Een animatiefilmfestival organiseren in coronatijd, hoe doe je dat? Voor Karin Vandenrydt en Dominique Seutin, die vorig jaar aan het slot van het Brusselse animatiefilmfestival op het podium van de grote zaal in Flagey werden voorgesteld als het nieuwe directieduo van Anima, was dat de uitdaging die zij meteen op hun bord kregen. Anima 2020 sloot op 1 maart af met 43 000 bezoekers waarvan 10 000 in de regionale ‘decentralisatie’. Het was het laatste filmfestival in België dat zonder enig probleem kon plaatsvinden. De volgende dagen sloeg Covid-19 snel en hard toe. Op 18 maart ging de eerste lockdown in.

Uiteenlopende online aanpak

De kersverse Animadirecteurs keken toe hoe de volgende belangrijke festivals op de animatiefilmkalender (Stuttgart, Zagreb, Annecy, …) poogden te redden wat er nog te redden viel. Karin Vandenrydt, die twintig jaar ervaring bij Anima heeft en tot nog toe de Nederlandstalige werking van het festival op poten zette, mee films selecteerde en programma’s uitdokterde, legt uit hoe zij dat heeft ervaren.

‘Verschuiven is nooit een optie geweest. Anima hoort bij de krokusvakantie. ’Het coronaprobleem werd niet door alle festivals op dezelfde manier aangepakt. Sommige festivals kozen voor andere data. Monstra Lissabon bijvoorbeeld werd verplaatst van maart naar juli. Anima naar een latere datum verschuiven is voor ons nooit een optie geweest omdat het voor ons samenhangt met de krokusvakantie.’

Tien dagen lang kijken wanneer je wil

‘Bij de festivals die online gingen, waren er twee tendensen. Een eerste groep poogde de festivalstructuur na te bootsen met een online screening van films die op bepaalde tijdstippen te zien zijn. De andere festivals stelden films gedurende een hele periode online beschikbaar. Voor ons was het van in het begin heel duidelijk dat wij bij die tweede groep wilden zijn. Het grote voordeel van online is net dat je films tijdens de duur van het festival kan bekijken wanneer je wil.’

‘Wij kozen er bovendien voor onze online streaming enkel beschikbaar te maken voor België om ons lokaal publiek een maximum aantal films te kunnen aanbieden. Op die manier kunnen we bijvoorbeeld 12 van de 13 lange films voor volwassenen tot in de huiskamer brengen. Vervelend is wel dat de maatschappijen die de distributierechten hebben voor sommige langspelers een limiet hebben opgelegd van maximaal 500 of zelfs maar 200 views. Je kan het vergelijken met een uitverkochte eenmalige voorstelling op een echt festival. ’

Steunmaatregelen

Kan een online festival nog rendabel zijn?

‘Er zijn een aantal steunmaatregelen geweest waar wij gebruik van hebben kunnen maken. Wij hopen daardoor zonder al te grote kleerscheuren uit dit avontuur te geraken. Online is veel gecompliceerder dan films vertonen in zalen. De rechten alleen al zijn een ingewikkeld gegeven. Dan is er het streamingplatform dat je moet huren, er zijn mensen nodig om dat platform te ontwikkelen en te laten draaien, enz.’

‘Het vergt een serieuze investering en wat de inkomsten betreft geraak je in de verste verte niet in de buurt van die van een live festival. De balans tussen inkomsten en uitgaven maakt online niet zo interessant.’

En dan is de vraag of het publiek toehapt?

‘Vorig jaar verkochten wij een ticket voor 7 of 8 euro. Voor Anima 2021 online, hebben we de prijzen zo laag mogelijk gehouden. Iedereen krijgt voor 15 euro in voorverkoop en voor 18 € vanaf de opening op 12 februari toegang tot heel het platform, dat betekent 249 films. De voorverkoop is net gestart en loopt goed, niet razend goed, maar toch.’

