Aan het eind van de opera ‘The time of our singing’, die deze week hernomen wordt in de Munt, zet een koor van een dertigtal scholieren de zaal in vuur en vlam. Ze zingen, dansen en swingen op de tonen van ‘Music for a while’ van de zeventiende-eeuwse Henry Purcell, een ode aan muziek als helende kracht voor het menselijk lijden.

“Classics meet the street”, zegt een personage fier. Dat vat perfect de ambitie van componist Kris Defoort samen. Een wondermooi moment, dat vier jaar geleden helaas geschrapt moest worden omwille van de covid-beperkingen en nu het hoogtepunt is van de opera.

Rasgemengde familie

Defoort is zelf een begenadigd muzikant, die op een unieke manier jazz en klassiek door elkaar durft te mengen. Hij vertaalt zo muzikaal het zeer succesvolle boek van Richard Powers met dezelfde titel, de basis van zijn vierde opera. Die vertelt het Afro-Amerikaanse gevecht voor burgerrechten tijdens de vorige eeuw aan de hand van de geschiedenis van de rasgemengde familie Strom. De moeder is zwart en de vader een Jood die het nazistische Duitsland is ontvlucht. Muziek speelt een grote rol in het boek van Powers; het leek bijna onvermijdelijk dat er ooit een muzikale versie moest van komen. Dank zij Munt-directeur Peter de Caluwe kon Defoort zijn ambitie waarmaken.

Toen The time of our singing vier jaar geleden in première ging, sloot ik mijn recensie af met de hoop dat hij ‘tegelijk in grote operahuizen zowel als op Broadway geprogrammeerd zou worden’.

Black Lives Matter op muziek

Dat leek me voor de hand te liggen, niet alleen door de kwaliteit van de cast (nu dezelfde als toen). Maar vooral omdat de opera perfect past in de emanciperende geest van deze tijd. Black Lives Matter op muziek, als het ware. Een recept voor een internationaal succes leek het te zijn, temeer omdat alle kritieken laaiend enthousiast waren over de muzikale kracht van het werk dat er met een belangwekkend hedendaags politiek thema ook nog toe doet. Die unanieme appreciatie bleek ook toen The time of our singing in 2022 de bijzonder prestigieuze Internationale Opera Award kreeg.

Zwarte activisten hadden er een probleem mee dat de schrijver van het boek, de componist en de librettist allen blank waren

Maar helaas is de meer dan verdiende en verwachte internationale doorbraak er niet gekomen. Daar zorgde een even onverwachte als rigide Amerikaanse woke-reactie voor. De opera van Philadelphia, de stad waar het verhaal zich afspeelt, zette de trend: The time of our singing kreeg er geen plaats in de programmatie, omdat zwarte activisten er een probleem mee hadden dat de schrijver van het boek, de componist en de librettist allen blank waren. Nochtans is zowat de hele cast gekleurd en wordt het orkest briljant geleid door de zwarte dirigent Kwamé Ryan.

Woke-begijnen

Die principiële bezwaren zorgden voor een jammerlijke kettingreactie, waarbij niet één operahuis het nog aandurfde zich te distantiëren van de Amerikaanse boycot. De eerlijke motivatie van Richard Powers, die zijn boek net had geschreven als een geschiedenis van de discriminatie waarvan zwarte Amerikanen het slachtoffer waren, was voor de activisten minder belangrijk dan zijn blanke huidskleur.

Het verstikkende Amerikaanse politiek-correcte denken beoordeelt een werk niet op zijn inhoud, maar op het ‘ras’ van de makers

Wie zonder voorkennis naar The time of our singing kijkt, kan nochtans niet anders dan er een indrukwekkende aanklacht in zien tegen elke vorm van rassendiscriminatie. Maar het verstikkende Amerikaanse politiek-correcte denken beoordeelt een werk niet op zijn inhoud, maar op het ‘ras’ van de makers. Misschien hadden ze ook een probleem met het ‘rasgemengde’ gezin, dat voor een verhaal zorgt dat genuanceerder is dan wit-zwarte polarisering.

Of hoe het enggeestig denken van de woke-begijnen tot een nieuwe vorm van racisme leidt die eigenaardig genoeg door niemand uit de progressieve hoek aangeklaagd wordt…

Ontroerend meesterwerk

Hoe jammer en vooral onbegrijpelijk deze principiële boycot tegen The time of our singing wel is zal iedereen beseffen die naar de herneming ervan komt kijken. Men kan alleen maar hopen dat men ook in Amerika luidop zal durven zeggen hoe schandalig deze principiële boycot tegen dit ontroerend meesterwerk is.

Met een staande ovatie gaf het Munt-publiek zijn enthousiaste steun. We mochten deze onvergetelijke avond bovendien afsluiten met een karaoke: een hartverwarmende samenzang met het scholierenkoor.

Nog tot 2 november te zien. Alle info op lamonnaiedemunt.be

Kris Defoort

Hoe woke-begijnen een muzikaal meesterwerk boycotten