Tegenwoordig hoor je als sporter in het voetbal of de Formule 1 te knielen bij aanvang van de wedstrijd. Niet als stretchoefening of opwarmertje, maar omdat dat zo hoort voor de ‘Black Lives Matter’-beweging. In de Formule 1 zette zesvoudig wereldkampioen Lewis Hamilton zijn collega’s zelfs het mes op de keel. Voor hem is wie niet knielt zonder meer medeplichtig aan racisme.

F1 in Qatar?

De ‘peer pressure’ is zelfs zo groot dat de Nederlandse formule 1-rijder Max Verstappen nationaal tot de orde wordt geroepen door voetbalcoryfee Ronald Koeman omdat hij weigerde te knielen bij aanvang van de Grote Prijs van Oostenrijk. Verstappen droeg ook slechts een ‘end racism’ opschrift in plaats van het bij ‘dress code’ opgelegde ‘Black Lives Matter’ T-shirt.

Nu wil het toeval dat Qatar voortaan ook graag een Grote Prijs Formule 1 wil organiseren. Het land wil net als haar buren, de Verenigde Arabische Emiraten (Bahrein en Abu Dhabi), een graantje meepikken van het commerciële succes van de Formule 1. Gaan Hamilton en co nu ook Qatar het mes op de keel zetten en hun deelname koppelen aan het beëindigen van racisme en slavernij in het land?

Rijkste land ter wereld

Er zijn in de Arabische wereld staten waar de rijkdom onbegrensd is. Vier ervan staan zelfs te blinken in de top 10 van rijkste landen in de wereld (van het IMF): Koeweit, Verenigde Arabische Emiraten (met o.a.. Dubai), Brunei en Qatar. Qatar schittert met een koopkracht van € 110.000 per inwoner zelfs op de eerste plaats als allerrijkste land ter wereld. Ter vergelijking: België komt pas op de 25ste plaats met € 41.000 per inwoner.

Gezien hun rijkdom zou je mogen verwachten dat zij de vele vluchtelingen — vaak geloofsgenoten — toch zouden ondersteunen. Maar nee: de Arabische miljardairs kijken weg van de vluchtelingenstroom naar Europa. Die worden daar onderhouden en gesteund door de vermeend racistische westerlingen. In de rijke Arabische landen zelf zijn vluchtelingen niet welkom.

Nu ja, meestal niet. Syriërs waren een tijdlang wel welkom in Turkije, als pasmunt voor een miljardendeal met de EU. En in landen als Qatar — maar ook Turkije — zijn vluchtelingen en andere vreemdelingen wel welkom als (kind)slaaf, onder meer in de kledingindustrie. Organisaties als Human Rights Watch hebben hierover al herhaaldelijk gerapporteerd.

WK huichelen

In Qatar wordt, net als in vele andere Arabische landen, tot op de dag van vandaag een vorm van slavernij toegepast. Voornamelijk mensen uit Zuid-Azië (zoals Filipino’s en Nepalezen) maar ook Kenianen, Ghanezen… werken hier al jaren dagelijks onder mensonwaardige omstandigheden. Ze bouwen onder meer aan airconditioned voetbalstadions. De temperaturen zijn vaak hoger dan 40 graden. Velen bezwijken onder de hitte voor een hongerloon van € 0,78 per uur. Voor een maand werk verdienen ze ongeveer € 200. In theorie, want volgens Amnesty International krijgt meer dan 2000 arbeiders al ruim een jaar helemaal geen salaris meer. Amnesty klaagt trouwens al bijna 10 jaar aan dat deze arbeiders behandeld worden als vee.

Het systeem werkt simpel. Je lokt die arme sloebers met valse beloftes over loon- en arbeidsvoorwaarden. Aangekomen neem je hun paspoort en hun rechten af en bind je ze vijf jaar exclusief aan één baas. Terugkeren naar eigen land kan alleen met toestemming van die Qatarese baas. Die trekt bij geschillen uitereard steeds aan het langste eind. Bij vervroegd vertrek mag hij zelfs weigeren loon uit te betalen. Slavernij volgens het (sharia-) boekje dus.

Quid COVID-19?

In April trokken Amnesty International en Human Rights Watch nogmaals aan de alarmbel bij de zes ‘usual suspects’ Saoedi-Arabië, Verenigde Arabische Emiraten, Qatar, Bahrein, Koeweit en Oman, specifiek rond de bescherming van deze arbeiders tegen COVID-19. Die zes stellen namelijk de overgrote meerderheid tewerk van de 23 miljoen arbeiders uit de armste landen ter wereld die in de Arabische wereld aan de slag zijn.

Het hoeft niet gezegd dat ze omwille van de mensonwaardige levensomstandigheden, ontbrekende wettelijke bescherming, gebrek aan informatie en ontoegankelijke medische zorg extra kwetsbaar zijn voor het virus. Lynn Maalouf, Research Director voor het Midden-Oosten van Amnesty International formuleert het als volgt:

“De Golfstaten zijn voor de groei van hun economie in bijna alle belangrijke sectoren sterk afhankelijk van arbeidsmigranten. Toch slagen ze er absoluut niet in die arbeidsmigranten te beschermen en hen te behandelen met de waardigheid en het respect die ze verdienen.

“Deze pandemie heeft hun uiterst kwetsbare positie verder blootgelegd, aangezien veel gevallen van COVID-19 gemeld werden in de arbeidsmigrantengemeenschappen.”

“Hoewel sommige regeringen veelbelovende toezeggingen hebben gedaan om arbeidsmigranten te steunen, moet er nog veel meer worden gedaan om ervoor te zorgen dat COVID-19 niet zal leiden tot verdere schendingen van de mensenrechten en meer leed voor arbeidsmigranten in deze landen.”

Slaven die recent niet konden werken wegens het virus, werden zelfs onaangekondigd geboeid en zonder hun eigendommen teruggezonden naar hun vaderland.

Signaal tegen racisme en slavernij

Het Internationaal Vakverbond (IVV) verwacht dat wanneer de eerste bal in Qatar zal rollen er zo’n 4000 mensen zullen zijn doodgegaan. Hoewel dit IVV hoofdkwartier houdt in Brussel, met als vicevoorzitter de Belgische topsyndicalist Luc Cortebeeck, krijgt dit nauwelijks of geen weerklank in de politiek correcte media. Hoe zou dat toch komen?

Wil de eerste knielende voetballer of F1-piloot terug opstaan, in protest tegen dit onrecht? Wie geloofwaardig wil protesteren, moet ook het lef hebben om de eigen sport — of het nu Formule 1 of voetbal is — te boycotten in Qatar. Kunnen we rekenen op Verstappen en Hamilton, op Lukaku, De Bruyne, en de rest van de Gouden Generatie Rode Duivels? Dat zou pas een signaal zijn tegen racisme en slavernij. Of tellen sommige levens toch meer dan andere ?

Ronald Koeman

Cruijffs geest springlevend bij Barça

Al wie niet knielt is racist?

Barça: dé club van Catalonië