STRAATSBURG — Wie vuurwerk had verwacht in het Europees Parlement is sip afgedropen. Geen baldadigheden, geen geroep, geen commotie toen de twee Catalaanse gekozenen van Junts per Catalunya (JxCat) hun zetels in de nok van het halfrond innamen, nummers 853 en 854.

Fractieloos

Toch startte de openingszitting van januari op een vreemde noot. Parlementsvoorzitter David Sassoli kondigde in één adem aan dat Carles Puigdemont en Toni Comín bij de niet-geschrevenen (de fractielozen dus) zijn ingeschreven, en dat Oriol Junqueras in de gevangenis blijft omdat het Spaanse Hooggerechtshof op 9 januari bevestigde wat de kiesraad had beslist: zijn mandaat in te trekken vanaf 3 januari. Zijn stoel is dus vacant. Een en ander was niet naar de zin van de uiterst rechtse Vox-leden (bij ERC) en de Partido Popular bij de Europese Volkspartij (EVP), die misbaar maakten, rechtsprongen en een Spaanse vlag bovenhaalden. Maar Sassoli hield strak zijn eigen betoog vast, suste de extremisten, en gaf geen sjoege.

Of toch Groen?

Pas na de zitting kwam de boosheid boven, in de eerste plaats bij het platform (van de radicaal linkse GUE, en Groen) dat een duidelijk standpunt van het parlement en zijn voorzitter eist en tegelijk een veroordeling van Spanje wil. ‘Sassoli heeft op eigen houtje het Spaanse gezichtspunt overgenomen, zonder parlement en de juridische commissie te raadplegen,’ fulmineerde Petra De Sutter (Groen). ‘Zijn interpretatie, en die van Madrid, staat haaks op de uitspraak van het Europees Hof van Justitie in Luxemburg dat immuniteit geldt vanaf de bekendmaking van de uitslagen.’ Het argument dat Junqueras daarna veroordeeld werd – op uitermate betwistbare gronden, stelde ook Amnesty International – heeft nul en generlei waarde. Het volk heeft gekozen en dat gaat voor op politieke drijverijen.

Want dat is de tweede bedenking bij Groen en zijn regionalistische partner, de EVA (Europese Vrije Alliantie): de rechtsstaat is wel degelijk in het geding, en dat gaat alle burgers in de Unie aan. Leila Chaibi (GUE): ‘Het is ronduit schandalig dat Spanje een verdict van het Hof naast zich neerlegt. Het gaat niet om de onafhankelijkheid van Catalonië maar om het negeren van democratische besluitvorming. Straks volstaat het om iemand het recht op zetelen te ontzeggen als zijn gezicht je niet aanstaat.’ Carles Puigdemont haalde de schouders op. ‘Niks nieuws onder de zon. Er zijn al meer dan twintig uitspraken van Luxemburg die Madrid onder de mat veegt. Is er ooit één minister of rechter veroordeeld of zelfs maar op de vingers getikt omdat ze zich aan die verplichting onttrokken? Nee toch. Nooit.’

Juridische spitstechnologie

Dat het Hooggerechtshof in Spanje onmiddellijk om intrekking verzocht heeft van zijn en Toni Comíns onschendbaarheid, stelt de procedure op scherp. De parlementscommissie Juridische Zaken moét nu wel de spitsvondigheden uitspitten, stemmen, en haar bevindingen overleggen aan de plenaire vergadering. De Sutter beseft dat zoiets een werk van lange adem kan zijn, ‘het is best mogelijk dat de Catalanen intussen toetreden tot onze fractie’. Ze ontkent niet dat het eigenbelang van de fractie meespeelt: er gaan tien Britten verdwijnen, ‘we raken zo lager in de rangorde van de fracties, dat kost ons geld, invloed en spreektijd. We praten ook met de Italiaanse Vijfsterrenbeweging, daar liggen de meningsverschillen minder in Europa dan in Italië zelf.’ Bovendien krijgt Puigdemonts partij na de brexit-reshuffle nog een extra Europees Parlementslid in de figuur van de bannelinge Clara Ponsatí.

Ze kreeg meteen forse tegenwind van haar fractiegenoot Philippe Lamberts van Ecolo. ‘Ongerijmd dat die twee Catalanen nu aansluiting zoeken bij een fractie met waarden die duidelijk regelrecht ingaan tegen die van hun beste Belgische vrienden.’ De N-VA dus, lid van de conservatieve fractie (ECR). ‘Ze zitten ook in het halfrond al dicht bij hen,’ voegde hij er gemelijk aan toe – goed wetende dat Puigdemonts aartsvijanden van Vox ook bij de ECR zijn aangesloten. Voor Geert Bourgeois is dat provocatie, ‘Lamberts wil de Catalanen verdelen in goeden en slechten. Hij zou beter respect opbrengen voor politieke tegenstrevers.’

Puidgemont zelf bevestigt dat hij al maanden geleden een aanvraag tot toetreding heeft ingediend bij de Groenen/EVA. ‘Onze programma’s liggen het dichtst bijeen, het zou de beste keuze zijn.’

Spaanse regering

Maar toenadering tot de Spaanse socialisten ziet Puigdemont niet zitten. ‘Wij hebben tegen de aanstelling van Pedro Sánchez en zijn nieuwe regering gestemd. Wij hechten geen geloof aan zijn beloften, dat hebben we in het verleden al ervaren.’ Slaat Puigdemont daarmee de eigen ruiten niet in? ‘Het ware beter geweest als we één Catalaans front in het Spaans parlement zouden vormen, dan kunnen we écht wegen op de besluitvorming. Maar let wel, Junqueras is onze collega, wij zullen blijven strijden voor zijn onmiddellijke vrijlating, wat zijn partij Esquerra Republicana (ERC) ook beslist tegenover Sánchez.’

Beluister hier ook de podcast met Lukas De Vos en Carles Puigdemont.

Leila Chaibi

Catalaanse sisser voor Europees Parlement