Frankrijk mag buitenlandse burgers die zijn grondgebied illegaal zijn binnengekomen vanuit een buurland niet systematisch uitzetten, zo oordeelde het Europees Hof van Justitie op 22 september.

Terwijl Italië overspoeld wordt door massamigratie uit Afrika, met duizenden mensen die in korte tijd aanmeren in het eiland Lampedusa, besloten Europese buurlanden om de grenzen met Italië te sluiten. Vooral Frankrijk, dat erg kritisch staat tegenover het rechtse beleid onder Giorgia Meloni, was hier erg vocaal in.

Dat viel niet in goede aarde bij verschillende pro-migratie-organisaties in Frankrijk, die dit voor de Raad van State brachten. De Raad van State ging vervolgens naar het Europees Hof en vroeg via een prejudiciële vraag of een land dat grenscontroles binnen de Europese Unie herstelt, migranten die onregelmatig zijn overgestoken, systematisch kan uitzetten zonder rekening te houden met de Europese terugkeer-richtlijn.

Het Europees Hof van Justitie gaf op vrijdag een klaar en duidelijk antwoord met betrekking tot deze prangende vraag: ‘De richtlijn is van toepassing op elke derdelander die het grondgebied van een lidstaat is binnengekomen zonder aan de voorwaarden voor toegang, verblijf of verblijf te voldoen.’

‘Volgens die richtlijn moet een illegaal verblijvende derdelander in principe het onderwerp zijn van een terugkeerbesluit. De betrokken persoon moet echter in principe een bepaalde tijd worden gegeven om het land vrijwillig te verlaten. Gedwongen verwijdering wordt alleen als laatste redmiddel gebruikt.’

Het Hof van Luxemburg stelde dat voor wat betreft een derdelander die zonder geldige verblijfsvergunning wordt onderschept op een geautoriseerde grensovergang op zijn grondgebied, een besluit om de toegang te weigeren kan worden aangenomen op basis van de Schengen-grenscode.

Het voegde eraan toe dat om de betrokken persoon te verwijderen, nog steeds moet worden voldaan aan de gemeenschappelijke normen en procedures die zijn vastgesteld in de richtlijn.

Wreedheid

In augustus meldde Médecins Sans Frontières (Artsen zonder Grenzen – MSF) dat personen consistent gedwongen werden teruggestuurd aan de Italiaans-Franse grens door Franse wetshandhavingsagenten. MSF beweerde dat dit vaak gepaard ging met gevallen van wreedheid, onmenselijke omstandigheden en ongerechtvaardigde detentie.

Laure Palun, directeur van de Nationale Vereniging voor Bijstand aan Buitenlanders aan de Grens (Anafé), een van de organisaties die om de voorlopige uitspraak tegen de Franse regering vroegen, noemde de uitkomst een ‘overwinning’.

‘Na acht jaar van illegale praktijken door de Franse regering op het gebied van controle en detentie van mensen die aan de binnengrenzen migreren, bevestigt het HvJ-EU (…) dat ze in strijd zijn met de wet’, schreven een twintigtal pro-migratie organisaties in een gemeenschappelijke verklaring na de uitspraak.

Frankrijk moet ‘zich houden aan het recht van de Europese Unie’ en ‘onmiddellijk maatregelen nemen zonder te wachten tot de Raad van State alle consequenties trekt’, besluiten ze.

Het besluit komt op het moment dat minister van Binnenlandse Zaken Gerald Darmanin deze week een versterking van de controles aan de Frans-Italiaanse grens aankondigde, waarbij politie- en gendarmeriepersoneel wordt verhoogd van 500 naar 700, met name om irreguliere overtochten te voorkomen na de massale aankomsten op het eiland Lampedusa.

Het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft nog niet officieel gereageerd op de uitspraak.

Marine Le Pen, van de belangrijkste oppositiepartij Rassemblement National, noemde het een ‘onverantwoordelijke uitspraak’.

‘Op een moment dat Europa het doelwit is van een migratiestroom die georganiseerd en aangemoedigd wordt door de Europese Unie, herinnert ons aan de dringende noodzaak om een referendum te organiseren over immigratie, dat het mogelijk zou moeten maken om de suprematie van de Franse grondwet te laten gelden boven alle andere internationale normen en jurisprudentie. In Frankrijk is het volk soeverein, niet de rechter in Luxemburg.’

Laure Palun

Europees Hof van Justitie: ‘Frankrijk mag migranten niet weigeren aan Italiaanse grens’