageerd verdediger van België), Meyrem Almaci (kamerlid en lijsttrekker Groen in Antwerpen), Bert Wagendorp (columnist Nederlandse Volkskrant en soms schrijvend voor De Morgen) en Peter De Roover met elkaar gemeen? Het antwoord volgt op het einde van dit stukje.

De krant De Morgen besliste deze week het woord allochtoon te schrappen. Tom Lanoye werd vrijdag door die krant naar een reactie gevraagd. Lanoye zet zich al jaren af tegen het gebruik van de term en is daarin ook rechtlijnig. Uit zijn pen vloeit het woord hoogste zelden. Hij brengt goede argumenten aan die er voor pleiten om het begrip allochtoon met passende voorzichtigheid te hanteren. Mij overtuigt hij echter niet van het nut om het woord ook maar meteen helemaal uit ons vocabularium te schrappen.

Onze Prins der Vlaamse Letteren gaat echter volledig uit de fatsoensbocht met de bewering dat het woord allochtoon ‘in wezen een beschaafde manier geworden is om “de makakken” te zeggen’. Waar haalt Lanoye het recht om mensen bedoelingen in de schoenen te schuiven door hun woorden een andere betekenis te geven dan de gebruikelijke?

Het woord allochtoon werd in 1971 in Nederland voorgesteld omdat de term ‘immigrant’ een negatieve bijklank had gekregen. Nu zou het woord allochtoon ‘stigmatiserend’ en ‘uitsluitend’ werken volgens De Morgen. Lanoye gaat nog verder en degradeert het tot alternatief voor ‘makak’, ten behoeve van mensen die niet de moed hebben hun impliciet racistische houding ook uit te drukken in duidelijk taalgebruik. Kortom, het woord allochtoon wordt gebruikt door mensen die het slecht voor hebben met… euh ja, de woorden ontbreken me nu even om te schrijven wat ik wil zeggen.

In een recente bijdrage voor Knack online schreef ik over de samenlevingsproblematiek (is dit voorzichtig genoeg mijnheer Lanoye of vermoedt u hierachter een beschaafde vorm voor ‘het afslachten van brave blanke burgers door kutmarokkanen’?). Daarin gebruik ik volgende woorden die verwijzen naar, ja, het A-woord dus: ‘mensen’, ‘allochtonen’, ‘met Marokkaanse wortels’, ‘nieuwe Vlamingen’, ‘Vlaamse allochtoon’. Ik probeer wat te variëren in mijn woordkeuze, maar het woord ‘makak’ staat er niet tussen. Het ontbreekt, niet omdat ik het niet durf te gebruiken, wel omdat het in tegenstelling tot de woorden die ik wel gekozen heb, respectloos en beledigend is en ik het debat niet in die termen wil voeren. Als ik ‘makak’ bedoel dan schrijf ik ‘makak’. Als ik dat woord niet gebruik, is dat omdat ik het verafschuw.

Door de kunstgreep van De Morgen en zeker door de stigmatiserende en veralgemenende insinuatie van Tom Lanoye dreigen de teksten waarin ik het woord allochtoon gebruik nu een totaal andere en door mij absoluut niet bedoelde gevoelswaarde te krijgen. Met dank aan de intentieprocessen voerende would-be Andrej Vysjinski, hier te lande operend onder de naam Tom Lanoye. (Ja, ook grofgeborsteld, ik weet het. Opletten geblazen, voor ik het weet zit ik op Lanoyes pad.)

U wilt nog weten wat de boven genoemde mensen met elkaar gemeen hebben? Wel, zij zijn het die de jongste veertien dagen, voor De Morgen dat in de ban sloeg, het woord allochtoon in de pers gebruikt hebben. Zo zegt bijvoorbeeld de kabinetschef van Elio Di Rupo op 18 september in Flair (en we hertalen haar woorden voor het gemak maar meteen volgens de methode-Lanoye): ‘Ja, misschien wil ik wel een rolmodel zijn voor jonge meisjes en, als half-Algerijnse, voor makakken.’

Zoals geweten biedt genoemd lijstje ook een mooi overzicht van de meest vuige, stigmatiserende en uitsluitende racisten en toont het overtuigend aan dat het begrip allochtoon vooral als scheldwoord gebruikt wordt.

Enfin, dit alles om te zeggen dat ik Lanoye de bevoegdheid ontneem om Herremans, De Wever, de ocmw’s van Leuven en Overijse, Beeckman, Coddens, Kherbache, Schauvliege, Sinardet, Almaci, Wagendorp en De Roover via kromredeneringen intenties toe te dichten die niet de hunne zijn.

<Vindt u dit artikel informatief? Misschien is het dan ook een goed idee om ons te steunen. Klik hier.>

Karin Herremans

Als ik makak bedoel, dan schrijf ik makak