Als vader van een zestienjarige zoon heb ik met meer dan gewone aandacht de resultaten bekeken van een studie over de mentale toestand van de Vlaamse tieners, uitgevoerd door het Center for Contextual Psychiatry aan KU Leuven. Wat blijkt? Pubers vertonen pubergedrag, oef, we zijn weer gerust. De helft van de ondervraagde scholieren verklaart snel geërgerd te zijn, 46 procent voelt zich dikwijls nerveus. Meer dan één op de drie voelt zich onbegrepen door de omgeving en één op de vier heeft last van eenzaamheid, zelfs in gezelschap. Is dat normaal? Ja, ik herken het moeiteloos uit mijn eigen puberteit, ook al is er vandaag het alomtegenwoordige internet bijgekomen en de smartphoneverslaving.

Nochtans presenteert diensthoofd professor Germeys dit als interessant nieuws, en misschien is het dat ook wel, als we even doorspoelen naar hét evenement van de voorbije week: de ‘emotionele’ speech van klimaatactiviste Greta Thunberg op de VN-klimaattop in New York.

Theatrale genen

Eerst iets over die ‘VN-top’. Eigenlijk betrof het een onderonsje van 66 landen (waaronder niet de VS), naast een aantal instellingen en multinationals zoals Danone, die al gewonnen zijn voor een CO2-vrije economie en hun goede intenties nog eens kwamen presenteren. Voor deze vergadering van klimaatfans kwam dan de Zweedse tiener Greta Thunberg de aanwezigen de huid vol schelden dat ze een bende lamzakken waren en niet genoeg deden om de planeet te redden (‘Jullie hebben mijn dromen en mijn kindertijd van me afgepakt’). Klimaatneutrale yoghurtpotjes al meteen van tafel geveegd, u begrijpt de consternatie.

Er zijn al veel lelijke dingen gezegd over dit Zweedse tienermeisje, ik doe er niet aan mee. Helaas is er wel degelijk een hoek af. Greta was al in haar kindertijd gediagnosticeerd met een obsessieve-compulsieve stoornis en het syndroom van Asperger, een speciale vorm van autisme. In gewone taal: ze leeft in een tunnel en volhardt in haar eigen wanen waartoe ze een omgeving heeft uitgebouwd. Dat kenmerkt zich onder meer door het maniakaal bezig zijn met steeds dezelfde gedachtenconstructies en fantasieën, stereotiepe gedragspatronen, een onvermogen om veranderingen te accepteren, en een beperkte zin voor sociale interactie.

Op haar achtste leed ze al aan anorexia en bekeerde ze het hele gezin tot het veganisme. Thunbergs moeder is Malena Ernman, een Zweedse operazangeres die deelnam aan het Eurovisiesongfestival 2009. Haar vader is Svante Thunberg, een acteur. Beiden zijn ervan overtuigd dat Greta het kleurloze CO2 met het blote oog kan zien. Greta Thunberg erfde van haar ouders onmiskenbaar theatrale genen, ze is het soort actrice dat helemaal één wordt met haar rol. Voor de hand liggende conclusie, met alle sympathie: dit meisje verwerkt en dramatiseert haar mentale disfunctie in een breed uitgemeten, bijwijlen furieuze Cassandra-monoloog.

Witte mannen

Komt daar natuurlijk haar leeftijd bij, en de wetenschap die we ook zonder professor Germeys hebben, dat zestienjarigen doorgaans niet goed in hun vel zitten, alles zwart-wit zien en volwassenen beschouwen als pure spelbrekers. Hoe meer we weten over het brein van Greta Thunberg, hoe meer die klimaatspeech eruit ziet als de crise van een mentaal labiele tiener. Gelukkig is er een andere professor, Kristof Titeca (UAntwerpen), die de aversie tegenover de klimaatmeisjes verklaart als een reactie van ‘witte mannen van middelbare leeftijd’ die voelen dat ze hun autoriteit verliezen. Dat woordje ‘wit’ moet er dan bij, om het een raciaal tintje te geven, en geruisloos de autochtone mannelijke Vlaming weg te zetten als een domme, reactionair denkende oetlul.

Helaas ken ik ook vrouwen, jonge én bejaarde, die zich vragen stellen bij het optreden van Greta Thunberg en van haar acolieten genre Anuna De Wever. En stelden we ook al vast dat dissidente Kyra Gantois, de puberteit voorbij en niét opgevoed in het linksgroene bobo-milieu, afstand nam van de stijl die Anuna en de andere pukkelprotestanten hanteren.

Welk gevoel houden we daar nu aan over? Voor de klimaatsceptici is dit natuurlijk lachen geblazen. Lezers weten dat ik dat niet ben en wél vind dat we de uitstoot van broeikasgas, via onder meer de verbranding van fossiele energiebronnen, drastisch moeten terugdringen, en dat we daar eigenlijk allemaal beter van worden. Maar voetstampende, tierende, lelijk kijkende jonge meisjes die alleen nog groenten eten, maken er een karikatuur van. Er zijn misschien witte, oudere mannen die elke dag fulmineren tegen de ‘klimaatkerk’, maar Greta Thunberg heeft er dan ook een kerk van gemaakt. De getuigen van Jehovah zou ik ook niet direct een VN-vergadering laten toespreken. Dan nog liever de pastafaristen.

De vertoning was dus de VN onwaardig. Meer had VN-secretaris-generaal António Guterres niet nodig om het publiek te overtuigen dat heel dat klimaatgedoe een hobby is van spijbelende schoolkinderen. En daar moet ik Bart De Wever bijtreden: het is niet omdat pubers een probleem aankaarten, dat we naar puberale oplossingen moeten gaan. Het hysterisch vertoon van Thunberg op ‘s werelds hoogste politiek forum brengt ook ernstige wetenschappelijke argumenten in diskrediet en omhult ze met een waas van irrationaliteit.

Dat de vijfkoppige bemanning van de ‘klimaatneutrale’ boot, waarmee Greta Thunberg naar New York zeilde, met het vliegtuig naar Europa terug reist en wordt vervangen door een nieuwe crew die ook wordt overgevlogen, maakt het theater voor de verzamelde wereldpers compleet. De redders van de planeet zetten voetafdrukken zo groot als die van de verdwenen dino’s. Een veeg teken.

Kristof Titeca

Greta’s grote pukkelspeech