Is er een samenzwering van oliemaatschappijen om het effect van CO2 op het klimaat te ontkennen? Dat is wat Boudry min of meer beweerde in minuut 25 van zijn gastcollege over wetenschap en kritisch denken op 12 oktober aan de Universiteit van Gent. De klimaatopwarmingsthese ‘dat door verbranding van fossiele brandstoffen de CO2 in onze atmosfeer is gestegen en het klimaat daardoor gevaarlijk aan het opwarmen is’, is in conflict gekomen met de belangen van de fossiele industrie, zo stelt de filosoof. Maar klopt het wel wat Maarten Boudry daar beweert? Nee, dat klopt niet. En dat kan makkelijk worden aangetoond. Want niet alleen trekken de oliemaatschappijen volop de hernieuwbare-energiekaart, er is nog meer aan de hand.

Het liep niet zoals gepland

De federale, door Clinton benoemde rechter Alsup hield toezicht op twee rechtszaken over de vermeende klimaataansprakelijkheid van oliemaatschappijen inzake de opwarming van de aarde. Hij organiseerde daarvoor op woensdag 21 maart 2018 in zijn rechtszaal een tutorial over klimaatwetenschap. Hij gaf de klimaatactivisten dus waar ze al lang naar uitkeken: ‘een openbaar proces over klimaatwetenschap’. Wellicht hadden ze gehoopt op een epische confrontatie tussen de klimaatontkenners die ‘de planeet verwoesten’, en de witte ridders, de klimaatwetenschappers.

Het liep echter niet zoals gepland. De klimaatactivisten werden namelijk helemaal overrompeld toen de olie- en aardgasbedrijven opnieuw bevestigden wat ze reeds vele jaren doen, namelijk zeggen dat klimaatverandering echt is en dat ze zich achter de bevindingen van het International Panel on Climate Change (IPCC) scharen.

Consensus… of niet

Hadden de klimaatactivisten en Maarten Boudry wat beter opgelet, dan zou dit niet als een verrassing gekomen zijn. De olie- en gasindustrie heeft de consensusvisie over klimaatverandering al meer dan een decennium geleden geaccepteerd. Ze had haar argumenten voorafgaand aan de hoorzitting zelfs wereldkundig gemaakt.

Maar de haat en de inzichten van de activisten tegenover de energiesector staan zo los van de realiteit dat, toen ze het plots eens bleken te zijn met hun tegenstander (bien étonnés de se trouver ensemble), ze niet wisten hoe ze daarop moesten reageren. Dat geldt trouwens ook voor Maarten Boudry.

Toen hij een stuk schreef van 3000 woorden in Knack, en ondergetekende het daar voor 98% mee eens was, was hij razend. Het eens zijn met een klimaatontkenner? Daar wil je zelfs niet dood mee gezien worden. Aanvaard de consensus van het IPCC, schreef hij mij, en ik stop met je klimaatontkenner te noemen. Van mijn erf, tweette hij driftig. Welnu, beste Maarten, die oliemaatschappijen aanvaarden blijkbaar die IPCC-consensus.

De klimaatactivisten hergroepeerden zich. En wat ze deden was niet minder dan verbazingwekkend te noemen. Ze vielen namelijk de olie-industrie aan omdat die vertrouwden op een klimaatwetenschappelijk IPCC-rapport dat de activisten zelf eerder massaal hadden geprezen. Het lijkt er dus erg sterk op dat de consensus over klimaatwetenschap een zeer korte houdbaarheid heeft.

IPCC-rapporten

De olie-industrie werd bij de tutorial van rechter Alsup vertegenwoordigd door een advocaat van Chevron. En die was het dus eens met de rapporten van het IPCC van de Verenigde Naties. Het meest recente rapport werd gepubliceerd in 2014. Het is ‘de meest uitgebreide en gezaghebbende synthese van kennis over mondiale gevolgen van klimaatverandering, aanpassing en kwetsbaarheid die ooit is gegenereerd’, aldus John Holdren, de toenmalige wetenschappelijk adviseur van president Obama.

Klimaatactivisten van over de hele wereld prezen het rapport als de definitieve verzameling van de best beschikbare klimaatwetenschap. Peter Frumhoff van de Union of Concerned Scientists zei over het rapport: ‘De gezaghebbende en voorzichtig geschreven synthese van klimaatwetenschap daagt ons uit om zeer belangrijke vragen onder ogen te zien.’

