Microbioloog Emmanuel André suggereert dat vaccinatie tegen Covid-19, hoewel potentieel nuttig voor iedereen, vooral vijftigplussers ten goede komt. Dat blijkt uit de bijzondere parlementscommissie die zich buigt over een vaccinatieplicht.

André staaft die bewering tijdens zijn uiteenzetting met een tabel die per 100.000 mensen de voordelen van vaccinatie aantoont. Per 100.000 18-39-jarigen bijvoorbeeld, sterven er 0,9 niet-gevaccineerden, en 0 gevaccineerden. In de leeftijdsgroep 40-49-jaar is die verhouding 3,8 niet-gevaccineerden tegenover 0,5 gevaccineerden.

De microbioloog geeft tijdens zijn exposé dan ook zelf aan dat het sterke voordeel van vaccinatie pas begint vanaf ongeveer 50 jaar. Daar sterven er per 100.000 niet gevaccineerden 10, tegenover slechts 1,6 gevaccineerden. Vanaf 60 jaar is dat 31,2 tegenover 4,9. Vanaf 70 jaar is de verhouding 25,59 tegenover 3,91, vanaf 80 jaar 169,5 tegenover 37,8. Vanaf 90 jaar treedt er een dalende efficiëntie van de vaccins op; de verhouding is daar 232,9 tegenover 101. De bewuste passage begint vanaf ongeveer 1 uur 22 seconden in de hoorzitting. André heeft de cijfers uit het Verenigd Koninkrijk. U vindt de tabel hiernaast.

Dat wil dus niet zeggen dat André het algemene effect van vaccinatie voor iedereen ontkent, maar hij plaatst ze wel in perspectief. ‘Dat vaccinatie nuttig is wil niet zeggen dat het risico op overlijden voor iedereen even groot is.’ Op een latere powerpointslide heeft André daarom ook een schema uitgewerkt hoe volgens hem een pragmatische vaccinatiecampagne kan worden aangepakt.

Natuurlijke boosters

‘Als iemand volledig gevaccineerd is (André doelt daarmee op 3 dosissen, red.), dan heeft jaarlijks boosteren pas zin als iemand een immuunziekte heeft. Indien een volledig gevaccineerde persoon echter geen dergelijke aandoening heeft, dan kan verdere immuniteit worden opgebouwd door natuurlijke boosters tijdens de endemische situatie. Dat wil zeggen: besmetting.’

‘Wanneer iemand niet volledig gevaccineerd is, kan je gaan kijken of die persoon correcte informatie over de vaccins heeft gekregen,’ zo gaat André verder. ‘Als dat het geval is, en die persoon is een risicopatiënt, dan valt er eventueel iets te zeggen voor verplichte vaccinatie. Is de persoon echter correct geïnformeerd, maar is hij geen risicopatiënt – zoals jongeren of mensen die al infecties hebben doorgemaakt – dan kan je de individuele verantwoordelijkheid van die persoon de doorslag laten geven. Vaccineren heeft voor iedereen baten, maar voor niet-risicogroepen zijn die niet altijd groot.’

André zegt daarbij dat het feit dat iemand niet correct geïnformeerd is, bovendien geen individuele verantwoordelijkheid kan zijn. ‘Correct informeren is een taak van de samenleving. We moeten er als artsen in slagen om in eerste lijn ieder individu met zijn eigen twijfels en vragen een feitelijk antwoord te geven, en een risicoprofiel opstellen.’ Tijdens de vragenronde zegt André dat omwille van gelijkheid, uit gemak en omdat iedereen op een bepaald moment uiteindelijk een risicopatiënt zal zijn, iedereen vaccineren wel een politieke optie kan zijn. In de vragenronde zegt hij echter expliciet opnieuw dat er een significante daling van het aantal mensen op Intensieve zorgen is vanaf 50 jaar.

Sinds Delta houdt zorg stand

De microbioloog stelt in de commissie dat vanaf de Deltavariant, de niet-gevaccineerden verplicht vaccineren wel een impact heeft op het zorgsysteem, maar niet in die mate dat het in de problemen zou komen. ‘Voorbij de Deltavariant slagen we er goed in om zorg te blijven aanbieden, tenzij er natuurlijk opnieuw een erge variant opduikt. Maar dat lijkt theoretisch minder waarschijnlijk.’

