Terwijl alle ogen gericht waren op de Franse presidentsverkiezingen, zouden we haast vergeten dat diezelfde zondag ook in de kleine Noord-Duitse, aan Denemarken grenzende deelstaat Schleswig-Holstein kiezers naar de stembus trokken. Op het spel stond de verkiezing van een nieuwe Landtag (deelstaatparlement). Op zich niet zo nieuwswaardig, ware het niet Duitsland op minder dan vijf maand voor de Bondsdagverkiezingen staat. De vraag die dan opduikt, is of de verkiezingen in Schleswig-Holstein ons iets kunnen vertellen over nationale trends, meer bepaald of de christendemocratische bondskanselier Angela Merkel (CDU) aanblijft dan wel of ze de baan moet ruimen voor haar sociaaldemocratische uitdager Martin Schulz (SPD). Schleswig-Holstein mag dan wel een kleine deelstaat zijn, maar het is al wel de tweede waar verkiezingen plaatsvonden na de nominatie van Schulz begin dit jaar. De gewezen voorzitter van het Europese Parlement lokte aanvankelijk een ware ‘Schulz-hype’ uit. Overal waar hij kwam, werd hij omstuwd door enthousiaste mensen. Duizenden werden lid van of hernieuwden weer hun lidmaatschap van de SPD. De Duitse media orakelden zelfs dat een dynamische Schulz op 24 september over een vermoeid ogende Merkel zou springen. De verkiezingen in de kleine deelstaat Saarland op 26 maart zetten een domper op de euforie van de sociaaldemocraten. De regerende CDU haalde er 40,7 % (een winst van 5,5% tegenover 2012), de SPD 29,6% (een verlies van 1%). De sociaaldemocraten van Saarland hadden de ‘Schulz-hype’ niet kunnen verzilveren. Ze troostten zich met de gedachte dat Saarland met zijn 800.000 stemgerechtigde burgers niet representatief zou zijn voor de Bondsrepubliek Duitsland die er op federaal vlak 61 miljoen telt op een bevolking van 82 miljoen.

Perspectieven

Bij de deelstaatverkiezingen in Schleswig-Holstein haalde de oppositiepartij 33,3 % (+ 2,5%), de SPD van minister-president Torsten Albig zakte naar 26,5% (-3,5%). Deze keer kunnen de sociaaldemocraten geen troost putten uit de gedachte dat Schleswig-Holstein slechts 2,3 miljoen stemgerechtigden telt (wat nog altijd driemaal zoveel is als in Saarland). Feit is dat de SPD twee deelstaatverkiezingen op rij verliest tegen de CDU met zelfs een vrij onbekende Daniel Günther als lijsttrekker. 0:2 dus voor de SPD. Blijkbaar slaat het gehamer van Martin Schulz op ‘Gerechtigkeit’, ‘Gerechtigkeit’ en nog eens ‘Gerechtigkeit’ (rechtvaardigheid) niet zo aan bij de kiezer. Volgens de politicoloog Karl-Rudolf Korte verwachten de mensen meer perspectieven vanwege de SPD, ontbreekt dus de grote visie. De partij van Angela Merkel laat in Schleswig-Holstein de partij van Schulz ver achter zich, net zoals in Saarland. 2:0 eigenlijk voor Merkel. De christendemocraten stellen zich de laatste tijd weer strijdbaarder op. Ook de bondskanselier reist onvermoeibaar de wereld rond en wil daarmee signaleren, niet alleen dat Duitsland internationaal meetelt, maar ook dat zijzelf ondanks alle strubbelingen op het thuisfront haar werk gewoon voortdoet.

Scheepsrecht

De CDU wil samen met haar Beierse zusterpartij CSU vermijden dat rood-rood-groen (SPD, Grüne, Linke) in september aan de macht komt. Het is dan ook goed nieuws voor de christendemocraten dat Die Linke in Schleswig-Holstein met 3,4 % (weliswaar + 1,1%) onder de kiesdrempel van vijf procent blijft. De Grüne gaan in de Noord-Duitse deelstaat met 13% wel in tegen de afkalving die zich op federaal vlak aandient. De liberale FDP klimt tot 11,1% (+2,9%). Misschien een teken dat ze weer in de Bondsdag zal geraken?

De nationaal-conservatieve Alternative für Deutschland (AfD) haalt 5,7 %. Uit de vergelijking met nationale opiniepeilingen die de AfD gemiddeld tien procent geven, menen sommige waarnemers een neerwaartse trend voor die partij te kunnen afleiden. Ze vergeten daarbij wel dat de AfD voor het eerst opkomt in Schleswig-Holstein en daarmee al in twaalf deelstaatparlementen zetelt. Niettemin, de polarisering tussen CDU/CSU en SPD leidt tot een zwakker resultaat voor de partijen aan de randen van het politieke landschap. De enige partij die zich geen zorgen moet maken over de kiesdrempel is de Südschleswigscher Wählerverband (SSW). Ook al haalt ze maar 3,4%, de partij van de Deense minderheid beschikt over een gegarandeerde vertegenwoordiging in de Landtag.

De slotsom luidt dat Martin Schulz niet op zijn beide oren kan slapen. De hype rond zijn persoon is afgezwakt, de CDU vecht terug. Maar de rit is nog niet gereden. Volgende zondag is het de beurt aan de twaalf miljoen stemgerechtigden in de deelstaat Nordrhein-Westfalen. Als de CDU dan de SPD weer over- op zijn minst aftroeven zou, is driemaal scheepsrecht.

Foto: (c) Reporters

Karl-Rudolf Korte

2:0 voor Merkel