Het Togolese staatshoofd Faure Gnassingbé heeft zojuist een vrouw, Victoire Tomegah Dogbé, benoemd tot premier. Dat is een primeur sinds de onafhankelijkheid van Togo in 1960. Ze vervangt dus Komi Sélom Klassou. Die had afgelopen vrijdag immers ontslag genomen. Op maandag 28 september vond een overdrachtsceremonie plaats tussen de twee.

Wie is Victoire Tomegah Dogbé

Victoire Tomegah Dogbé is geboren in december 1959. Ze is moeder van 3 kinderen. Deze inwoonster van Badougbe (in het zuiden van het land) is opgeleid in managementwetenschappen in Togo, Denemarken, Zwitserland en de Verenigde Staten. Ze was een nationaal en vervolgens internationaal ambtenaar. Vanaf het midden van de jaren tachtig werkte ze tien jaar lang in de Togolese Kunststoffenindustrie (ITP) en werd directeur-generaal. In het bijzonder werkte zij van 1999 tot 2008 voor het VN Ontwikkelingsprogramma (UNDP) in de Republiek Congo, Burkina Faso en Benin.

Na een oproep van Gilbert Fossoun Houngbo, toenmalig minister-president, keerde ze naar haar land terug. Vervolgens vertrouwde Faure Gnassingbé haar de leiding van zijn kabinet toe. Tien jaar lang bekleedde ze de functie van directeur van het kabinet van het presidentschap van de Togolese Republiek. Vervolgens stapte ze over naar het ministerie van Ontwikkeling, Ambachten, Jeugd en Jeugdwerkgelegenheid. Later nog werd ze tot eerste minister benoemd.

Als nieuwe regeringsleider zal zij in deze periode van covid-19 de taak hebben een nieuw regeringsteam te vormen. Ze zal ook te maken krijgen met de aanpassing van het Nationale Ontwikkelingsplan. Dat is het belangrijkste project van de vierde ambtstermijn van Faure Gnassingbé. Door deze functie op zich te nemen, heeft Victoire Sidémého Tomegah Dogbé zich ertoe verbonden ‘het regeringsoptreden van de president van de Republiek voort te zetten en de uitdaging van de welvaart en de gezamenlijke groei ten gunste van het Togolese volk aan te gaan’ door middel van dialoog en overleg.

Tomegah Dogbé, signaal voor meisjes en vrouwen

De eerste vrouwelijke president van een Afrikaans land, Ellen Johnson Sirleaf (Liberia, 2006-2018), stuurde haar felicitaties aan Tomegah Dogbé via haar Twitteraccount: ‘Het is een eer voor vrouwen in Afrika en in de wereld. Oprechte felicitaties aan Victoire Tomegah Dogbé voor uw historische benoeming tot eerste vrouwelijke minister-president van Togo. Weet dat vrouwen in Afrika en over de hele wereld uw succes vieren en uw succes ondersteunen.’

De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, reageerde ook op een voormalig VN-medewerker: ‘Felicitaties aan Victoire Tomegah Dogbé, een voormalig VN-medewerker, en aan het Togolese volk voor hun eerste vrouwelijke premier. Het Afrikaanse continent loopt voorop om te laten zien dat het leiderschap en de inzet van vrouwen essentieel zijn voor duurzame ontwikkeling en vrede.’

Voor mensenrechtenactivist Mimi Dossou Soedédjé is Tomegah Dogbé een gekwalificeerde vrouw die zichzelf al heeft bewezen. Iemand die de verschillende nieuwe uitdagingen die haar te wachten staan, aankan. ‘Wat me verheugt bij deze afspraak is het sterke signaal voor onze meisjes en vrouwen! Dat ze het recht hebben om groots te dromen. Zelfs als het moeilijkste deel voor haar begint, spreken haar vaardigheden en ervaringen uit het verleden voor zich. Het zal haar lukken. De vooruitgang van vrouwen is in beweging in Togo en daar ben ik erg blij mee’, vertelde Soedédjé aan Deutsche Welle.

Naar het voorbeeld van Gabon

In februari werd Faure Gnassingbé herkozen voor een vierde termijn als president. Sindsdien wordt er steeds meer een politieke verandering verwacht aan het hoofd van het land. Die is echter uitgesteld in het kielzog van de coronaviruspandemie die de wereld heeft getroffen. De Togolese president heeft uiteindelijk het ontslag van Komi Sélom Klassou, de premier sinds 2015, en zijn regering aanvaard. De aankondiging werd gedaan op de avond van vrijdag 25 september. Dat staat te lezen in dit persbericht dat op de officiële website van de president werd gepubliceerd: ‘Het staatshoofd feliciteerde de premier en het hele regeringsteam met de inspanningen op economisch, politiek en sociaal gebied en de bemoedigende resultaten die zijn bereikt ondanks de moeilijke context van de gezondheidscrisis die momenteel de hele wereld treft.’

Ook in Gabon is een vrouw premier, namelijk Rose Christiane Ossouka Raponda. Sommige analisten geloven dat de Togolese president zich wellicht zich heeft laten inspireren door het voorbeeld van zijn Gabonese ambtgenoot Ali Bongo. Dat hij het talent van de Togolese vrouwen verder wil bevorderen, zoals dat al enkele maanden het geval is in Gabon.

In 2005 volgde Faure Gnassingbé zijn vader op, die 38 jaar lang het staatshoofd van Togo was. Nu begint hij aan een vierde ambtstermijn aan het hoofd van het land. Hij eindigde in tijdens de — door de oppositie betwiste — verkiezingen op 70,78% van de stemmen. Vóór Agbéyomé Kodjo met 19,46%. Hij werd beëdigd op 3 mei in de hoofdstad van Togo, Lomé. Door de sluiting van de grenzen als gevolg van covid-19 woonde geen enkel buitenlands staatshoofd de ceremonie bij. De inauguratie vond ook plaats tegen de achtergrond van hevige protesten van de oppositie.

Sociale integratie, werkgelegenheid en modernisering

Victoire Tomegah Dogbé stelde een regering samen met 11 vrouwen op de 35 leden. Vervolgens presenteerde ze op 2 oktober 2020 haar programma voor een parlement dat zich inzet voor haar zaak. Zoals in artikel 78 van de grondwet van haar land staat: ‘Voordat hij in functie treedt, presenteert de minister-president het actieprogramma van zijn regering aan de Nationale Vergadering. De Nationale Vergadering schenkt hem zijn vertrouwen door een stemming van de absolute meerderheid van zijn leden’. Volgens dat programma wil ze focussen op ontwikkeling en modernisering. Tegelijkertijd wil ze effectiever en rigoureuzer werken aan het vinden van oplossingen die het dagelijks leven van de Togolese bevolking aangaan.

Onder het presidentschap van Faure Gnassingbé zal het hoofd van de regering haar programma op drie assen baseren, aldus de website van de Togolese regering. Het gaat onder meer om het versterken van de sociale integratie en de harmonie, het stimuleren en scheppen van werkgelegenheid en het moderniseren van Togo door het versterken van zijn structuren, in overeenstemming met het Nationaal Ontwikkelingsplan. De regering zet zich de komende jaren in voor een verdere verbetering van de leef- en werkomstandigheden van Togolezen in het hele land. Dit zal worden bereikt door middel van een aantal projecten op alle gebieden, van onderwijs tot gezondheidszorg en nationale solidariteit. Het regeringsteam zal zich inzetten om het sociale beleid en het ontwikkelingsbeleid van het staatshoofd in de praktijk te brengen.

Komi Sélom Klassou

Eerste vrouwelijke premier sinds onafhankelijkheid