Hoe het Vlaanderen en Federaal ging met de verkiezingen, weten we allemaal. Maar hoe zat het ook weer in Duitstalig België? Doorbraak sprak met Liesa Scholzen, covoorzitter van pro-DG, over het succes van de partij.

Wat voorafging: de lokale partij pro-DG – pro-Duitstalige Gemeenschap – won de verkiezingen in de oostkantons en ging van 6 naar 8 zetels. Daarmee kon de partij van president Oliver Paasch voor de derde keer op rij de regering vormen. De coalitie bestaat naast pro-DG uit de christendemocratische CSP (5 zetels) en de liberale PFF/MR (3 zetels). De socialisten van de SP en Ecolo moesten beiden een zetel inleveren en kwamen op respectievelijk 3 en 2 afgevaardigden. De sociaal-liberalen van Vivant – die alleen nog in Oost-België actief zijn – mochten 4 afgevaardigden naar het 25-koppige parlement in Eupen sturen.

Bij de verkiezingen kon uw partij nog eens 2 zetels winnen. Vanwaar komt dat succes?

Liesa Scholzen: ‘We hadden er eerlijk gezegd niet op gerekend dat we nog stemmen zouden winnen. Ons doel was in eerste instantie onze 6 zetels te behouden. We hebben geprobeerd de kiezer te tonen wat we de afgelopen jaren hebben kunnen realiseren. Dat we goed werk hebben afgeleverd in de coalitie. Daarnaast hebben we ons best gedaan om een goede lijst samen te stellen.’

Pro-DG is een coalitie aangegaan met CSP. Kunt u duidelijke verschillen noemen tussen pro-DG en de christendemocraten?

‘Als Pro-DG zijn we pragmatisch. We staan boven alle politieke ideologieën. We zitten niet vast in bepaalde denkbeelden. Pro-DG herbergt mensen met uiteenlopende opvattingen. Samen werken we aan compromissen die zijn gebaseerd op feiten. Vrijheid, sociale gerechtigheid, duurzaamheid, maar ook christelijke waarden worden door de andere partijen – waaronder CSP – afzonderlijk geclaimd als basis. Pro-DG zegt dat al die zaken elkaar niet moeten uitsluiten. We hanteren ze allemaal en werken met de bevolking ter plaatse aan de best mogelijke oplossingen voor Oost-België.’

Is dat de reden waarom in de Duitstalige Gemeenschap populistische partijen nauwelijks een rol spelen?

‘We hebben hier ook populistische stromingen. Dat hebben we de afgelopen jaren gemerkt in het parlement. Er is nog een andere regionale partij die in een heel ander vaarwater zit dan wij. Ze zijn bijvoorbeeld sceptisch tegenover de EU. Dat zijn wij in geen geval. Ook democratische grondbeginselen, mensenrechten en solidariteit zijn voor ons onaantastbaar. Bij die anderen is dat niet altijd het geval. Of het de reden is dat we hier minder te kampen hebben met populisme, weet ik niet, maar we blijven wel altijd bij de feiten. Eenvoudige oplossingen presenteren die goed klinken, terwijl het probleem complex is, dat is niet onze stijl.’

Met 13 zetels van pro-DG en CSP was er al een nipte meerderheid. Waarom zijn de liberalen van PFF/MR opgenomen in de regeringscoalitie?

‘We hebben vanaf het begin gezegd met alle partijen te willen werken, behalve met Vivant. Met de christendemocraten hebben we voor onze projecten zeer snel overeenstemming kunnen bereiken. Maar voor een stabiele meerderheid wilden we absoluut nog een derde partij erbij: SP, PFF of Ecolo. Die laatste partij zei direct dat ze niet in de coalitie wilden vanwege hun slechte resultaat bij de verkiezingen. We weten natuurlijk dat we meer gemeen hebben met de liberalen dan met de socialisten. Zo is dan de coalitie tot stand gekomen.’

Waarom niet met Vivant?

‘Ze staan voor scepsis tegenover de EU én tegenover de autonomie van de Duitstalige Gemeenschap. Die autonomie is juist de basis waarop wij bouwen. Onze standpunten liggen te ver uit elkaar om tot een consensus te komen. Vivant-politici deden tijdens de campagne zeer problematische uitspraken.’

Vivant pleit voor het samenvoegen van de goed betaalde posities van senator en president van de DG. Denkt pro-DG na over een dergelijke bezuinigingsmaatregel?

‘De positie van senator wordt niet door de gemeenschap betaald, maar door de federale staat, daarom is het ook geen bezuiniging voor onze gemeenschap. We hebben die vertegenwoordiging in de senaat absoluut nodig. We zouden in tegenstelling tot de trend willen dat de senaat geherstructureerd wordt en gaat lijken op de bondsraad in Duitsland. Zodat ook internationale verdragen bijvoorbeeld in de senaat worden geratificeerd en niet in de verschillende parlementen. Als beide ambten zouden fuseren, dan staan we als gemeenschap zeer zwak. De vergaderingen van de beide organen vinden ook nog eens gelijktijdig plaats, zodat het ook praktisch gezien sowieso onmogelijk is.’

