De massale testing in de Antwerpse Joodse wijk is vooral ingegeven door een crisis in de lokale eerstelijnszorg. Het aantal besmettingen ligt er tot viermaal hoger dan elders in de stad. Het plaatselijke Sint-Vincentiusziekenhuis ziet mensen pas naar het ziekenhuis komen als ze er heel erg aan toe zijn en hun huisgenoten hebben besmet. Dat blijkt uit uitspraken van de medisch directeur op ATV.

Toen het Antwerpse stadsbestuur er een incidentie vaststelde die 4 keer hoger lag dan het stadsgemiddelde, heeft ze op één nacht tijd besloten om 6500 inwoners van de ‘Joodse wijk’ uit te nodigen om zich te laten testen. Bij het ter perse gaan heeft 1/3 van de inwoners van de wijk aan die oproep ook gehoor te geven. Het stadsbestuur is niet ontevreden over die opkomst. Strikt genomen betreft het niet alleen (orthodoxe) Joden. In de desbetreffende wijk rond de Charlottalei en het Sint-Vincentiusziekenhuis wonen ook vele Oost-Europeanen en Indiërs. Om met zekerheid vast te stellen bij welke mensen de grootste besmettingshaarden zich voordoen, zou het stadsbestuur gegevens volgens achternaam of religie moeten bijhouden. Wat ze officieel niet doen.

Opnamestop

Een groter probleem dan het aantal besmettingen — die niets over een ziektebeeld zeggen — doet zich voor in het Sint-Vincentiusziekenhuis. Het heeft meer te maken met de perceptie over eerstelijnshulp. Dat valt alleszins op te maken uit wat de medisch directeur Kristiaan Deckers van het ziekenhuis op regiozender ATV verklaart.

‘Wij hebben het gevoel dat we zitten kijken naar een dijkbreuk die op komst is’, zegt Deckers. ‘Als die dijk het begeeft, dan worden we als ziekenhuis overspoeld. In die specifieke populatie is de traditie dat men zorg heel sterk thuis organiseert. Tot op een niveau waarbij men bijna al aan gemiddelde zorgen of zelfs het begin van intensieve zorgen komt. Op het moment dat het echt niet meer gaat, staan die mensen op de spoedafdeling. En dan moeten ze lijnrecht naar de intensieve zorgen. Dat is een groot probleem. Als er dan nog eens twee of drie van die patiënten bijkomen, dan moeten we een opnamestop doorvoeren’.

‘Onze spoedgevallendienst heeft bij die mensen een aantal interventies thuis gedaan. Hij heeft daarbij vaststellingen gedaan waarover we niet tevreden zijn. Er is een zekere discrepantie tussen de intensiteit van de zorg die men thuis geeft, en de bescherming van de mensen die rond zieke mensen leven. We hebben het gevoel dat een centrale coördinatie van die zorg op dit moment ontbreekt’.

Waarom testen?

Over het testexperiment werd er ook op de Antwerpse gemeenteraad uitvoerig ingegaan. De gemeenteraadsleden Sam van Rooy (Vlaams Belang) en Kevin Vereecken (N-VA) wilden weten hoe het stadsbestuur tot de testing was gekomen.

Schepen van Welzijn Fons Duchateau (N-VA) gaf mee dat het idee doorgesproken was met onder anderen microbioloog Herman Goossens. Die wil op die manier een goed beeld krijgen van de situatie in bepaalde wijken. Het Antwerpse stadsbestuur houdt dagelijks een kaart bij met het aantal besmettingen. De Joodse wijk springt er al een tijdje uit. Dat een weigering om zich te laten testen overeen zou komen met een positieve test, en ook zo behandeld wordt, wil Duchateau echter niet gezegd hebben. ‘Er is afgesproken dat zoiets prematuur is. Als het al op die manier zou behandeld worden, dan moet dat op het federale niveau zo afgesproken worden. En deel uitmaken van een nationale teststrategie. Volgens Herman Goossens is het nu vooral belangrijk om draagvlak te vinden voor proactief testen’.

Israël achterna, ‘als federaal dat toelaat’

Duchateau schermde voor de testing in de media met ‘draconische maatregelen’ die met het experiment voorkomen zouden worden. Tijdens de gemeenteraad werd daar niets over gezegd. Concreet gaat het echter om de sluiting van ‘niet-essentiële’ winkels. En om een mogelijke gedeeltelijke terugkeer naar een lockdown zoals in de lente. ‘We wisten niet op welke opkomst we moesten hopen’, vulde burgemeester Bart De Wever (N-VA) aan. ‘Met één derde kunnen we tevreden zijn’.

Het Antwerpse stadsbestuur wil zowel met testing als met vaccinatie een nationale voorbeeldrol aannemen, zo blijkt. Voor Bart De Wever is het de bedoeling om ‘in Israëlische volumes te vaccineren, zeven dagen op zeven, met 750 vaccinacties per uur, tien uur per dag. Dat is het dubbele van wat men in Brussel wil doen. Alles hangt er natuurlijk van af of de naalden en vaccins op tijd geleverd worden. Maar wij kunnen het logistiek bolwerken om de gehele Antwerpse bevolking en die van enkele omliggende gemeenten vanaf 1 maart op 100 dagen te vaccineren. Als de vaccins er zijn. En als we die vrijheid krijgen van het federale niveau’.

Het stadsbestuur wil zelf nog een stap verder gaan. Dat vernam Doorbraak uit goede bron. Het wil namelijk ook ’s nachts aan jongeren de kans geven om zich in het geplande testdorp Spoor Oost te laten vaccineren. Minder mobiele inwoners zouden thuis hun vaccin toegediend krijgen.

Kristiaan Deckers

Antwerpen wil ‘Israëlisch’ vaccineren en test Joodse wijk