De heidebel (bellwether) hangt rond het schaap dat de kudde leidt. In het baanbrekend boek over verkiezingsvoorspellingen van Louis H. Bean (How to Predict Elections– 1948) wordt de term voor het eerst gebruikt voor een stad, regio of staat die op basis van resultaten van vorige verkiezingen de uitkomst van de nationale verkiezingen voorspellen. Bean beschrijft 3 factoren die de accuraatheid van dergelijke voorspelling sterk beïnvloeden: de tijd tussen verkiezingen, het aantal identieke kiezers en het feit dat iedereen op dezelfde dag gaat stemmen. Vermits er tussen de gemeenteraadsverkiezingen 2018 en de Federale en Vlaamse verkiezingen 2019 amper 8 maanden zijn en er in België de algemene stemplicht (opkomstplicht) geldt, is aan al die factoren voldaan.

Koppen

Maar, in de Verenigde Staten betreft het voorspellingen voor presidentsverkiezingen, een personenstrijd van een beperkt aantal personen en partijen. Het is dus niet strikt toepasbaar op verkiezingen in Vlaanderen en zeker al niet bij een voorspelling van het aantal zetels. Toch zullen bepaalde steden en gemeenten wel de tendensen weergeven, en de graadmeter zijn van een stijging of een daling van de partij.

Zo zal het verkiezingsresultaat van nationale protagonisten van politieke partijen in hun eigen stad of gemeente zonder twijfel zijn weerslag hebben op de uitslag in 2019. De invloed zal groter zijn wanneer twee of meerdere nationale protagonisten met elkaar de degens kruisen. Met andere woorden het resultaat van Wouter Beke, die het in Leopoldsburg tegen ‘jantje en mietje’ moet opnemen, zal geen vorm van betekenis hebben. Anders is het bijvoorbeeld met Crombez, De Vriendt en Tommelein in Oostende en Calvo, Somers en Gennez in Mechelen.

Veruit de grootste concentratie politieke toppers vinden we in Antwerpen waar Bart De Wever, Meyrem Almaci, Kris Peeters, Filip Dewinter, Peter Mertens, Kathleen Van Brempt en Philippe De Backer in de arena treden. Met 3 nationale voorzitters, een vice-eersteminister, een staatsecretaris en enkele parlementairen en partijboegbeelden zullen de verkiezingen te Antwerpen zonder twijfel illustratief zijn voor het resultaat in 2019.

Stroomplan tegen drugscriminaliteit

Bart De Wever weet als geen ander dat zijn resultaat bij de gemeenteraadsverkiezingen de N-VA zal toelaten om in 2019 verder te surfen op de vloedgolf van succes die in 2010 werd ingezet. Hij en zijn partij zetten dan ook maximaal in op de verkiezingen in Antwerpen. Daarom lanceerde De Wever enkele weken terug een campagne voor Antwerpen waarbij hij handig de nationale regering betrok en zo enkele dagen de nationale media beheerste.

Met het ‘Stroomplan tegen drugscriminaliteit’ moest de aanpak in Antwerpen als voorbeeld dienen voor Vlaanderen. De Wever als architect van een beter en veiliger Antwerpen. Een harde lijn binnen een problematiek waar geen oppositie mogelijk was. Want zelf de meest linkse, politiek correcte Moeder Teresa of Mahatma Ghandi durft het niet aan om voor een humane aanpak van drugdealers te pleiten. Ook zij weten dat straathoekwerkers en sociale integratieprojecten gefaald hebben in ‘the war on drugs’.

De groene zelfkastijding

De partij die het schijnbaar niet begrepen heeft dat Antwerpen een heidebel wordt voor de verkiezingen van 2019 is Groen. Eerst kiest ze voor de fletse, electoraal zwakkere Wouter Van Besien boven de charismatische, eloquente stemmenkampioen Meyrem Almaci en dan gooit ze haar sterk merk in de vuilbak voor een (niet)-kartel met sp.a.

Na de aanhoudende schandalen met socialisten werd Groen dé aanvaardbare linkse partij. Met troeven als milieubewustzijn en ethische correctheid kreeg ze steeds meer bijval bij de Vlaamse kiezers. Niet het extreem communistische PVDA maar Groen werd het linkse alternatief voor Vlaanderen. Tot Wouter Van Besien eigenhandig de partij een stamp naar beneden gaf. Eerst forceert hij tegen de wil in van een substantieel deel van de eigen Antwerpse partij een (niet)-kartel waarbij hij de naam, slogan en logo van de partij in de vuilbak kiepert. Daarna wordt de partij meegesleurd in een door socialisten gecreëerde bedenkelijke moddercampagne, om vervolgens met 2 schandalen rond Meeuws door het slijk gesleurd te worden. Pas wanneer Groen de helft van zijn pluimen verloren heeft, ontbindt Van Besien als een klungelige kleuter het (niet)-kartel. Maar de schade is aangericht en dat lezen we af op de recentste nationale opiniepeiling. Want, Meyrem, wat lokaal onder regie en toezicht van de nationaal voorzitter misloopt, straalt af op de volledige partij.