Het niet aanbieden van zorg aan niet-gevaccineerden, vindt André als arts onacceptabel. ‘Kijk, als we niet-gevaccineerden tot vaccinatie willen bewegen, dan doen we dat omdat we met hun gezondheid inzitten. Als we die mensen echter zorg zouden ontzeggen, dan zijn we echter helemaal niet meer bezig met hun gezondheid. Dat is contradictorisch.’

Bij de vragenronde van de commissieleden, blijkt André ook een koele minnaar te zijn van het Covid Safe Ticket (CST). ‘Een vaccinatiecertificaat is altijd handig om te hebben omdat het nuttige informatie oplevert over de medische achtergrond van een persoon. Maar als burger ligt het CST voor mij toch moeilijk, op echte noodsituaties na, misschien. Ik verkies dat iedereen ongeacht vaccinatiestatus op alle plaatsen binnen mag. Bovendien zou een 1G-beleid bij herhaling tot polarisering leiden, omdat je telkens dezelfde discussie moet voeren. Een vaccinverplichting – maar nu spreek ik in de theoretische zin – heeft dan het voordeel dat je niet in elk café je vaccinpas moet tonen. Met 1G voer je eigenlijk continu dezelfde vaccindiscussie.’

Verplichting niet vertrouwenwekkend

Tenslotte weet André nog dat deze vaccins maar een gelimiteerde impact hebben op de transmissie. ‘Er is een effect, maar het is niet genoeg om besmettingen echt te voorkomen. Daarom ook dat we hoge transmissie blijven zien in landen of regio’s die sterk gevaccineerd zijn.’

Van alle gehoorde experts, valt de uiteenzetting van André het meest op, omdat ze goed doordacht, praktisch, maar tegelijkertijd ook erg inhoudelijk is gebracht. Collega-microbiologe Liliane Schoofs en viroloog Johan Neyts – beide ook KU Leuven – vertellen interessante dingen, maar eerder theoretisch. Bij Schoofs is het evenwel overduidelijk dat zij een vaccinatieverplichting niet ziet zitten. Ook Schoofs breekt een lans voor meer persoonlijke risico-batenanalyses, vooral voor jonge mensen. ‘Nu vaccinatie verplichten, zal het vertrouwen in deze vaccins onnodig hypothekeren. Ik geef les aan jonge mensen, en ik merk in dat verband op dat men zich daar braaf heeft laten vaccineren met Moderna, om dan na enkele weken te horen te krijgen dat de Modernavaccins voortaan pas vanaf 31 jaar zullen worden toegediend. Dat is allerminst vertrouwenwekkend wanneer je vaccin al in je systeem zit.’

Haat tegen Geert Vanden Bossche

Het langverwachte optreden van viroloog Geert Vanden Bossche – op vraag van oppositiepartij Vlaams Belang – is een maat voor niets. Dat ligt niet aan de man zelf, die zijn exposé grondig heeft voorbereid, maar aan het veel te kleine tijdskader waarover hij beschikt om op vele vragen te antwoorden. En aan de haat van sommige parlementsleden zoals Catherine Fonck (CDH) en Daniël Bacquelaine (MR) – beiden arts – die het Vanden Bossche niet vergeven dat hij het nut van brede vaccinatie in twijfel trekt. Volgens Bacquelaine ligt Vanden Bossches exposé ‘buiten het kennisdomein.’ Men maakt het Vanden Bossche zo veel te makkelijk om niet met wetenschappelijke feiten op te kunnen antwoorden, om hem alleen maar als een complotdenker te kunnen wegzetten. Hij wordt dan maar gesommeerd schriftelijk te antwoorden. Alleen het Open VLD-parlementslid Robby De Caluwé doet oprechte pogingen om Vanden Bossche met respect te behandelen, en hem zakelijk vragen over zijn hypotheses te willen stellen.

Overigens bekent alleen de Luikse huisarts Luc Herry – voorzitter van het artsensyndicaat BVAS – zich van alle gehoorde experten tot voorstander van een vaccinatieverplichting. ‘We moeten de verantwoordelijkheid niet bij de burger leggen, maar ze zelf nemen.’

Luc Herry

‘Vaccinatie is nuttig, maar pas significant voordelig vanaf 50 jaar’