InsideClimate News schreef dat het rapport van het IPCC in 2014 ‘de algemene visie van de wetenschappelijke wereldgemeenschap’ vertegenwoordigt. Greenpeace noemde het IPCC-rapport uit 2014 ‘game changing’ en #ExxonKnew-activist Bill McKibben schreef dat het ‘net niet aankondigt dat klimaatverandering een zombie-apocalyps zal veroorzaken, plus daarbovenop willekeurige onthoofdingen en ebola’. Het staat er echt zo, jawel.

Maar zodra Chevron begon te citeren uit het IPCC-rapport… verwierpen al deze klimaatactivisten het rapport dat ze ooit hadden geprezen en suggereerden ze dat het verouderd was. Weg consensus!

Achterhaalde en nog meer achterhaalde wetenschap

Om hun wanhoop nog meer in de verf te zetten, bekritiseerden ze bovendien Chevron omdat deze niet sprak over onderzoek uit de 19e en 20e eeuw. Onderzoek dat in alle opzichten nog méér achterhaald is dan het IPCC-rapport van 2014. Toch citeerde hetzelfde artikel klimaatwetenschapper Katharine Hayhoe, die het IPCC-rapport ‘de gouden standaard van klimaatwetenschappelijke beoordeling’ noemde. Het lijkt erop dat het rapport de gouden standaard is, behalve wanneer Chevron besluit het te gebruiken.

Professor en ecomodernist Roger Pielke Jr., professor aan de Universiteit van Colorado, benadrukte de absurditeit van hun argument in een tweet. Deze tweet geeft aan hoezeer het klimaatdebat is veranderd. Een oliemaatschappij beroept zich op de IPCC-consensus omdat hun tegenstanders, milieuactivisten (waaronder enkele klimaatwetenschappers) de IPCC-consensus ontkennen. Bizzaro-wereld!

Misleiding

Als klap op de vuurpijl veegde rechter Alsup de klimaatactivisten flink de mantel uit: jullie brengen misleidende informatie. Uw grafiek klopt niet, professor Allen. U hebt gelijk, rechter Alsup, moest Allen toegeven. Myles Allen is een centrale figuur in de #ExxonKnew-campagne. Hij staat erom bekend te pleiten voor klimaatzaken en tegen energiebedrijven. Zo schreef hij een artikel in New Scientist met de titel: ‘Ik wil de rechtbanken laten zien wie schuld heeft aan de klimaatverandering’.

Verder heeft Allen nauwe banden met activistische groepen, waaronder de Union of Concerned Scientists en het Climate Accountability Institute. Zijn werk wordt gefinancierd door verschillende antifossiele fondsen. Hij woonde de beruchte La Jolla-conferentie van 2012 bij. Daar bedachten activisten verschillende manieren om de fossiele brandstofindustrie neer te halen. Hij was ook coauteur van een opiniestuk in The Guardian met Peter Frumhoff van de Union of Concerned Scientists. Het stuk was getiteld: ‘Big Oil moet betalen voor klimaatverandering. Nu kunnen we berekenen hoeveel’.

Dat verdient een SKEPP-prijs

Nu, dat viel ferm tegen allemaal. Na 5 uur te hebben geluisterd naar de zogezegde klimaatexperten en hun misleidende grafieken en cijfers, verwierp de rechter hun eisen. De oliemaatschappijen doen niet aan samenzweringspraktijken om de klimaatwetenschap onderuit te halen of tegen te werken, zo was zijn besluit.

Jaren van lobbywerk van activisten, ambtenaren en hun belangengroepen, vielen zomaar in het water. Het was een enorme slag voor alle klimaatactivisten. Ware de uitslag omgekeerd, het zou wereldnieuws zijn geweest. Dat filosoof Boudry het niet weet, is dus geen verrassing. Nu hoorde u daar nog niets over. Dat mag verontrusten voor een universiteit en een filosoof die de mond vol hebben van kritisch denken en het motto ‘sapere aude’ — durf kritisch denken — zo hoog in het vaandel voeren. Ik nomineer ze beiden voor een SKEPP-prijs.

Katharine Hayhoe

Liegt Maarten Boudry of dwaalt hij?