Na de Trump Tower in New York volgt de Huts Tower in Antwerpen. Het Torengebouw van KBC werd aan het einde van 2020 verkocht aan de havenkoning. Een stunt. Privémuseums zijn een trend. In de Sinjorentoren verschijnt kunst van Fernand en Karine Huts.

‘Dwell time’

Kan u morgen in Wijnegem Shopping Centre een Ai Weiwei aangapen of in de Lidl van Antwerpen-Centrum een Luc Tuymans? Waarschijnlijk niet, echter overmorgen gebeurt het. Vandaag kan u in Shangaï en Beiroet (ja) sjieke hedendaagse kunst bewonderen in winkelcentra.

Alles wordt in de strijd geworpen voor de ‘dwell time’, vrij vertaald ‘rondhang-tijd’ van de shopper. Het Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen noch het SMAK in Gent zullen doeken of beelden uitlenen voor mercantiele akkefietjes, wat wel zo zal gebeuren door het groeiend aantal privékunstcollecties en dito privémuseums. De picturale schoonheden van de Huts Tower volgen een ander pad dan die van de publieke museums.

Een trend

Georgina Adam is een expert van de kunstmarkten en signaleert onder meer deze trend in haar pas gepubliceerde ‘The Rise and Rise of the Private Art Museum’. Privéverzamelaars schuilen overal en in steeds grotere aantallen en zij kunnen doen en laten wat zij willen in tegenstelling tot de officiële, betoelaagde en loodzwaar opgetuigde nationale showplekken van de kunsten.

Fernand Huts, met journalisten in zijn commerciële en artistieke gevolg, toonde recent een deel van zijn Vlaamse kunstbezit in de Estse hoofdstad Tallinn als ambassadeur voor zijn familie, het concern Katoen Natie en Vlaanderen. Privémuseums hebben centen, vinnige curatoren, slimme directies, bijvoorbeeld Katharina Van Cauteren van The Phoebus Foundation (die de collecties van de Huts’en overkoepelt) en zoeken onsterfelijkheid.

The Phoebus Foundation heeft als thuisadres het belastingvriendelijke Britse eiland Jersey en is gesticht naar Engels recht. U kocht misschien al ooit voor uzelf, een vriendin of vriend een tas van Louis Vuitton en de kans bestaat dat u zich deels liet verleiden door een bezoek aan of een artikel over een tentoonstelling in de ‘Fondation Louis Vuitton’ in Parijs. De mechaniek is simpel: bouw uw merk op door een show. Er is toch te veel kunst, aldus Georgina Adam, plavei er dus de wereld mee.

Explosie van privémuseums

Wie doet wat in die exploderende kunstenbranche? Het vakblad ‘The Private Art Museum Report’ meldt dat 70 procent van de privémuseums vandaag gesticht zijn na 2000. Vooral in het ex-bloedrode en ex-maoïstische China is het haast onmogelijk het juiste aantal te tellen.

In 2014 schreef The Economist dat er elke dag in het ‘Rijk van het Midden’ een nieuw privémuseum opende. In 1949 had het gigantische land 25 museums en vandaag is de raming dat er alleen langs de kant van de privémuseums 1700 zijn. Het westen helpt: in 2017 lanceerde het Londense Victoria and Albert Museum samen met de China Merchants Shekou Holding een topgalerij in Shenzhen.

Hoofdsoorten

De twee hoofdsoorten van de privémuseums zijn: zij die de openbaarheid zoeken, en dat zal gebeuren in de Huts Tower en het draait perfect bij Vuitton, en deze die haar schuwen. De rijke collectie van Anton en Annick Herbert leidt een halfverdoken bestaan in Gent. (Begin december 2021 overleed Anton, zoon van de Vlaamsgezinde ondernemer en kunstverzamelaar Tony Herbert, de pater familias).

Een collectie schenken aan een publiek museum is een risico dat minder en minder verzamelaars beogen want na de grandioze vernissage en de innige dankwoorden verlies je de controle over je lievelingen. Omdat je toezicht wil, bouw je een museum met je eigen geld, in je eigen naam en je leeft voor eeuwig.

Eén belangrijke troef

Openbare museums hebben één belangrijke troef, zij zijn er voor altijd. Met dank aan de belastingbetaler en de overheid die met museums een ‘Bilbao-effect’ willen scheppen à la de Baskische stad waar het bijhuis van het Amerikaanse Guggenheim, met spektakelarchitectuur van Frank Gehry, een hefboom voor de stadsrenovatie blijft. Na de kunst volgden de promotoren met lofts en winkelgalerijen.

Bij privémuseums vallen de goede vooruitzichten meermaals in duigen. Zelfs bij leven van de mecenassen. Veel of weinig manoeuvreruimte voor een privémuseum hangt samen met het belastingstatuut van stichtingen. Georgina Adam schrijft dat de Fondation Louis Vuitton over de laatste tien jaar 500 miljoen euro aan taksvoordelen opstreek.

Fernand Huts is dé man om dit perfect te beseffen en er naar te handelen. Hij resideert niet voor niks op een kapitaal landgoed in het voor zijn vermogen en vererving voortreffelijke Kent. Fernand en Karine delen het lot van alle mensen en zijn sterfelijk. Hoe continueren al of niet de drie zonen van het succesvolle echtpaar The Phoebus Foundation en de praal van de Huts Tower? Een laatste woord van Georgina Adam. Het lot van privémuseums is zeer afhankelijk van het fortuin van de stichters. Zij noemt een aanmoedigend teken dat van de 2775 miljardairs in de wereld, die samen 13,1 triljoen dollar bezitten, 86% vandaag rijker is dan in 2020. De toekomst van de privémuseums is zonnig.

Karine Huts

Het Hoge Huis van Huts