Maar bezuinigen op de overheid is ook in de Duitstalige Gemeenschap een thema?

‘We weten dat we in ’België] relatief veel parlementen hebben. De structuren zijn zeer complex. Als er een zevende staatshervorming zou komen – wat mogelijk, maar niet zeker is – dan pleiten wij ervoor de opbouw van de staat veel transparanter en samenhangender te maken. Nu zijn er veel te veel bevoegdheden bij verschillende organen, de helft ligt bij de regio, de andere helft bij de gemeenschap. En de provincie mengt zich er nog eens in. Daardoor wordt er veel dubbel werk verricht. We zijn ervoor dat de bevoegdheden van de provincie gereduceerd worden. Het meeste wordt sowieso al door ons gedaan. De middelen die Luik daarvoor nu gebruikt, zouden ons direct ten goede kunnen komen.’

Alleen de vier ministers, de senator en de president krijgen een ruime vergoeding. Parlementsleden krijgen een basisvergoeding van € 824 euro. Moet je idealist zijn om in de Duitstalige Gemeenschap in de politiek te gaan?

‘Idealisme schaadt zeker niet. (lacht) De mensen zijn er niet voor het geld, dat is duidelijk. Ik was daarom ook positief verrast over de uitstekende kandidatenlijst die we op konden stellen. Iedereen heeft zijn eigen gebied waarvoor hij zich in wil zetten. De verbondenheid met Oost-België is natuurlijk ook heel belangrijk. Want we kunnen hier in het parlement toch heel veel zelf regelen. We steunen ook op het zeer ontwikkelde verenigingsleven dat we hier hebben. Er zijn veel geëngageerde burgers.’

Zijn er thema’s die u in de nieuwe ambtsperiode als parlementslid persoonlijk wilt verwezenlijken?

‘Alleen krijg je niet zoveel voor elkaar. (lacht) Maar een goed voorbeeld is een complete evaluatie die we hebben gedaan van ons onderwijssysteem. Op basis daarvan werd een onderwijsvisie gecreëerd over hoe we ons alles voorstellen over een aantal jaren. Dat gaat van ondersteunend speciaal onderwijs tot werktijden van de leraren. Ik ben voorzitter van de commissie en zal me zeer intensief met de realisatie van die visie bezig gaan houden. Dat wordt een spannende opgave waarop ik meer zeer verheug.’

Inwoners van de Duitstalige Gemeenschap staan bekend om hun hoge opleidingsniveau en talenkennis. Komt er wel eens een bewindspersoon uit Vlaanderen of Wallonië langs om te zien hoe jullie dat doen?

‘Dat gebeurt. Bijvoorbeeld bij ons duale opleidingssysteem. Daarin oriënteren we ons op het systeem in Duitsland. In Vlaanderen en Wallonië wordt aan een soortgelijke duale opleiding gewerkt. Er komt dan geregeld iemand vragen hoe wij dat precies hebben gerealiseerd. Als iemand bij ons zo’n duale opleiding volgt, heeft die persoon gemiddeld binnen zes weken een baan. Dat functioneert zeer goed. Zelfs de koning was hier om zich op de hoogte te stellen van dit opleidingssysteem.’

In Duitsland is het probleem dat het loon erna nauwelijks verschilt van de vergoeding tijdens de opleiding. Als de betrokkene niet akkoord gaat, neemt het bedrijf gewoon de volgende duale student aan. Is dat in Oost-België niet het geval?

‘Integendeel. We hebben een enorm tekort aan vakkrachten. De concurrentie door bedrijven in Duitsland en Luxemburg is groot. België heeft hoge loonkosten, daarom kunnen bedrijven hier minder betalen dan net over de grens. We hebben speciaal daarvoor een systeem op poten gezet voor beroepen waar een tekort aan is. Als iemand akkoord gaat na de opleiding vijf jaar lang bij ons te werken, krijgt hij maandelijks 350 euro ondersteuning tijdens zijn studie. Dat hebben we van een project in Zuid-Tirol afgekeken en een beetje gewijzigd zodat het bij onze condities past. Het gaat daarbij onder meer om de beroepen arts, verpleger, kraamverzorgster en tandarts. De ondersteuning geldt ook wanneer iemand een studie in het buitenland of in Wallonië of Vlaanderen volgt. Als diegene daarna maar vijf jaar lang in Oost-België komt werken in het geleerde beroep.’

Liesa Scholzen

Liesa Scholzen: ‘We zitten niet vast in bepaalde denkbeelden’