Van de Groenen moet hij niet veel hebben. Als Klaus von Dohnanyi, gewezen bondsminister en burgemeester van Hamburg voor de SPD (Sozialdemokratische Partei Deutschlands), spreekt, spitsen de mensen de oren. Wat heeft deze gentleman — met zijn 91 jaren een ‘Urgestein’, een monument als het ware, van de SPD — niet allemaal aan wijsheid mee te delen!

Offers

Doorbraak las voor u het interview dat Die Welt van hem afnam en vat de kernuitspraken ervan samen. Maar eerst deze doorgewinterde sociaaldemocraat even situeren. Von Dohnanyi stamt uit een familie die bloedige offers heeft gebracht in het verzet tegen de machthebbers van het Derde Rijk. Zijn vader, Hans von Dohnanyi, rechter bij het Reichsgericht in Leipzig, werd kort voor het einde van de oorlog in het concentratiekamp Sachsenhausen vermoord; zijn oom langs moederszijde, de beroemde theoloog Dietrich Bonhoeffer, onderging hetzelfde lot in Flossenbürg. Klaus von Dohnyani speelde als jurist en politicus een grote rol in de Bondsrepubliek Duitsland en was actief in heel wat commissies en gremia. De milieuproblematiek ligt hem nauw aan het hart, getuige zijn lidmaatschap sinds 2011 van de ‘Ethikkommission für sichere Energieversorgung’.

‘Politiek laf’

Het is vanuit die bekommernis dat von Dohnanyi scherp van leer trekt tegen de Duitse Groenen. Hij pikt hun kritiek niet op de christendemocraten (CDU/CSU) en de sociaaldemocraten (SPD) als zouden deze niets gedaan hebben voor het klimaat. Zo herinnert hij aan de regering van de sociaaldemocratische kanselier Gerhard Schröder (1998-2005) die in 2000 met de Wet op de Hernieuwbare Energieën een belangrijke stap zette in de richting van een duurzaam klimaatbeleid. Verder noemt hij de deelname van de Bondsregering aan de klimaatconferenties van Kyoto, Kopenhagen en Parijs en verwijst hij naar het ‘Energiekonzept‘ van 2010.

Kritiek als zouden de politici de problemen ‘verschlafen’ hebben, is dan ook gratuit. Ze kenmerkt de Grüne die eisen stellen waarvan de realisering maatschappelijke conflictstof in zich bergt, maar waarvoor ze geen oplossing kunnen of willen bieden. Von Dohnanyi vermeldt het voorbeeld van de windenergie die – vooral in het noorden van Duitsland opgewekt – de aanleg van stroomleidingen naar het zuiden vereist én opslagcapaciteit. Tegen de bouw van onderaardse leidingen en opslagplaatsen in Zuid-Duitsland bleken milieuactivisten zich echter te verzetten. Tja, verzucht de éminence grise van de SPD, als we alles verwerpen, geraken we niet verder. Hij noemt de kopstukken van de Groenen dan ook ‘politisch feige’ (politiek laf) omdat ze niet opduiken als over die problemen moet gediscuteerd worden.

Klimaathype

Nog zo een onrealistische eis van de Grüne is vanaf 2030 enkel nog elektrische auto’s toe te laten. De enige groene die daarover het hoofd schudt, is Winfried Kretschmann, de minister-president van de deelstaat Baden-Württemberg. Waar de groenen geen regeringsverantwoordelijkheid dragen, leven ze ‘mehr von Hoffnungen und Forderungen als von konkreter Politik’ (meer van hoopvolle verwachtingen en eisen dan van concrete politiek). Dat er een hype rond het klimaat ontstaan is, heeft met ‘Stimmungen’ te maken, met het gevoel dat de politiek niets doet en met de hoop dat anderen – de Grüne dus – meer succes zullen hebben. Het is echter niet alleen de ‘politiek’ die zich (meer) moet inspannen voor het klimaat, maar het zijn wij allemaal, zegt Klaus von Dohnanyi, wij moeten als burgers en consumenten anders gaan leven, onze levensstijl aanpassen.

Arbeidersklasse

Het paradoxale is dat de Grüne daar ook als individuen niets aan doen. Zij behoren tot de ‘urbane Wohlstandsgesellschaft’ (de urbane welvaartsmaatschappij), zij hebben gemiddeld de hoogste inkomens van alle partijen. Erger nog, ze gaan niet naar de plaatsen waar de echte arbeid gepresteerd wordt, ze gaan niet naar de steenkoolgebieden in Noordrijn-Westfalen of het bruinkoolgebied in de Lausitz ‘um offen mit den Arbeitern zu diskutieren’. Ze zijn ‘ohne Bezug zur Arbeiterschaft’ (ze hebben geen band met de arbeidersklasse). Von Dohnanyi vat zijn gram samen in deze ene zin: ‘Grün ist die Hoffnung, Rot und Schwarz sind die harte Arbeit an dieser’ (‘Groen is de hoop, rood en zwart zijn het harde werken hieraan — nvdr rood en zwart zijn de politieke kleuren van respectievelijk sociaaldemocraten en christendemocraten).

Klaus von Dohnanyi

Rode gentleman uit verzetsfamilie geeft groenen er van langs