Het filmfestival van Cannes, de jaarlijkse hoogmis van de filmwereld – anderen hebben het over het wereldkampioenschap film – is begonnen met een oerdegelijke Russische film en een tegenvallende romanverfilming door twee Belgen.

Back on track

Drie staande ovaties waren er bij de opening van de 75e editie van het meest prestigieuze filmfestival, met als gastvrouw de Belgische actrice Virginie Efira. De eerste klappende handen waren voor het filmfestival zelf, dat na twee coronajaren opnieuw zijn vaste, vertrouwde stek op de kalender heeft: de tweede helft van mei.

Een tweede staande ovatie volgde voor de Amerikaanse acteur Denzel Washington, die een ere-Gouden Palm in ontvangst mocht nemen. Dat voor zijn filmcarrière, die in 1988 in Cannes begon met zijn indrukwekkende vertolking van de gerenommeerde jazzmuzikant Charlie Parker.

Ten slotte klapte het publiek toen de Oekraïense president Zelenski op een scherm verscheen om het te hebben over de oorlogsgruwel in zijn land. Het was een applaus om hem een hart onder de riem te steken en daarna kon het filmfestival echt beginnen.

Uitgerekend een Russische film was de eerste film uit het competitieluik van het festival. Een twintigtal zorgvuldig uitgekozen films dingen naar de ‘Gouden Palm’, naast de Oscar de meest begeerde filmprijs elk jaar weer. Onder hen drie door Belgen geregisseerde films.

Liefde wordt obsessie

In ‘Tchaikovsky’s Wife’ portretteert de Russische filmer Kiril Serebrennikov op een filmisch sublieme manier de echtgenote van de wereldberoemde homoseksuele componist Tchaikovsky. Als jong meisje met muzikale ambities is Antonina tot over haar oren verliefd op hem, maar dat is geenszins wederzijds. Integendeel zelfs. Toch komt er een verstandshuwelijk van: een mooi familieplaatje want herenliefde was taboe in Rusland aan het eind van de 19e eeuw. Er wordt haar langs alle kanten duidelijk gemaakt dat hij niet van vrouwen houdt. Pas veel later zal haar met zoveel woorden worden verteld dat Tchaikovsky homoseksueel is.

Intussen wordt haar onbeantwoorde liefde een ware obsessie. Een scheiding wijst ze af: ‘Niemand zal mijn plaats innemen!’ Zo stelt ze vastberaden. En terwijl Tsjaikovski’ carrière naar ongekende hoogtes klimt, wordt Antonina’s leven een ware hel. Zelden is een liefdeloze relatie, een wereld zonder liefde, zo treffend, zo raak opgeroepen.

Na de film nam een duidelijk geëmotioneerde Serebrennikov even het woord. Hij had het over ‘moeilijke dagen voor ons allemaal’ en sprak de hoop uit dat ‘de oorlog zo vlug mogelijk zou stoppen’. Vorig jaar was de Russische filmer niet in Cannes – wel zijn vorige film – want hij stond onder huisarrest. Intussen is hij Rusland kunnen ontvluchten. Tchaikovsky’s Wife is het vervolg van een kortfilm, die hij al in 2013 maakte, maar zonder gevolg bleef bij gebrek aan middelen. Het is wel de bedoeling om een biopic van Piotr Tchaikovsky te maken ter gelegenheid van zijn 175e verjaardag.

Over de bergen

‘The eight mountains’ van de Vlaamse filmregisseurs Felix Van Groeningen en Charlotte Vandermeersch, naar het steengoede boek ‘Le otto montagne’ (De acht bergen), viel wat tegen. De film over vriendschap tussen twee knapen eerst en later volwassenen wordt te anekdotisch verteld en mist spankracht.

Het onderwerp is nochtans zeer actueel. Het verhaal speelt zich af tegen de achtergrond van leeglopende bergdorpjes en de verdwijnende boerenstiel hoog in de Italiaanse Alpen van Val d’Aosta. Pietro, een verwend stadsjochie, wordt in de zomervakantie vriend met een echte boerenjongen Bruno. Een vriendschap die daarna wat verwatert, maar er plotseling terug is wanneer beiden volwassen zijn: mannen met baarden. Om deze vriendschap te vieren besluiten ze de ruïne van een huis op 3000 meter hoogte herop te bouwen. Met vereende krachten slagen ze daar ook in. Ook deze keer wordt hun vriendschap zwaar op de proef gesteld, want Pietro is gefascineerd geraakt door Nepal.

Eenzaamheid, familie en (nood)lot vloeien samen in een film die het moet hebben van de stilte en van de majestueuze présence van indrukwekkende berglandschappen.

Het Filmfestival duurt nog tot 28 mei. Op de slotdag wordt de palmares bekendgemaakt. Maken ook nog een kans op een Gouden Palm: de Luikse broers Dardenne – het zou dan hun derde zijn, een unicum – en Lukas Dhont met zijn gloednieuwe film ‘Close’. Met ‘Girl’ won hij enkele jaren geleden in ‘Cannes de Camera d’Or’, de prijs voor het beste debuut.

Kiril Serebrennikov

Het filmfestival van Cannes: waar Belgen thuis zijn (dit jaar toch)