Het eigen belang boven het Vlaamse

Ook het Vlaams Belang faalt in zijn aanpak. Het in Antwerpen blijven vasthouden aan de electoraal gepensioneerde tandem Dewinter/Annemans zal de partij zuur opbreken. Niet dat ze plots te oud zijn voor de actieve politiek, maar omdat hun plaat is grijs gedraaid en omdat het ze ontbreekt aan dynamiek, inspiratie en eigentijds denken. Ze zijn als de geroeste kampioenen die net het seizoen te veel aan hun carrière willen breien en zo een schaduw werpen over hun ganse oeuvre.

Ik vrees dat beide heren uit eigen belang de partij meer schade zullen toebrengen dan winst. Ze hadden reeds enkele jaren geleden als volleerde Yoda’s nieuwe politieke talenten voor zich uit moeten duwen in plaats van zich neer te vleien in hun politieke rolstoel. Welke prijs betaalt het Vlaams Belang in 2019 als de tandem Dewinter/Annemans in 2018 tegen zijn Waterloo aankijkt?

Het socialistisch circus

De sp.a wist hun totaal onbekende Meeuws op zeer korte termijn redelijk wat naambekendheid te verschaffen. Eerst zoog het Groen electoraal leeg en dan bond men Meeuws vast aan het stuurwiel om de storm te trotseren en zo afvallige linkse stemmen emotioneel te recupereren.

De partij wist een ganse show op te voeren rond de keuze van Jinnih Beels die plots regelmatig in praatprogramma’s op tv werd opgevoerd. De met emotie beladen Antwerpse reddingsoperatie toonde veel gelijkenissen met de ‘post Agustaschandaal reddingscampagne‘. Sterk staaltje politieke marketing en public relations, die in de recentste peiling zijn vruchten afwierp.

Moedige liberale figuranten

De Open VLD verdient respect voor hun moedig doorzettingsvermogen. Na het vertrek van toppers als Ludo Van Campenhout, Annick De Ridder en Luc Bungeneers werd de partij in de armen van Annemie Turtelboom gedropt. Maar ze stak haar kop meer in het zand dan boven het maaiveld uit. Nadat nationaal voorzitter Gwendolyn Rutten haar boezemvriendin als kwakkelend minister moest ontslaan, kreeg ze als troostprijs een rekenmachientje om voorts in de Europese Rekenkamer haar broek te verslijten.

Voormalig nationaal jongerenvoorzitter Philippe De Backer werd bedacht met een staatssecretariaat en als ‘deus ex machina’ naar Antwerpen gehaald om leven op de begrafenis te brengen. Het is mijn bescheiden indruk dat Philippe De Backer met zijn ploeg het beter zal doen dan het Turtle-team, doch ik betwijfel dat ze hoge toppen zullen scheren. Daarvoor lijkt het mij een verkiezing te vroeg en wacht er de Open VLD enkel een figurantenrol in de marge van de strijd om de Scheldeprijs.

De doodstrijd van Peeters

Nadat Kris ‘Don Quichote’ Peeters naast het premierschap greep, werd hij door zijn partij in de Antwerpse arena te offer gegooid. Het zal de carrière van Peeters meer kwaad dan goed doen. Kris Peeters is een bijzonder talentvol politicus in een leidende functie, maar als teamspeler en beleidsvormend politicus faalt hij.

Waarom Wouter Beke vastberaden is om Peeters stap voor stap aan de top van de CD&V weg te werken is interne partijpolitiek. Feit is dat hem slachtofferen in Antwerpen politiek strategisch geen meesterzet is. Peeters zal dit jaar op gemeentelijk niveau voor de eerste keer echt moeten strijden voor zijn stemmen. Want sinds 2004, toen hij het ministerschap cadeau kreeg zonder mandaat van de kiezer, had hij in Puurs weinig tot geen electorale weerstand. Voor Kris Peeters staat in oktober 2018 meer op het spel dan een zetel in de gemeenteraad. Het resultaat zal zijn verdere politieke carrière maken of kraken.

Bart de ‘Gladiator’

Na de kanseliersstrijd in 2012 tussen De Wever en Janssens, met de politieke (zelf)moord van Patrick Janssens als gevolg, denk ik niet dat er in Antwerpen een politicus is die het aandurft om een rechtstreeks gevecht voor de sjerp aan te gaan met gladiator De Wever. Zoals het nu vorm krijgt wordt het een links/rechts-strijd waarbij Open VLD en CD&V, door hun ideologische middenpositie, aan de zijlijn stemmen moeten ronselen. 50 jaar na mei ’68 krijgen we in Antwerpen een oktober ’18.

Louis H. Bean

Voorspelt Antwerpen 2018, Vlaanderen 2019?