De trip van Europese Raad-voorzitter Charles Michel (MR) naar China viel een beetje tussen de plooien van het nieuws. Bijna gelukkig. Hij vertrok immers naar China zonder mandaat en mocht door het restrictieve coronabeleid maar één dag in het immense land vertoeven. Op een gesprek van drie uur met de Chinese president Xi Jinping na, schudde Michel ook handjes met communistische toplui zoals premier Li Keqiang en de voorzitter van het communistische congres Li Zhanshu.

De mededeling van Michel na zijn bezoek somde een aantal zaken op. Of Michel, zoals hij in de mededeling beweert, de belangen en de waarden van ‘Europa’ verdedigde valt nog maar te bezien. Naast veel contraproductieve zedenlessen aan het adres van de Chinese president viel vooral de slechte timing op.

Oorlog in Oekraïne

De oorlog in Oekraïne zou het hoofdonderwerp geweest zijn. China dat Rusland nooit afviel en zelfs probeerde te profiteren van het verzwakte Rusland door volop in te zetten op de Russische grondstoffen (via nog aan te leggen gaspijpleidingen) zou nu plots oproepen tot vredesbesprekingen met agressor Rusland en slachtoffer Oekraïne. Het feit dat Michel deze hypocrisie niet veroordeelde, spreekt boekdelen. Michel heeft en had geen mandaat van de Europese Raad (van regeringsleiders) – waar hij eigenlijk voorzitter van is – om met China te onderhandelen. Het Westerse en EU-standpunt is immers een onvoorwaardelijke vrede en terugtrekking van de Russische troepen.

Als Michel dat dagtripje verdraait als zijnde een verbetering van de relaties tussen de Europese Unie (EU) en China, dan zal de geschiedenis daar allicht zeer zwaar of zelfs hilarisch over oordelen. Gelukkig voor Michel zal zijn China-trip zelfs geen voetnoot waardig blijken in de geschiedenis. De economische vertraging als gevolg van de oorlog is het enige wat China wil bestrijden. Daar klimaatverandering en wereldwijde gezondheid bij betrekken is niets meer of minder dan het optrekken van een rookgordijn, om de mislukking van een slecht geplande missie te verhullen. Michel mag dan beweren dat hij gelooft in een dialoog. De realiteit is dat hij eigenlijk niet eens mee aan tafel zit.

VN-verdrag

Opmerkelijk genoeg durfde Michel achteraf zelfs beweren dat ‘Both the EU and China have an interest in a rules-based world with the UN Charter at its core’. Als China zo begaan is met het VN-verdrag of het Handvest van de Verenigde Naties, waarom gebruikt of misbruikt China dan al negen maanden het vetorecht en waarom onthield het zich dan bij de stemming van VN-resoluties die de illegale oorlog veroordelen? Waarom blokkeert communistisch China dan de erkenning van Taiwan als lid van de VN en waarom geeft Peking dan keer op keer te kennen dat ze Taiwan desnoods met wapengeweld zullen inlijven als het moment hen opportuun lijkt?

De oproep die Michel zou gedaan hebben om China te bewegen om als permanent lid van de VN-Veiligheidsraad haar invloed bij Rusland aan te wenden is praat voor de vaak. Xi Jinping zou het eens zijn met Michel dat dreigen met kernwapens, zoals Rusland meermaals deed, onaanvaardbaar is. De gebruikelijke EU-retoriek dat delegaties bij China de mensenrechten en de rechten van minderheden aankaarten, zal allicht in de Chinese pers zelfs niet voorkomen. Dat is puur voor intern gebruik in de Europese Unie en telkens een gênant moment. Michel verwelkomde trots de hervatting van ‘EU-China Human Rights Dialogue’. Des te pijnlijker is dergelijke opmerking als de sociale media al weken bulken van de protesten in China die onderdrukt worden. Alleen al omwille van die protesten was Michel beter in Brussel gebleven.

Trieste poging om indruk te maken

De verwijzing naar de bijeenkomst van de Europese Unie en de ASEAN (de economische organisatie van Aziatische landen; nvdr) was een triestige poging om indruk te maken op China. Het persbericht dat in principe gedekt moet zijn door de regeringen van de lidstaten van de Europese Unie bevatte nog een rare passage: ‘We also discussed Taiwan. The EU is committed to and maintains its One China Policy. I repeated the longstanding position of the EU on Taiwan and the Taiwan strait.’ Het één-China-beleid is niet meer of minder dan het excuus geven aan China dat een eventueel conflict met Taiwan een interne aangelegenheid is. Het is eigenlijk een vrijbrief om militair in te grijpen wegens Europese economische belangen.

Alsof het opsommen van andere muurvaste dossiers nog niet genoeg was, beweerde Michel tevens dat Noord-Korea en Myanmar (Birma) ter sprake kwamen.

Economische discussies

Waar Michel wel een mandaat voor op zak leek te hebben waren economische discussies. Dat is iets dat normaal buiten zijn bevoegdheden valt. Met twee miljard euro per dag aan export uit China, is China de grootste handelspartner van de Europese Unie. Zonder de EU bestaat het Chinese economische succes dus niet. Daarom dat de EU terecht gelijke spelregels eist voor Europese bedrijven in China, als de Chinese bedrijven in de EU genieten. Die wederkerigheid is belangrijk, maar tal van sectoren blijven gesloten voor Europese bedrijven en investeerders. De EU is kampioen van de vrijhandel naar eigen zeggen. Ze vraagt China dan ook al decennia de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) – waar China ondertussen lid van is – te respecteren.

Het onderwerp waar Michel zeer weinig over meedeelde en waar China eigenlijk toch één en ander aan de rest van de wereld over uit te leggen heeft, is de coronapandemie. Vanuit Chinees oogpunt was Michel een vervelende zagevent die thee kwam drinken. Michel die solo reisde (dus zonder de voorzitster van de Europese Commissie Ursula von der Leyen) moet toch beseffen dat zijn opgeheven vingertje slecht zou vallen bij de Chinezen? Bovendien trok onlangs al even ongepast de Duitse bondskanselier Olaf Scholz (SPD) met Duitse bedrijven naar China. Daarmee deed Duitsland net hetzelfde als het jaren deed met Rusland: tegen de Europese waarden en belangen de eigen Duitse economische belangen gaan verdedigen. Natuurlijk kon Michel daar niks over onderhandelen, omdat de Europese Commissie exclusief bevoegd is voor handel, sancties en concurrentieregels.

Li Zhanshu

De eigenwijze en pijnlijke dagtrip van Charles Michel naar China