‘De animatiefilmscholen hebben massaal ingetekend en hun studenten met een festivalpass getrakteerd, wat wij fantastisch vinden. Maar met de prijs zo laag te houden hopen wij ook een beetje een nieuw publiek aan te spreken: mensen die de animatie niet kennen of niet goed weten wat Anima is.’ (Voor wie het nog niet weet: animatiefilm is niet alleen tekenfilm, niet alleen cartoons voor kinderen, maar ook computeranimatie, korte auteursfilms, poëzie, documentaire en experiment, een symbiose van alle bestaande kunstvormen— LM)

Twee pistes

‘Wij hebben heel lang gemikt op vertoning in de zaal — met afstand tussen de bubbels en mondmaskers zoals ook Film Fest Gent in oktober is kunnen doorgaan. Omdat we maar één grote zaal hebben in Flagey, dienden dan nog bijkomende grote zalen gehuurd te worden. En wij hebben heel toffe samenwerkingen kunnen afspreken met de Kinograph in de vroegere rijkswachtkazernes aan de Kroonlaan in Elsene en met de Palace in het centrum van Brussel. Die operatie zou ons niets opbrengen, maar ook niets kosten.’

‘Wij waren volledig klaar om te starten, het programma en de uren lagen vast. De verwachtingen waren ook een tijd lang hoopvol. Maar begin januari was er de Britse variant van het virus, stijgende besmettingscijfers en geen hoop op versoepeling. Pas op dat moment hebben we dat allemaal afgeblazen en beslist volledig online te gaan.’

Dat alternatief stond al klaar?

‘Ons online platform was al in de maak van in de maand juni. Wij hebben onmiddellijk beseft dat we een back-up nodig hadden voor het geval er op 12 februari 2021 nog geen bioscoopbezoek mogelijk was. Dus hebben wij heel die tijd twee pistes bewandeld. En financieel was dat haalbaar met de subsidies die er geweest zijn. Het valt echter af te wachten of het online platform kostendekkend is. Wij hopen op break-even uit te komen.’

‘We fantaseerden eigenlijk al enkele jaren om online dingen te doen, maar dat was geen prioriteit en er was geen budget voor. Door de coronacrisis waren we verplicht dit te concretiseren en door te zetten, en eigenlijk staat ons dat wel aan. Waar we met lood in de schoenen aan begonnen, daar zijn we nu wel best fier op. We hebben nieuwe mogelijkheden ontdekt. ’

Geen té serieuze bedoening

Zoals?

‘In tegenstelling tot de filmprogrammatie voor ons lokaal Belgisch publiek is ons voor professionals bedoeld festivalonderdeel Futuranima wereldwijd te bekijken. Het bevat zowel door ons opgenomen video’s als Zoom-conferenties met als voertaal het Engels. Wij hebben ook presentatiefilmpjes laten maken waarin Belgische regisseurs zich voorstellen aan de wereld. Wij zijn best wel excited over de mogelijkheden die het online gegeven biedt. De belangrijkste blijft dat we mogelijk een nieuw publiek vinden dat anders nooit naar Anima zou komen. Maar natuurlijk blijft in onze ideale wereld de prioriteit het festival ter plaatse, omdat het de plek is waar mensen mekaar ontmoeten en waar ze de films in ideale omstandigheden kunnen zien.’

Als 2022 weer een normale editie wordt, kunnen jullie zich weer wat meer concentreren op het beleid?

‘De grote lijnen van onze voorgangers Doris Cleven en Philippe Moins waren altijd: een festival te maken dat heel toegankelijk is voor iedereen, niet elitair zijn, er voor zorgen dicht bij het publiek te staan. Dat gaan we in elk geval voortzetten. Verwacht geen drastische veranderingen. Waar Dominique en ik vooral op inzetten is die toegankelijkheid. En ook het fun aspect, dat het een plezante en niet te serieuze bedoening blijft, wat ook voor onze oprichter Philippe belangrijk was, gaan we zeker in ere houden.’

Alle info over Anima 2021 online, dat nog tot 21 februari loopt, is te vinden op https://animafestival.be.

Karin Vandenrydt

Anima 2021 noodgedwongen online